اتفاقی که شاید چند دهه ای است  برای بسیاری ازپدرمادرها نمی افتد. گوش خیلی از آن ها از شنیدن برخی از جملات مثل «دیگه جا نداریم،  ظرفیت  کلاس ها پُر شده است »،  « محل سکونت تان خارج ازمحدوده مدرسه است» ،«چقدر به مدرسه کمک مالی می کنید» و... پُر شده است.

البته چند سالی می شود که وزارت آموزش و پرورش با حضوری - الکترونیکی کردن فرایند ثبت نام  تا حدی سعی کرده مشکلات و نگرانی های اولیا را در این بخش برطرف کند اما انگار اقدامات انجام شده چندان تاثیر مثبت نداشته است و مشکلات کم و بیش همچنان باقی هستند.

مشکل ثبت نام اینترنتی

 مادری که همراه فرزندش در حال ورود به  یک مدرسه دولتی درمنطقه شرق تهران است به ما می گوید:  امسال وزارت آموزش و پرورش برای تسریع در ارائه خدمات به جای سامانه پادا سایت مای مدیو را my.medu.ir برای پیش ثبت نام دانش آموزان معرفی کرد. من هم برای ثبت نام پسربزرگم  در پایه  پنجم ابتدایی  که در همین مدرسه درس می خواند  وارد سایت شدم و بدون هیچ مشکلی کار نام نویسی اش را انجام دادم. اما برای این پسرم که سال اولی است دچار مشکل شدم. یعنی امسال احراز کد پستی جدید از محل سکونت هم لازم است ضمن این که باید  کپی تائید آن به مدرسه تحویل شود اما چون این موضوع در سایت نیامده و از سوی دیگر مدرسه هم از قبل در این زمینه اطلاع رسانی نکرده بود حسابی به دردسر افتادم. یعنی وقتی پی به موضوع بردم بارها تلاش کردم تا وارد سایت شوم  کپی تائید کدپستی جدید را دریافت کنم که یا موفق نمی شدم و یا اگر موفق به انجام این کار می شدم با  تصویر«سامانه در حال بروزرسانی است» روبرو می شدم . بنابراین به ناچار به کافی نت مراجعه کردم و در آنجا بود که متوجه شدم خیلی از مادران بویژه مادران دانش آموزان اتباع بیگانه مشکل مرا دارند و برای همین منظور در صف انتظار هستند.  به هرحال دو ساعت منتظر شدم تا نوبتم شد و با  پرداخت ۳۰هزارتومان کپی را گرفتم و به مدرسه ارائه دادم.

خارج از محدوده

خانم جوانی که به همراه دخترش در حال خروج از مدرسه دولتی در محله نظام آباد تهران است نیز ازعدم ثبت نام دخترش به بهانه  قرار داشتن مدرسه  در خارج از محدوده سکونتش خبر می دهد و می گوید: این دومین مدرسه در این حوالی است که به دلیل یاد شده دخترم را ثبت نام نمی کند. البته من هم اگر مثل بعضی درآمد مالی خوبی داشتم و می توانستم دو سه میلیون تومان به مدرسه پرداخت کنم شاید مثل بعضی ها به حتی فرزندم را در اینجا ثبت نام کنم.

 اما مرد ۳۰ ساله ای که خود را علی معرفی می کند و از پله های مدرسه ای در حوالی محله شوش تهران  پایین می آید علاوه بر موارد یاد شده بحث شفاف نبودن هزینه کرد کمک های مالی دریافتی از خیرین و اولیا دانش آموزان را به هنگام ثبت نام و دریافت کارمانه مطرح می کند و به قدس می گوید:  دو فرزند دارم که یکی در این مدرسه و در پایه هشتم تحصیل می کند و دیگری در پایه یازدهم و در دبیرستانی در نزدیکی خانه ام درس می خواند. من هم هرسال طبق درخواست  مدیران، به این مدارس کمک می کنم. البته برای این منظور هیچ کدام از این مدیران آدم را اجبار نمی کنند اما به گونه ای موضوع را مطرح می کنند که ناخودآگاه فرد راضی به انجام این کار می شود. البته پرداخت این رقم از سوی من که درآمد ماهیانه ام به زور به ۹ میلیون تومان  می رسد خیلی سخت است با این وجود می دانم که  نگاه دولت ها به آموزش پولی شده است و توجهی به مدارس عادی دولتی ندارند. بنابراین چاره ای جز کمک به مدرسه نیست.اما نکته اینجاست که کمکی که  به این مدرسه می شود را احساس می کنیم. یعنی به چشم می بینم که صرف نیازهای اساسی دانش آموزان و کلاس ها می کند. مثلا سال گذشته وقتی دیدیم معلمان با تخته سیاه و گچ به بچه ها آموزش می دهند از مدیریت خواستیم تا با کمک های اهدایی اولیا کلاس ها را به تخت وایت برد مجهز کند. یا  پیشنهاد تعمیر دستگاه کپی شارپ مدرسه را دادیم که ظرف یک هفته این درخواست ها انجام شد. حتی می دانم که مدرسه به دانش آموزان بی بضاعت در خرید کتاب و لوازم التحریر  و... هم کمک می کند. اما این موضوع را در مدرسه پسر بزرگم احساس نمی کنم.  یعنی اصلا مشخص نیست که کمک های اهدایی مردم به مدرسه در  کجا و چگونه هزینه می شود. امسالش مثل دو سه سال قبل است.یعنی انگار هیچ  بیلان مالی  ندارد.

