ایستادگی یک تنه ایالات متحده مقابل اراده ۱۴ عضو دیگر شواری امنیت سازمان ملل و بل کل جامعه جهانی و رد درخواست آتش بس در غزه با استفاده از کارت وتو، این روزها نه تنها به بی اعتباری سیاسی آمریکا انجامیده، بلکه اوج درماندگی مهمترین نهاد ضامن صلح و امنیت جهانی را به رخ همگان کشید. در میانه کشتاری که صهیونیست ها به راه انداخته اند، رد پنج قطع نامه با موضوع جنگ غزه توسط مقامات کاخ سفید کارد را به استخوان رسانده تا جایی که آنتونیو گوترش هم لب به اعتراض گشوده و از فلج شدن و همچنین تضعیف اعتبار و اقتدار شورای امنیت تحت تاثیر اقدامات واشنگتن سخن گفته است.

طی چند سال اخیر هم بارها سران دول مختلف از ناتوانی شورای امنیتی که پنج عضو آن از حق ویژه ای با نام وتو برخوردار باشند در حل مشکلات گفته و خواستار ایجاد تغییرات اساسی در این نهاد و مشارکت دادند دیگر جوامع در آن شده اند. در آخرین مورد روز گذشته رییس‌جمهور شیلی با انتقاد از اقدام آمریکا در وتوی قطعنامه شورای امنیت برای برقراری آتش‌بس در غزه تأکید کرد ساختار سازمان ملل باید تغییر کند. «گابریل بوریچ» با انتشار پیامی در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: اصلاحات ساختاری سازمان ملل ضروری است. جهان دیگر مانند سال ۱۹۴۵ نیست.

ابزار انحصاری غرب

پیش از این نیز برخی از سران کشورها از جمله رؤسای جمهور ترکیه، برزیل، هند و آفریقای جنوبی خواستار تغییر ساختار شورای امنیت شده بودند.

ابوالفضل ظهره‌وند کارشناس مسائل غرب آسیا هم در گفت‌وگو با قدس با تاکید بر لزوم تغییر در ساختار این نهاد مهم، گفت: متاسفانه امروز حق وتو به عنوان ابزار انحصاری برای پنج کشور عضو دائم شورای امنیت (آمریکا، روسیه، انگلیس، فرانسه و چین) در برابر بیش از یکصد و نود و پنج کشور جهان محسوب می‌شود. به تعبیری این حق در جهت حفظ اعتبار و یکپارچگی سازمان ملل اتخاذ شده است. این در حالی است که شورای امنیت فعلی به دور از مشکلات جامعه ملل، تنها با ظاهری منسجم، به محلی برای منازعه سازی و مدیریت مخاصمات بدل شده است. این مسئله نیز ریشه در اولویت منافع ملی کشورهای عضو نسبت به اهداف این شورا دارد.

وی در ادامه با اشاره به ابتکار اخیر دبیرکل سازمان ملل در فعال کردن ماده ۹۹ منشور در راستای آتش بس در غزه اقدام گوترش را نوعی شهامت در برابر کشورهای غربی از جمله آمریکا خواند و افزود: در طی هفتاد وپنج سال گذشته دبیرکل سازمان ملل با لابی و حمایت های مستقیم کشورهای اروپایی و آمریکا انتخاب می شود و لذا وی طبیعتا باید در راستای اهداف کشورهای غربی قدم بردارد اما این حرکت نوعی از خودگذشتگی وی بود.

کارشناس مسائل غرب آسیا در ادامه اظهار داشت: متاسفانه حق وتو یکی از بزرگ ترین ضعف های شورای امنیت است که در آن منافع و منابع قدرت های بزرگ بر ملاحضات امنیت و صلح جهانی سایه انداخته است. سازمان ملل به ظاهر بنام دفاع از حقوق کشورهای جهان است اما در واقع سازمان پنج قدرت دارای حق وتو در شورای امنیت است.

لزوم باز تعریف نقش جوامع مختلف در شورای امنیت

ظهره‌وند در پاسخ به این پرسش که چرا کشورهای آسیایی، آفریقای و آمریکای لاتین در شورای امنیت دارای حق وتو نمی باشند، گفت: نظام بین الملل بصورت طبقاتی می باشد چه از گذشته که جهان بصورت دوقطبی بین بلوک شرق و غرب بود و چه امروز. ولی با حدف حق وتو این مناسبات و قوانین در سازمان ملل ازبین برود و حقوق کشورها بصورت مساوی در نظر گرفته شود.

کارشناس مسائل غرب آسیا در پاسخ به اینکه چرا کشورهای اسلامی دیگر جوامع جانی نتوانستند در برابر جنایات رژیم صهیوینستی به وحدت رویه دست یابند و همچنین جایگاه مناسب خود رد شورای امنیت را بازیابند، وابستگی را مشکل بزرگ خوانده و گفت: امروز در بین ۵۷ کشورهای اسلامی و عرب اختلاف بسیاری وجود دارد بطوریکه در طی دوماه گذشته دو کشور امارات متحده عربی و عربستان سعودی روابط خود با اسرائیل را محدود نکردند و آشکارا با تل آویو همکاری های اقتصادی و منطقه ای دارند. حتی کشورهای آفریقایی، آسیایی و آمریکای لاتین نیز در عرصه بین الملی و معادلات جهانی وابستگی متقابل به ابرقدرت ها دارند و این نشان می دهد ساخت سیاسی در این کشورها با حمایت آشکار و پنهان قدرت های مطرح شکل گرفته است.