ویدئوهایی که گاه تایید و گاهی تکذیب می شود و یا مسئولان آن ها را مربوط به گذشته می خوانند.

چنانکه مهرانگیز، رئیس کل دادگستری بوشهر در همین خصوص می گوید: "فیلم منتشرشده درخصوص ضرب و جرح کودکان معلول در بوشهر مربوط به سال گذشته است و فرد خاطی، همان زمان از مرکز اخراج شده است."

نکته قابل تامل در اتفاق اخیر، اطلاعیه ای است که سازمان بهزیستی کشور به منظور تنویر افکار عمومی منتشر کرده و بدون اشاره به زمان این اتفاق تصریح می کند: " سازمان بهزیستی کشور ضمن بررسی دقیق موضوع اقدامات عاجلی را با قید فوریت در دستور کار خود قرار داد که از جمله این اقدامات تشکیل کمیته نظارت بر مراکز ماده ۲۶ به منظور تعطیلی مرکز نیلوفران آبی در بوشهر بود.

بر این اساس سازمان بهزیستی با لغو مجوز مرکز و جانمائی افراد دارای معلولیت در دیگر مراکز استان، صیانت از افراد تحت پوشش را به صورت ویژه در دستور کار خود قرار داد.

سازمان بهزیستی به منظور حمایت از مددجویان تحت پوشش و اعاده حقوق افراد مستقر در این مرکز پیگیری حقوقی خود را نیز از طریق مراجع قضایی دنبال می کند.

سیاست سازمان بهزیستی برخورد شفاف و قاطع با چنین پرونده‌هایی است و در امور مربوط با جامعه هدف سازمان و در راستای صیانت از حقوق همه افراد تحت پوشش سازمان و علی‌الخصوص افراد دارای معلولیت با هیچ کس مماشات نمی کند و این موضوع را تا حصول نتیجه پیگیری و اقدامات قانونی متناسب به عمل خواهد آمد."

آنچه از این اطلاعیه برمی آید این است که گویا این سازمان تا لحظه انتشار این کلیپ از آنچه در این مرکز رخ داده و حتی برخورد قضایی با آن اطلاع نداشته است. کافی است به افعال و عبارات به کار رفته در این اطلاعیه دقت کنید: " پیگیری حقوقی خود را نیز از طریق مراجع قضایی دنبال می کند، به عمل خواهد آمد."

به اتفاقاتی که در مراکز اینچنینی می گذرد می توانید این موارد را نیز اضافه کنید:

بدرفتاری با معلولان در مرکز توانبخشی اهواز و اذیت یکی از مددجویان بستری در یکی از مراکز توانبخشی غیردولتی( ۵ مرداد ۱۴۰۱ ) که گفته می شود موضوع مربوط به چند ماه گذشته که قسمت‌هایی از این تصاویر منتشر شده است.

آزار و اذیت معلولان مرکز توانبخشی جهرم؛ ادعای سوزاندن معلولان با فندک در مرکز توانبخشی و نگهداری معلولین ذهنی این شهرستان( ۷ تیر ۱۴۰۲)، آزار و اذیت یک ناتوان ذهنی در مرکز نگهداری بالا لموک قائمشهر (۴ اردیبهشت ۱۴۰۱ )

چنانکه اشاره شد اتفاقاتی همچون آنچه در این مرکز رخ داده، در گذشته نیز سابقه داشته است، از مهدهای کودک تا سرای سالمندان. از مراکز نگهداری معلولان تا کمپ های ترک اعتیاد.

نکته قابل تامل در این خصوص نظارت کمرنگ نهادهای متولی بویژه سازمان بهزیستی و حضور گروهی است که وظیفه نگهداری از افراد به آن ها واگذار گذاشته شده است.

آزار در مهد کودک

مهدکودک "ستایش" یکی از مهدهای سه ستاره استان اردبیل است که ویدئویی از کودک آزاری در آن ۱۵ تیر ۱۳۹۳منتشر می شود.

