به گزارش قدس خراسان، هَرَکارِه یا دیزی سنگی دیگ یا قابلمه از جنس سنگی معدنی به نام سرپانتین (Serpantine) (این سنگ معمولا در خراسان پیدا می شود) است که از آن به دلیل ضربه پذیر بودن و جنس نرم هم در ساخت تزیینات سنگی و هم ظروف سنگی و دیزی سنگی استفاده می‌شود و چون مقابل آتش مقاوم است، به دلیل پخت ملایم در ظرف سنگی، غذا را لذیذتر می‌کند و باعث می‌شود تمام مواد معدنی مورد نیاز را از قابلمه سنگی به غذا منتقل کند.

ظروف سنگی از دیرباز برای پخت و پز مناسب ترین ظروف بودند و همچنین آبگوشت و دیزی‌های پخته شده نیز در این ظروف واقعا خوشمزه هستند. اگر دیزی سنگی میل کرده باشید حتما این مطلب را تصدیق خواهید کرد.

قابلمه‌های سنگی سالم ترین ظروف ارگانیک از دیدگاه طب سنتی هستند. انسان از خاک است اگر ظرف از سنگ باشد سنخیت دارد و آرامش دهنده است لذا بهترین ظرف غذا ظروف سنگی است. اما زودپزها و ظروف تفلن همچنین ظروف آلومینیومی بیماری زا و گاها سرطان آور است.

آزاد شدن املاح مفید موجود در این قابلمه‌های سنگی، به مرور زمان و بتدریج سبب تأمین مواد مورد نیاز بدن و خوش طعم شدن فوق العاده غذا می‌شود.

جالب است که درون هرکاره معمولا خط و خش هم نمی‌افتد.

خواص مختلف دیزی سنگی

بدلیل داشتن منیزیم فراوان:

تسکین اعصاب وکمک به مقابله با استرس و افسردگی

جلوگیری از تصلب شرایین (سخت شدن شریان ها)

جلوگیری از حمله و سکته قلبی

کاهش فشار خون

کاهش سطح کلسترول و تری گلیسیرید خون

تصحیح بی نظمی های ضربان قلب

توقف حمله حاد آسم

کاهش میزان نیاز به انسولین در صورت دیابتی بودن

نگهداری و تجدید سطح انرژی طبیعی بدن

بهبود وضعیت خواب

جلوگیری از تشکیل سنگ کلیه

به دلیل داشتن آهن فراوان:

کمک به رشد بدن

افزایش مقاومت در بدن در مقابل بیماری‌ها

جلوگیری از خستگی

تقویت قوای بدن

تنظیم عملکرد کبد و کلیه

فواید استفاده از دیزی سنگی

 خواص دیزی سنگی برای صرفه جویی در سوخت

غذا در دیگ و دیگچه سنگی با کمترین حرارت به بهترین نحو پخته می‌شود. غذا در دیگ سنگی با کمترین شعله گاز پخته می‌شود تا علاوه بر حفظ بافت موادغذایی و سالم بودن، در مصرف انرژی نیز صرفه جویی شود.

خواص ظروف سنگی برای آشپزی

طعم و مزه غذای پخته شده در ظروف سنگی قابل مقایسه با سایر ظروف نیست و غذای طبخ شده در این ظروف بسیار خوش مزه و خوش طعم است. این به دلیل ماهیت سنگی بودن ظرف است.

از دیگر نکات قابل توجه دیزی سنگی، تمیز ماندن اطراف آن از چربی و باقیمانده غذاست.

خانم‌های خانه دار حتما پس از مدتی استفاده از ظروف تفلون یا چدن و بخصوص آلومینیوم، از تجمع و چسبندگی روغن یا سایر مواد در سطح بیرونی قابلمه‌ها و تمیز نشدن و ماندگاری آن گلایه دارند، اما دیگ سنگی به علت جنس سنگی آن جلوی این کار را می‌گیرد.

