به تازگی یک نظرسنجی میدانی در ترکیه انجام شده که هدف آن ارزیابی نظرات مردم این کشور در مورد عملکرد 3 رهبر برجسته است: مصطفی کمال آتاترک، سلطان عبدالحمید ثانی و سلطان  محمد فاتح. نتایج این نظرسنجی نشان داده که اردوغان در تغییر رویکرد فکری و عاطفی مردم کشورش نسبت به رهبران تاریخی، شکست خورده و علاقه به سلاطین عثمانی، در حد قابل توجهی نیست.

کدام رهبر را بیشتر می پسندید؟

موسسه نظرسنجی متروپل، به منظور ارزیابی میزان قدردانی مردم از شخصیت های تاریخی، در 28 استان در 15-19 جولای، تحقیق میدانی انجام داده و از آنها پرسیده: از بین این 3 رهبر تاریخی یعنی  آتاترک، سلطان محمد فاتح و سلطان عبدالحمید دوم، کدامیک را بیشتر می پسندید؟

قبل از آن که نتایج جالب این تحقیق را ذکر کنیم، بگذارید به شکل اجمالی و کوتاه هر کدام از این 3 چهره را معرفی کنیم و بعد به این بپردازیم که چرا این 3 رهبر در این نظرسنجی انتخاب شده اند و به چه دلیلی نام این افراد برای اردوغان و حزب او مهم است:

الف) محمد ثانی ملقب به سلطان محمد فاتح هفتمین و یکی از بزرگ‌ ترین سلاطین دولت عثمانی بود. او دو بار به عنوان سلطان عثمانی برتخت نشست، نخست از 1444 تا 1446 و سپس از 1451 تا 1481 میلادی. مهم‌ترین اتفاق دوران نخست پادشاهی محمد فاتح، جنگ با صلیبیون به رهبری یانوش هونیادی بود که سلطان عثمانی با موفقیت او را شکست داد. او سپس توسط فرماندهان ینی ‌چری‌ها از سلطنت خلع شد، اما در سال 1451 بار دیگر به عنوان پادشاه برتخت نشست. وی در آغاز سلطنت دوم و در 21 سالگی، قسطنطنیه یا استانبول امروزی را فتح کرد. فتوحات او پس از ورود به قسطنطنیه به اتمام نرسید. او با موفقیت تمام آناتولی را فتح کرد و صربستان، ترابوزان و جنوب شرقی اروپا را تحت فرمان عثمانی درآورد. او به دنبال خلافت کل جهان اسلام بود و می خواست مصر و بخش وسیعی از اروپا را فتح کند اما در سال 1481 میلادی و در 49 سالگی بر اثر بیماری درگذشت.

اردوغان، سلطان محمد فاتح را به خاطر فتح استانبول دوست دارد و همواره در جشن سالگرد فتح، خود را ادامه دهنده راه او می نامد! اردوغان نام فاتح را بر یکی از کشتی های حفاری فعال در شرق مدیترانه نهاده است.

ب) سلطان عبدالحمید ثانی سی و چهارمین سلطان عثمانی پس از خلع سلطان عبدالعزیز و سلطان مراد پنجم از مقام سلطنت به دست مشروطه‌خواهان، در تاریخ 31 اوت 1876 به مقام سلطنت رسید. پس از مدت کوتاهی و در تاریخ 23 دسامبر 1876 نخستین قانون اساسی دولت عثمانی به تصویب رسید. عبدالحمید اعتقاد راسخی به توسعه و ضرورت خدمت به مردم داشت و به شکل جدی با مشروبات الکلی و مظاهر زندگی غربی مبارزه می کرد. او سرانجام توسط گروه ژنرال های موسوم به ترک های جوان در سال 1909 میلادی از حکومت عزل شد.