بیلان مالی مدارس  شفاف است

سید مجتبی هاشمی، رئیس ستاد مرکزی ثبت نام دانش‌آموزان وزارت آموزش و پرورش  در گفت و گو با قدس  قبل از پرداختن به مسایل و مشکلات  اولیا برای ثبت نام عزیزانشان به آخرین وضعیت ثبت نام دانش آموزان اشاره می کند و می گوید: از مجموع حدود ۱۷ میلیون دانش آموز، تا کنون ۱۴ میلیون و ۱۷ هزار دانش آموز یعنی ۸۷ درصد آن ها برای سال تحصیلی ۱۴۰۳ – ۱۴۰۲ ثبت نام  قطعی شده اند.

وی با اشاره به این که امسال ثبت نام  دانش آموزان نیازمند احراز کد پستی  سکونت است، می افزاید:  بنابراین علاوه بر سامانه ثبت نام باید با سامانه املاک وابسته به وزارت مسکن هم همکاهنگ می شدیم که این اتفاق هم افتاد.با این وجود هنوز بخشی از دانش آموزان حالت پیش ثبت نام را دارند چون نتوانسته اند کد پستی خود را در سامانه احراز کنند.

وی، جدا از مورد شده، برگزاری امتحانات پایان ترم در شهریور و ضرورت سیر مراحل از سوی دانش آموزان اتباع بیگانه را برای دریافت کد یکتا از مهمترین عوامل ثبت نام نشدن قطعی همه دانش آموزان تا کنون می داند و تصریح می کند:  شرایط برای صدور کد یکتا برای دانش آموزان اتباع  در حال تحقق است. ضمن این که برای ثبت نام جامانده ها راه همچنان باز است.حتی این موضوع در اولویت آموزش و پرورش قراردارد. 

هاشمی سپس به بحث مسائل و مشکلات اولیا برای ثبت نام دانش آموزان می پردازد و می گوید: امسال طبق  دستورالمعل وزارت آموزش و پرورش به مدارس ثبت نام دانش آموزان الکترونیکی- حضوری انجام می شود. یعنی در جاهایی که زیرساخت ها فراهم است دانش آموزان برای ثبت نام و تحصیل در مدارس ابتدا باید در زمان مقرر به سایت ثبت نام مدارس به آدرس my.medu.ir مراجعه کنند و پس از تکمیل فرم های مربوطه، مراحل انتخاب مدرسه مورد نظر خود را در سامانه پیش ثبت نام اینترنتی دانش آموزان انجام دهند و پس از ثبت در سیستم، مراجعه حضوری و تکمیل مراحل ثبت نام در بیشتر مدارس ضروری است.

از سوی دیگر در جاهایی که زیر ساخت لازم فراهم نیست مثل مناطق عشایری، مرزی، روستایی و... ثبت نام دانش آموزان حضوری انجام می شود. یعنی با مراجعه مستقیم افراد به مدرسه کار ثبت نام انجام می گیرد وبعد مدارس فرایند ثبت نام الکترونیکی این افراد از سوی خود مدارس انجام می شود.

وی در خصوص مشکل اولیا برای ورود به سامانه my.medu.ir   و دریافت کپی تائید احراز کد پستی هم می گوید: الزام قانونی داشتیم که با سامانه احرازسکونت و کد پستی که وابسته به سازمان املاک است متصل شویم اما این که بعضی از اولیا عنوان می کنند برای دریافت کپی کد پستی جدید دچار مشکل شده اند، باید موضوع  بررسی شود تا ببینیم این اتفاق به خاطر عدم آگاهی و آشنایی کاربران  افتاده یا این که سامانه های مورد نظر مشکل داشته اند. البته طبیعتا پشتیبانی احراز سکونت ۱۷ میلیون دانش آموز آنهم  به صورت همزمان نیز موضوعی است که   سازمان املا ک باید توانایی انجام چنین کاری را داشته باشد.