خاصیت ضد چسبندگی آن تا پایان عمر دیگ، با او خواهد بود. جالب است که درون دیگ سنگی هیچ گاه خط و خش هم نمی‌افتد.

 خواص هرکاره سنگی برای سرعت پخت

ظروف سنگی و دیزی سنگی مانند دیگ زود پز و البته بدون خطرات و بدون ضررهای آن در کوتاه مدتی غذا را می‌پزند. هر نوع گوشتی داخل این دیزی سنگی‌ها با حرارت ملایم دو ساعت به خوبی می‌پزد.

یکی از خواص دیگ سنگی حفظ خواص ماده غذایی درون آن است. ظروف سنگی بسیار مناسب است و غذا حدود دو تا دو ساعت و نیم که واقعاً زمان کمی است، با حرارت ملایم پخته می‌شود. در حقیقت راز و رمز طعم خوشمزه غذاهای قدیم و خورشت ها، آرام پخته شدن آن ها در ظروف مناسب بود. که خواص بسیار زیادی برای بدن داشت و مهم تر از آن، غذا در آن ها بسیار خوشمزه می‌شد.

 خواص قابلمه سنگی برای نسوختن غذا

بخاطر نیاز به حرارت کم و همچنین سنگی بودن و در نتیجه داغ نشدن زیاد، غذا اصلا نمی‌سوزد.

 خواص ظرف سنگی برای صرفه جویی در مواد شوینده

دیگ‌های سنگی و کلا ظروف سنگی بسیار راحت شسته می‌شوند. حتی در بعضی غذاها که در آن طبخ می‌شود، بدون مواد شوینده و با آب ولرم و سرد به راحتی قابل شست و شو هستند.

 مضرات دیگ سنگی

یکی از نکات جالب از مضرات دیگ سنگی ایجاد سنگ کلیه است. خیلی از افراد و کارشناسان تغذیه معتقدند استفاده طولانی مدت از دیگ سنگی برای پخت و پز ممکن است باعث ایجاد سنگ کلیه شود و ایجاد سنگ کلیه را از مضرات دیگ سنگی می‌دانند.

باید به این نکته توجه داشت که مسئله ایجاد سنگ کلیه به دلیل استفاده از ظرف پخت و پز سنگی امری قطعی نیست و نمی‌توان به شکل قطع به یقین آن را پذیرفت.

هرچند ممکن است در بعضی از افراد به دلیل سنگ ساز بودن کلیه آن ها این امر موثر باشد و استفاده طولانی مدت و مداوم از دیگ‌های سنگی باعث ایجاد سنگ‌های بسیار ریزی در کلیه شود ولی شاید این مسئله برای همه افراد استفاده کنند از ظروف سنگی اتفاق نیفتد.

حتی اگر چنین چیزی واقعیت داشته باشد مصرف زیاد آب و مایعات می‌تواند چاره ساز باشد و سنگ‌های ریز که در اثر استفاده از دیگ سنگی در کلیه‌ها ایجاد شده است را دفع کند.

 اصول استفاده و مراقبت از دیزی سنگی

نکات مهم در مورد پخت و پز و کارهایی که دیزی سنگی را خراب می کند عبارتند از:

از تفت دادن و سرخ کردن مواد غذایی در این ظروف خوددرای شود.

فقط غذاهای آبکی در ظروف سنگی پخته شود.

هنگام پخت و پز شعله کم باشد.

باید مواظب بود تا آب داخل ظرف هنگام پخت و پز کم یا خشک نشود.

اگر آب غذا کم بود فقط آب جوش بیفزایید.

دیگ سنگی را به طور مستقیم روی اجاق قرار ندهید حتما زیر آن شعله پخش کن بگذارید.

هنگام حمل ظروف سنگی مواظب باشید با احتیاط جا به جا کنید تا ترک بر ندارد.

از جوشاندن شیر در ظرف سنگی خودداری کنید.