تصاویر این کودک آزاری را یک مربی این مهدکودک که ۴ ماه در این مهد مشغول به کار شده، می گیرد.

زن ٣٧ ساله‌ای به نام رقیه که چند ماهی به‌عنوان نیروی خدماتی در آن مهد مشغول به کار شده بود، پسربچه ای ١٨ ماهه را هنگام غذا دادن به شدت مورد اذیت و آزار قرار می دهد و اقدام به کتک زدن او می کند. کودک‌آزاری تلخی که اگر شبکه‌های اجتماعی نبود، شاید هرگز کسی متوجه آن نمی‌شد. آن‌طور که فیلم ویدیوئی دوربین‌های مداربسته نشان می‌داد خدمه مهد کودک به یک کودک به‌ زور غذا می‌دهد و پس از این‌که او از خوردن امتناع می‌کند با کشیدن موهایش او را به‌سمتی پرت می‌کند. انتشار فیلم این اتفاق تلخ آن هم در یکی از مهدکودک‌های شناخته‌شده اردبیل باعث شد تا این ماجرا به‌سرعت ابعاد گسترده ای پیدا کند. از معاونت سیاسی-‌امنیتی استانداری گرفته تا نمایندگان مجلس همه نسبت به این حادثه واکنش نشان دادند. سازمان بهزیستی مهدکودک را پلمب می کند و پرونده را برای بررسی بیشتر به تهران ارجاع می دهد. ضمن آنکه پس از بررسی‌های قضائی برای مدیر مهدکودک و خدمه زن قرار بازداشت صادر می شود.

تهران؛ آرشان، قربانی ۳ ساله

سوم آذر ۱۳۹۵ یعنی دو سال و چند ماه پس از ماجرای مهد کودک ستایش، یک پرونده کودک‌آزاری دیگر اینبار در یکی از مهد کودک‌های تهران اتفاق می افتد و خشونت یک مربی مهد کودک در منطقه هشت تهران موجب شکستگی استخوان ترقوه "آرشان"؛ پسربچه ٣ساله می شود، اتفاق تلخی که این‌بار هم نه از سوی مدیر و مسئولان مهد بلکه با اصرار مادر بچه برملا شد؛ چیزی شبیه حادثه مهد کودک ستایش اردبیل.

مربی تازه‌کار این مهد کودک بعد از درمانده شدن از متقاعد کردن آرشان او را با خشونت بلند و به گوشه‌ای پرتاب می‌کند. مربی متخلف از مهد کودک اخراج می شود، اما گفته می شود مهدکودک همچنان به کار خود ادامه‌ می‌دهد. آنطور که احمد خاکی، معاون وقت امور اجتماعی بهزیستی استان تهران گفته بود: این مهد کودک به‌طور «غیر قانونی» از مربی کارآموز استفاده کرده است.

سالمندان

ضرب و شتم سالمندان در بروجرد

۲۴ مهر ۱۴۰۰ ویدئویی در فضای مجازی منتشر می شود که در آن نشان می دهد چند نفر اقدام به ضرب و شتم سالمندان در یکی از مراکز نگهداری سالمندان در لرستان می‌کنند. به گفته مدیرکل بهزیستی لرستان سه نفر از خاطیان این ماجرا سال پیش از آن اخراج و یک نفر دیگر متحمل حبس و شلاق شده بود.

به گفته وی این درگیری ظاهراً به دلیل برخی اختلافات فردی و بین چند نفر اتفاق افتاده، که پس از تلاش و پیگیری این غائله ختم شد.

وی همچنین گفته بود پس از ماجرای سال گذشته برخی به دنبال این بودند که این مرکز را تعطیل کنند، اما به این دلیل که مدیر مرکز به موقع وارد عمل شده بود و رفتار قابل قبولی انجام داده بود کار به تعطیلی کشیده نشد.

ضرب و شتم سالمند سنندجی

۲۵ خرداد ۱۴۰۱، کلیپ ضرب و شتم یک سالمند در سرای سالمندان منتشر می شود. سالمندی که حدود ۱۵ سال در این مرکز ساکن بوده و به دلیل شرایط جسمی و روحی تا حدود زیادی پرخاشگر است.