اردوغان، عبدالحمید را مظهر قدرت دیپلماسی و وحدت جهان اسلامی می داند. رسانه های نزدیک به حزب عدالت و توسعه تلاش می کنند تا او را به عنوان یک شخصیت ضد غرب و حامی فلسطین معرفی کند. اردوغان نام عبدالحمید را بر یکی دیگر از کشتی های حفاری فعال در شرق مدیترانه نهاده است.

ج) مصطفی کمال پاشا نام یکی از ژنرال های امپراتوری عثمانی بود که در سال 1923 میلادی جمهوری ترکیه را تاسیس کرد. او همان فردی است که خلافت به دستور او ملغی شده و اصول لائیسم و کمالیسم را به عنوان اصول لایتغیر قانون اساسی ترکیه در نظر گرفته است. او چند سال پس از به قدرت رسیدن و آغاز قانون سجل احوال و ضرورت انتخاب نام خانوادگی، خود را مصطفی کمال آتاترک یا پدر ترک ها نامید.

دولت اردوغان، در سالیان آغازین قدرت، عملاً به نام و سالگرد وفات آتاترک بی اعتنایی می کرد، اما حالا چند سالی است که به خاطر مصلحت، دوباره از او نام می برد. با این حال، طی سالیان گذشته، رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه تلاش کرده تا یک بار دیگر، نام برخی از سلاطین عثمانی را برجسته کرده و آنان را به قهرمانانی تبدیل کند که امروز هم می توانند به ترکیه اعتبار ببخشند.

نظرسنجی چه می گوید؟

بر اساس نتایج نظرسنجی میدانی متروپول، میزان محبوبیت 3 رهبر مزبور در میان مردم ترکیه چنین است:

1.مصطفی کمال آتاترک 58 درصد.

2.سلطان محمد فاتح 28.5 درصد.

3.سلطان عبدالحمید ثانی 8.2 درصد.

همچنین 5.1 درصد از پاسخ دهندگان، اعلام کردند که در این مورد نظری ندارند و حاضر نیستند هیچکدام از 3 رهبر معرفی شده در این نظرسنجی را بپسندند.

هواداران اردوغان چه می گویند؟

نکته جالب در نظرسنجی متروپول این است که 45.7 درصد از حامیان حزب عدالت و توسعه آتاترک را پسندیدند، 35 درصد به فاتح سلطان محمد ابراز علاقه کردند و تنها 12.8 درصد از آنان اعلام کردند که عبدالحمید را دوست دارند.

دیدگاه متفاوت شریک اردوغان

حزب راست افراطی حرکت ملی به رهبری دولت باغچلی، در چند سال گذشته، شریک حزب حاکم بوده است. 46.6 درصد از علاقه مندان این حزب ملی گرا، سلطان محمد را دوست دارند، آتاترک با 31.8 درصد نزد آنان دوم است و 18.2 درصد نیز عبدالحمید را دوست دارند.

مخالفین اردوغان، آتاترک پسند هستند

حزب جمهوری خلق که توسط خود آتاترک تاسیس شده، مهمترین حزب مخالف اردوغان است و 82.3 درصد از هواداران این حزب، آتاترک را پسندیده اند. جالب اینجاست که حزب خوب به رهبری خانم مرال آکشنر هم با 80.7 درصد آتاترک را دوست دارد.

دیدگاه عجیب کردها

51.2 درصد از هواداران حزب دموکراتیک خلق ها (نهاد اقماری پ.ک.ک) در این نظرسنجی اعلام کردند که آتاترک شخصیت تاریخی مورد علاقه آنهاست. البته نکته مهم اینجاست که 12 درصد از هواداران همین حزب، اعلام کردند که هیچکدام از 3 رهبر مزبور را نمی پسندند.

نتایج این نظرسنجی نشان می دهد که حتی هواداران اردوغان نیز تمایلی به تکریم سلاطین عثمانی ندارند و تلاش های تیم اردوغان برای سایه انداختن بر نام آتاترک، نتیجه بخش نبوده است.