وقتی ظرف سنگی داغ است هرگز نشویید تا سرد شود زیرا اگر ظرف گرم در زیر آب سرد قرار بگیرد ترک بر می دارد.

از پختن برنج در ظروف سنگی پرهیز کنید.

می‌توانید انواع غذاها و خورشت های آبدار را در این نوع ظروف بپزید.

سطح داخلی و خارجی دیگ سنگی حتما باید چرب باشد. پس، از شستن زیاد این ظروف خودداری کنید و اجازه دهید روی ظرف کمی چرب بماند.

 نحوه تشخیص دیزی سنگی اصل

یکی از مواردی که هنگام خرید قابل توجه است، مرغوبیت جنس دیزی سنگی است که شما به راحتی با یک آهن ربا می توانید معیار آن را تشخیص دهید.به این صورت که اگر آهن ربا به بدنه ظرف چسبید از مرغوبیت جنس برخوردار است ولی اگر نچسبید از خرید آن صرف نظر کنید.

 دیگ سنگی را چگونه شستشو دهیم؟

به هیچ وجه قرار نیست که دیگ سنگی را بشویید! بلکه یک روش جایگزین برای تمیزکاری اولیه آن و آماده ساختن دیگ برای پخت و پز غذا وجود دارد. توصیه می‌شود که سطح داخلی و بیرونی دیگ سنگی را به وسیله یک روغن خوراکی چرب کنید. شما می‌توانید برای این منظور از روغن مایع یا جامد آشپزی استفاده کنید. برخی نیز استفاده از روغن دنبه را پیشنهاد می‌کنند. به هر ترتیب می‌توان گفت که هر نوع روغن خوراکی که در منزل و در دسترس داشته باشید، برای این موضوع مناسب خواهد بود.

حالا اجازه دهید که روغنی که به سطح داخلی و بیرونی دیگ زده بودید، به خوبی جذب آن شود. برای این منظور بهتر است بگذاری دیگ به همان شکل روغن زده، برای بیست و چهار ساعت گوشه‌ای مانده و کاری با آن نداشته باشید.

حالا که یک روز روغن روی سطح بیرونی و داخلی دیگ سنگی باقی ماند، نوبت به شستشوی دیگ سنگی می‌رسد. شما که احتمالا از ابتدا علاقه مند بودید یک ابر یا اسکاچ برداشته و سطح بیرونی و بدنه داخلی دیگ را به خوبی شستشو دهید، حالا فرصت آن رسیده است. البته قرار نیست از اسکاچ استفاده کنید، بلکه به جای آن از یک ابر نرم کمک گرفته و با مایع ظرفشویی، سطح بیرونی و بدنه داخلی دیگ سنگی را بشویید و خوب آبکشی کنید تا چیزی از مایع ظرفشویی روی آن باقی نمانده باشد.

حالا می‌توانید به راحتی از دیگ سنگی در فرایندهای پخت و پز خود استفاده کنید. با رعایت دقیق مراحل بالا، سلامت و کیفیت دیگ سنگی شما تضمین شده و می‌توانید با خیال راحت از آن در یک دوره زمانی طولانی استفاده کنید.

طبخ غذاهایی مانند آبگوشت، خورشت و آش در ظرف دیزی از دیرینه ای کهن حکایت دارد. ظروفی که ممکن است آماده شدن غذا در آن کمی طول بکشد اما ارزش غذایی آن حفظ می شود و طعم و عطر یک غذای اصیل را برایتان به همراه خواهد داشت.

ظروف سنگی بهترین گزینه برای پخت و پر در تعطیلات آخر هفته شما هستند، بنابراین اگر هوس دیزی و آبگوشت کردید روی دیزی پزهای سنگی حساب ویژه باز کنید که حتما مزه‌اش زیر دندانتان خواهد ماند. مهم ترین ویژگی این ظروف عبارتست از حفظ خاصیت و ارزش مواد غذایی، پخت کامل مواد غذایی و طعم بی نظیر غذا در این ظروف.

گردآوری: فاطمه سعادتیان