مسئله ای که خودش پس از بحث‌ها و جنجال‌های فراوانی که به پا شد، آن را این‌طور توضیح داد:« مقصود من از بیان این مقایسه، آن بود که به طرف مقابل مناظره که گفت حجاب، «حکم دینی» نیست، تفهیم کنم که امامت (با وجود همه اهمیت و فضیلتی که دارد،مکمل و متمم نبوت است) چون امر اجماعی و اتفاقی در میان مسلمانان نیست، ضروری مذهب است و نه ضروری دین، اما حجاب (با وجود اینکه یکی از فروعات فقهی و ظاهری است و همچون امامت، منزلت بنیادین ندارد) ازآنجاکه همه مسلمانان بدان اعتراف دارند، «ضروری دین» است و شما در حال انکار چنین حکم روشنی هستید. هر آنچه که ضروری دین باشد (از جمله حجاب) به‌قطع «مهم» است و ازاین‌رو، انکار آن تبعات سخت دارد، اما این امر به معنی آن نیست که اگر امری، ضروری دین نباشد (از جمله امامت)، «بسیار مهم‌تر» نیست».
به هر ترتیب، انتشار همین قطعه کوتاه از این مناظره، محل بحث و جدل‌های فراوان در فضای مجازی شد. واکنش‌ها نیز متفاوت بود. طبیعی بود حساسیت‌ها بعضاً کار را از انتقاد نیز فراتر ببرد که همین مسئله سبب رنجش جمشیدی نیز شده بود. بعضی نیز در همین فضا از او و تلاشی که برای دفاع و تبیین مسئله حجاب به عنوان «یار وفادار جمهوری اسلامی»-همان‌طور که خودش در مناظره خودش را این‌طور معرفی کرده بود- حمایت کنند. در این میان اما یکی از مهم‌ترین بازخوردها به این صحبت‌ها، می توانست سخنرانی کسی باشد که همه او را با خطابه‌ها و منابرش حول محوری ولایت امیرمؤمنان(ع) می‌شناسند. حجت‌الاسلام و المسلمین حامد کاشانی را می‌توان از شاخص‌ترین سخنرانان مذهبی یک دهه اخیر دانست که قطعات سخنرانی‌اش درباره ولایت و محبت به حضرت علی (ع) بسیار در فضای مجازی هم‌رسانی شده و دست به دست می‌چرخد و دیده می‌شود. به همین جهت واکنش او با توجه به بافتِ مخاطبان و هواداران این بحث، می‌توانست در این قضیه مهم تلقی شود.
حجت‌الاسلام کاشانی با اذعان به اینکه کل مناظره را گوش نداده و صرفاً جمله‌ای که حول آن بحث‌هایی در فضای مجازی صورت گرفته است را شنیده است، گفت: با شنیدن۳۰ ثانیه از یک سخنرانی نمی‌توان نقد کرد؛ چرا که شما اگر بخواهید ابن تیمیه را نیز نقد کنید، باید تمام آثارش را بخوانید، حالا اینکه یک شیعه امیرالمؤمنین(ع) جمله‌ای گفته باشد، وظیفه این است که بهترین معنای ممکن از آن را فهم کنیم.
کاشانی ادامه داد: صرفاً درباره همین جمله صحبت می‌کنم که گفته شده «حجاب ضروری دین است و ولایت نیست». از نگاهی این فرمایش درست است ولی باید دید که به چه معنا؛ چرا که این جمله فرامتنی دارد که با توجه به فضای فعلی کشور از آن این‌طور برداشت صورت می‌گیرد که گویا حجاب اهم از ولایت است در حالی که شاید نظر گوینده نیز این نباشد.
وی افزود: اینجا دو بحث صورت می‌گیرد، یکی اینکه ضروری دین چیست و بعد اینکه آیا این ضروری دین بودن به معنای اهم بودن آن نیز هست یا خیر؟
کاشانی در تبیین چیستی ضروریِ دین عنوان کرد: ورود به اسلام دو کلمه بیشتر نیاز ندارد که شهادت به وحدانیت خدا و رسالت خاتم الانبیاء است، مضاف بر اینکه کاری نکند که این دو نقض شوند. این اسلام و شهادتین گفتن برای زندگی انسان‌ها روی کره خاکی است و به بهشتی شدن یا جهنمی شدن فرد ربطی ندارد.
وی افزود: تا زمانی که فردی حتی منافقانه این جمله را گفته جزو مسلمین است ولی اگر چیزی مثلاً مثل نماز را انکار کند که انکارش به منزله انکار شهادتین او است، او را از دایره اسلام خارج می کند.
کاشانی اضافه کرد: این موارد که ضروری دین هستند، لزومی ندارد که مهم ترین چیزها باشند، چرا که این‌ها چیزهایی هستند که انکار آن‌ها به انکار آن شهادت به توحید یا نبوت برمی‌گردد و در دنیا معلوم می‌شود که جزو مسلمین نیست.
کاشانی، بیان مهدی جمشیدی درباره ضروری دین را از این جنس دانست و گفت: گوینده می‌خواسته بگوید کسی اگر اصلِ حجاب را –منظورم حدود آن نیست-انکار کند، کأنه نبوت را انکار کرده و از دایره اهل اسلام خارج است. به نظرم کاش گوینده مثال بهتری برای این موضوع می‌زد؛ چرا که از فرامتن آن چیز دیگری برداشت شد.
وی در توضیح این فرامتن عنوان کرد: فرامتنی که جامعه مخاطبان به آن رسیده بودند این بود که اگر ولایت، ضروری دین نباشد پس اصل حجاب به عنوان یک ضروری دین، از ولایت مهم‌تر است که نه منظور گوینده این حرف بوده و نه اساساً حرف درستی است.
کاشانی گفت: به این جهت قیاس حجاب و ولایت به عنوان ضروری دین بودن یا نبودنشان اشتباه است که یکی برای دنیا و دیگری برای نقطه سنجش اعمال و اعتقادات ضروری است.
وی در پایان با اشاره به ضرورت حفظ اخلاق و ادب در این بحث‌ها گفت: اینکه در دفاع از امیرالمؤمنین(ع) و مسئله ولایت حساسیت به خرج بدهیم خوب است ولی اجازه نداریم به این بهانه روی صورت شیعه امیرالمؤمنین(ع) چنگ بکشیم. در بدترین حالت باید استفسار کنند؛ چرا که در کلام گوینده چیز صریحِ غلطی وجود ندارد و تنها در فرامتن آن ممکن است برداشت غلطی صورت بگیرد.
نظر شما