می گفتند این سالمند به دلیل داشتن شرایط بسترگرایی و نیاز به ایزی‌لایف نیازمند مراقبت ویژه بوده و براساس مشاهدات و تحقیقات به عمل آمده، به مراقبش هتاکی کرده است.

مراقب گفته است، زمانی که برای انجام کار نظافت این سالمند اقدام می‌کند، او یقه لباسش را می گیرد و شروع به بد و بیراه به مراقب می‌کند.

این مراقب ادعا می‌کند زمانی که می‌خواسته دست سالمند را از یقه‌اش جدا کند از تخت افتاده و در حین استحمام نیز برای دومین بار به زمین می‌خورد.

سالمند مصدوم بلافاصله به بیمارستان منتقل می‌شود که خوشبختانه شکستگی نداشته است اما اینکه کبودی روی بدنش مربوط به سرخوردن در حمام بوده یا موضوع دیگر، به دلیل نبود دوربین در حمام برای ما به صورت شفاف مشخص نیست.

مراقب را یک ماه از کار تعلیق می کنند اما می گویند چون امکان بازبینی این اتفاق وجود ندارد، تا رسیدن به نتیجه کامل مساله را پیگیری و رسیدگی می‌ کنند.

مراکز ترک اعتیاد

مراکز ترک اعتیاد نیز از جمله مواردی است که می توان نمونه هایی از برخوردهای اینچنینی را در این مراکز شاهد بود.

۱۱ بهمن سال ۹۹ کلیپی از یک کمپ ترک اعتیاد در فضای مجازی منتشر می شود که در آن معتادان در استخر آب یخ با شلنک کتک زده می‌شدند.

در پی انتشار این ویدئو، این مرکز پلمب و متهمان بازداشت می شوند و البته اداره کل بهزیستی فارس از این اعمال نادرست اعلام انزجار می کند.

تنبیه بدنی معتادان در رامسر و گلستان

۲۵ آذر ۱۳۹۷ فیلمی از تنبیه بدنی معتادان در کمپ ترک اعتیاد در رامسر منتشر می شود که نشان می دهد فردی با چوب به شدت مددجویان را کتک می زند و به آن ها اجازه فرار هم نمی دهد.

می گفتند این فیلم مربوط به سال ۱۳۹۶ در یک کمپ بدون مجوز در یکی از شهرهای شمالی کشور است. با پیگیری اداره کل بهزیستی استان مازندران مرکز ترک اعتیاد، پلمپ و عوامل متخلف به دستگاه قضائی معرفی می شوند.

سوم آبان ۱۴۰۰ نیز کلیپی در فضای مجازی منتشر می شود که گفته می‌شد متعلق به یک کمپ ترک اعتیاد در استان گلستان است. در این ویدئو برخی افراد در این فیلم، یکی از مددجویان این مرکز را به شدت مورد ضرب و شتم قرار می‌دهند.

معاون پیشگیری بهزیستی استان گلستان با تأیید این موضوع از اقدام فوری برای برخورد با عوامل این اتفاق خبر می دهد و می گوید علت این ضرب و شتم، اقدام به فرار یکی از مددجویان این مرکز بوده است.

چرا این اتفاقات رخ می دهد؟

مصطفی اقیما؛ رئیس انجمن علمی مددکاری اجتماعی ایران با نگاهی به این اتفاقات به ما می گوید: این قبیل مسائل معلولی از علت هایی است. چرا که سازمان بهزیستی بارها با چنین مراکزی برخورد و حتی آن ها را پلمب کرده است اما چیزی تغییر نکرده و اتفاقی مشابه در یکی دیگر از مراکز افتاده است.