وی درباره عدم ثبت نام دانش آموزان به خاطر سکونت در خارج از محدوده جغرافیایی مدرسه نیز می گوید: امسال مقرر کردیم هر مدرسه در مرکز یک دایره، شعاع منطقه خود را پوشش دهد و دانش آموزان محدود خود را به صورت شعاعی ثبت نام کند ضمن این که یک تسهیل گری دیگری هم در این زمینه داشتیم به طوری که دانش آموزان می توانند در مدارسی که نزدیک محل کار والدینشان واقع هستند، ثبت نام کنند. با این وجود اگر والدین برای ثبت نام فرزندانشان به دلیل یاد شده  دچار مشکل شوند می توانند گزارش کنند تا موضوع پیگیری شود.

رئیس ستاد مرکزی ثبت نام دانش آموزان  سپس به بحث دریافت وجه نقد از اولیا هنگام ثبت نام و مشخص نبودن هزینه کرد کمک های دریافتی از آنان توسط مدارس می پردازد و می گوید: قوانین کشور و دستورالعمل وزارت آموزش و پرورش در این زمینه کاملا روشن است. یعنی هیچ مدرسه ای حق ندارد هنگام ثبت نام به اجبار از اولیا پول دریافت کند. البته استفاده از وجود اولیا و مشارکت شان در تامین نیازهای مالی مدرسه از نقاط قوت محسوب می شود چون این اقدام به نفع فرزندان آن ها تمام می شود.

مدارس شفاف هستند

وی با اشاره به ضرورت شفاف بودن هزینه کرد کمک های مردمی از سوی مدارس، تصریح می کند: در جایی که مشارکت شوراها را تنظیم کرده ایم اگر هزینه کرد کمک ها از سوی مدرسه ای باشد، موضوع به هیچ عنوان قابل پذیرش آموزش و پرورش  نیست. 

هاشمی، با اشاره به این که در واحد مدرسه ۵ رکن داریم، که مدیر تنها رکن انتصابی آن است، می افزاید: اما بقیه ارکان آن از جمله رکن انجمن اولیا  شورایی هستند که  صلاحیت خاص خود را  هم در اجرا و هم در نظارت بر فعالیت های مدرسه دارند. مثلا رئیس انجمن اولیا صاحب امضا چک خروج هزینه های مدرسه  است. یعنی او باید صورت جلسه هزینه کرد مدرسه را امضا کند. ضمن این نماینده دبیران در مدرسه هم جزو افرادی است که حق امضای صورت جلسه هزینه کرد را  دارد. پس  این گونه نیست که مدیر مدرسه به تنهایی تصمیم بگیرد که  کمک ها یا بودجه مدرسه را هزینه کند. بنابراین اولیا دانش آموزان هم ابزار نظارتی در اختیار دارند و هم مشارکت شان تضمین شده است. یعنی قانون و مقررات در این زمینه وجود دارد. با این وجود در کشور بیش از ۱۰۰ هزار  واحد مدرسه داریم و امکان دارد برخی از مدارس خود را ملزم به رعایت  قوانین و مقررات نکنند. که برای  این منظور و جلوگیری از چنین اتفاقاتی  در وزارت آموزش و پرورش سیستم بازرسی پیش بینی شده است. یعنی در کل ادارات مستقر در آموزش و پرورش مناطق استان ها واحد بازرسی داریم. حتی واحدی به نام  انجمن اولیا در کل مناطق وجود دارد از این رو اگر افرادی از نحوه هزینه کرد کمک های دریافتی  اولیا در مدارس شکایتی دارند، می توانند به آموزش و پرورش مناطق واحد ارزیابی عملکرد مراجعه کنند واین واحدها هم مکلف هستند موارد را بررسی و ظرف مدت یک هفته پاسخ یا نتیجه ارزیابی شان را ارائه کنند.

وی در پاسخ به این که هرچند مدارس دارای انجمن اولیا و مربیان هستند اما تمام شواهد از جمله مشخص نبودن بیلان مالی  مدارس نشان می دهد روند این بخش چندان شفاف نیست، برای رفع این مشکل وزارت آموزش و پرورش می خواهد  چه زمانی ورود کند؟ می گوید: روند شفاف است. البته بنده نمی دانم چه سطحی از شفافیت مورد نظر است اما طبق قوانین  و مقررات انجمن اولیا و مربیان مدارس در این جریان نه تنها شریک  بلکه هم ناظر و هم مجری هستند . حالا اگر مدرسه یا مدارسی از قانون تبعیت نمی کنند ما حاضریم موضوع را بررسی کنیم. ضمن این که کاملاً مشخص است که مدارس کشور چه میزان کمک مالی دریافت و هزینه می کنند.البته الان آماری در این زمینه ندارم اما سیستم مالی آموزش و پرورش بر روند کار کاملا تسلط دارد.