آیت الله فقیهی از علمای قم در پاسخ به نامه یک دانش آموز که برای آغاز سال تحصیلی، از ایشان نصیحت خواسته بود فرمودند: بدانید اگر در راه علم‌آموزی تلاش و کوشش کنید و از همین ابتدا با شیطان و هواهای نفسانی مقابله نمایید، پیروز میدان شمایید و آینده‌ی دنیا در دستان شما نوجوانان عزیز است.

متن نامه این نوجوان و پاسخ معظم له به شرح ذیل است:

به نام خدا

حضرت آیت الله فقیهی

سلام؛

با شروع سال تحصیلی، یک نصیحت از شما می‌خواستم که اگر راهنمایی‌ام کنید ممنونم.

امسال وارد کلاس دهم تجربی می‌شوم. دوست دارم بتوانم در آینده، به مردم کشورم و همه بشر خدمت کنم. نمی‌دانم از چه راهی بروم تا هم سریع‌تر به نتیجه برسم و هم بتوانم امام زمانم را از خود راضی کنم. از شما دانشمند بزرگ خواهش می‌کنم نصیحت و راهنمایی‌ام کنید./دوستدار شما؛ ..... ۱۵ ساله از قم

بسم الله الرحمن الرحیم

قال الإمام الصادق علیه السلام: «من تعلّم للّه و عمل للّه و علّم للّه دُعِیَ فی ملکوت السماوات عظیماً؛ آگاه باشید که هر کسی برای خدا دانش فرا بگیرد، و برای خدا به آن عمل کند و برای خدا آن را به دیگران بیاموزد، در آسمان‌ها، به نام (عظیم و بلند مرتبه) خوانده می‌شود.»(امالی شیخ طوسی، ص۱۶۸،ح۲۸۰)

نوجوان عزیز و با صفا و معنویت!

سلام و درود خداوند بر شما باد

نامه شما را مطالعه نمودم. از عباراتی هم‌چون «به مردم کشورم و همه بشر خدمت کنم» و «بتوانم امام زمانم را از خود راضی کنم» اوج حُسن نیّت، صفا، معنویت و پاکیِ باطن نمایان است.

از حقیر خواستید نصیحت و توشه راهی برای سال تحصیلی جدید خدمت شما تقدیم کنم؛ خود را قابل ندیدم که سخنی بگویم و مطلبی بنویسم الّا اینکه یک روایت زیبا و جالب - که همه باید آن را بنویسیم و همواره جلوی دیدگانمان باشد- تقدیم می‌کنم؛ به امّید آن که با عمل به این حدیث گران‌بها، به مقام والای مورد اشاره در آن برسیم.

پیشوای ما امام صادق علیه السلام در این روایت، رمز و راز رسیدن به مقام و مدال افتخار آمیز «عظیم و بزرگ‌بودن» در آسمان‌ها و ملکوت را در سه عبارت بیان می‌فرمایند:

نخست: «من تعلّم»؛ یعنی کسی که به دنبال علم آموزی برود، سختی‌ها و مرارت‌های آن را تحمّل کند، مطالعه و دقت و مباحثه و تحقیق نماید، تا مطلبی را متوجّه نشده، خوابش نبرد و آن قدر بخواند و بپرسد تا آن را کشف کند و خلاصه، عاشق و شیفته علم آموزی باشد.

دوم: «عَمِلَ»؛ یعنی کسی که پس از علم‌آموزی، به علم و دانش خود عمل نماید، عالم بی‌عمل نباشد و بداند که بنابه فرمایش امیرالمؤمنین علی علیه السلام «العلم مقرون بالعمل؛ فمن علم عمل و العلم یهتف بالعمل فإن أجابه و إلا ارتحل عنه»(نهج البلاغة، حکمت۳۳۶) اگر به آنچه می‌داند و فراگرفته، عمل نکند، علم از او گرفته می‌شود و به همان دوران نادانی و جهالت خویش باز می‌گردد.

و سوم: «عَلَّمَ»؛ یعنی اینکه پس از آن که دانش را کسب کرد و به آن عمل نمود، به دیگران نیز بیاموزد تا همگان از این خوان پر شرف و فضیلت و سعادت‌بخش استفاده نمایند.

در این روایت ارزشمند، آنچه که حضرت به عنوان ضمیمه این سه جمله، سه بار تکرار فرموده و شاه‌کلید موفقیت و پیروزی در این سه مرحله را بیان نموده است عبارت «للّه» است؛ یعنی اگر اینها برای خدا و به خاطر رضایت خدا باشد، دارای ارج و ارزش است و مقدّمه کسب مدال پر افتخار «عظیم» در آسمان‌ها و زمین؛ و اگر دانش‌آموز، در این سه مرحله، خداوند را در نظر نداشته باشد، همه‌اش خسران و زیان است و ره بجایی نخواهد برد.

فرزند عزیز و نوجوان گرامی!

بدانید که همه دنیا و آخرت در همین روایت خلاصه می شود:

علم بیاموزید برای خدا، و به خاطر او به علمتان عمل کنید و برای جلب رضایت آن پروردگار مهربان، این دانش‌ها و آگاهی‌ها را به دیگران بیاموزید.

بدانید که اگر برای خدا این‌طور باشید؛ یعنی تلاش و کوشش فراوان در علم‌آموزی نمایید، از هدر رفتن فرصت‌های ناب نوجوانی جلوگیری کنید، و با آنچه مورد پسند خدا نیست و در قرآن و روایات و کلمات بزرگان دین از آن نهی شده، مخالفت کنید و بینیِ شیطانِ پست و فریبکار را به خاک بمالید، شما از همین ابتدا، پیروز و برنده این راه هستید.

بکوشید که دنیا منتظر شماست تا با علم و قدرت و تعهّد، آینده آن را در دست بگیرید و بشر خسته از بی عدالتی و ظلم و تبعیض و جهل را نجات دهید.

بکوشید که اسلام عزیز منتظر شماست تا معارف حیات‌بخش آن را به گوش همه مردم جهان برسانید و آنها را به سوی حیات طیّبه و زندگانی پر سعادت و خوشبختی دنیا و آخرت دعوت کنید.

بکوشید که پیامبر و اهل بیت علیهم السلام و به ویژه وجود مقدس حضرت ولی عصر امام زمان ارواح العالمین له الفدا منتظر شماست تا با تلاش و کوشش، مسیر علم و عمل را پیموده و خود را آماده خدمت به دین و دنیای بشریت و مسلمانان نمایید.

در این راه، از خداوند متعال استمداد کنید و به پیامبر و اهل بیت طاهرین آن حضرت علیهم السلام متوسّل شوید و بدانید که آن بزرگواران هم به یقین، دعاگوی شما برای رسیدن به سعادت و موفقیت خواهند بود.

حقیر نیز همواره در مظان اجابت، دعاگوی شما نوجوانان عزیز و پر تلاش بوده و هستم و از شما التماس دعا دارم.

محسن فقیهی/اول مهرماه ۱۴۰۲