این مددکار اجتماعی با اشاره به اینکه اغلب مراکز تحت پوشش سازمان بهزیستی در بخش خصوصی حداقل استانداردها را نادیده می گیرند، می گوید: در مرکز نگهداری از معلولان برای ۳۰ معلول یک مادریار با حداقل تحصیلات و حداقل حقوق بکارگرفته می شود. در حالی که یک مادر یار نمی تواند به ۳۰ کودک معلول رسیدگی کند و در واقع هدف این مراکز نگهداری از معلولان نیست بلکه کسب درآمد برای خودشان است. درحالی که مقام معظم رهبری در اداره همه امور کشور به شایسته سالاری و پاسخگویی تاکید دارند و مشکل ما در این مراکز و واگذاری مسئولیت به افراد غیر متخصص و غیر پاسخگویی است که با هدف کسب درآمد مسئولیت اداره این مراکز را برعهده گرفته اند و خود را در برابر نگهداری افراد تحت پوشش -حالا چه معلول باشد و چه سالمند- مسئول نمی دانند. بنابراین تا زمانی که مسئولیت سازمان بهزیستی به افراد متخصص و با سابقه ای که سال ها در سازمان حضور داشته و از مشکلات آن باخبر هستند، واگذار نشود این سناریو در حوزه های مختلف اجتماعی از مراکز نگهداری معلولان گرفته تا سرای سالمندان تکرار خواهد شد و سازمان به جای پیشگیری از بروز آسیب ها ناخواسته عامل بروز آن می شود.

متاسفانه سازمان بهزیستی از سوی افراد غیر متخصص اداره می شوند در حالی که این سازمان، مهمترین سازمانی است که مسئولیت پیشگیری از آسیب های اجتماعی را برعهده دارد و باید به صورت تخصصی اداره شود، اما متاسفانه طی دو دهه اخیر به سازمانی سیاسی تبدیل شده است و هر مدیری که سکان این سازمان را به دست گرفته است به دلیل کمبود بودجه، سازمان را کوچک کرده و با واگذاری بخش های مختلف به بخش خصوصی به افراد تحت پوشش آسیب زده است.به طوری که با واگذاری این مراکز به بخش خصوصی و افراد غیر متخصص، مراکز برای درآمد بیشتر نیروی کمتر و غیر متخصص را با حداقل حقوق و دستمزد استخدام می کنند که نتیجه آن می شود فشار کار بالا و آزار و اذیت افراد تحت پوشش.

سیستم نظارتی سازمان بهزیستی تغییر رویه دهد

کامران عاروان؛ مدیرعامل جامعه معلولان ایران نیز در گفت وگو با ما اظهار می دارد: این موضوع، نخستین اتفاقی نیست که در مراکز نگهداری از معلولان افتاده است و اگر سیستم نظارتی سازمان بهزیستی تغییر رویه ندهد و بهداشت روان کارکنان این مراکز را مورد بررسی قرار ندهد، متاسفانه بازهم شاهد تکرار آن خواهیم بود.

این مراکز باید به افراد متخصص و آموزش دیده ای واگذار شود که دیدگاه انتفاعی، اولویت نخست آن ها نباشد و با بکارگیری مددکاران و کارکنان آموزش دیده این مراکز را اداره کنند. ضمن آنکه ضرورت دارد سازمان بهزیستی نیز این افراد را ضمن کار مورد پایش روانی قرار دهد تا از سلامت روان آن ها اطمینان داشته باشد. چرا که کار با معلولان نیازمند آموزش مستمر و کسب مهارت هایی مثل کنترل خشم است و اگر کارکنان مهارت های لازم برای نگهداری از معلولان را نداشته باشند، نتیجه آن رفتارهای خشونت آمیز و غیر انسانی اینچنینی در این مراکز خواهیم بود.

عاروان بابیان اینکه معلولان ذهنی قدرت تحلیل و کنترل رفتار خود را ندارند و این موضوعی طبیعی است، می گوید: جامعه معلولان انتظار دارد افرادی که در این مراکز مشغول به کار هستند، افراد سالمی باشند که بر رفتار خود کنترل دارند و سازمان بهزیستی باید با تغییر شیوه نظارت بر این مراکز به این مهم توجه لازم را داشته باشد تا از تکرار این اتفاقات پیشگیری شود.