به گزارش قدس آنلاین، سالانه بخش‌های قابل توجهی از خاک مازندران در قالب فرسایش آبی و بادی از بین می‌رود و این در حالی که برای تشکیل خاک به هزاران سال زمان نیاز است زیرا میکروارگانیسم های موجود در خاک سبب حیات می‌شود از این رو مراقبت از خاک وظیفه همگانی است.

عوامل محیطی فراوانی در فرسایش خاک تأثیرگذار هستند و امروز بسیاری از کشورهای از جمله استان‌های شمالی ایران با این پدیده روبرو هستند. طبق آمارها میزان فرسایش خاک در کشور بالا است و رتبه دوم جهانی را دارد و این میزان در استان مازندران نیز ۱۶ تن در هکتار است، تخریب و تجاوز به بستر طبیعت از مهمترین عوامل فرسایش خاک به شمار می‌رود.

روند شدید فرسایش خاک در مازندران در حالی است که پس از هر بارندگی شاهد گل آلود بودن آب رودخانه‌های مازندران هستیم و این مساله زخم فرسایش خاک را در استان عمیق‌تر کرده است.

قصه خاک پرغصه است

رمضانعلی ابراهیم پور کارشناس آب و خاک جهاد کشاورزی مازندران با اشاره به اینکه قصه خاک پرغصه است، با اشاره به ارزش ویژه خاک در استان خواستار توجه ویژه به آن شد و گفت: خاک بی هنر نیز کیمیا است و هر سانتی متر مکعب خاک میلیون‌ها میکروارگانیسم ها در آن زندگی می‌کنند.

وی از خاک به عنوان منبع حیات و ثروت ملی و مشترک یاد کرد و گفت: خاک تضمین کننده امنیت کشور به شمار می‌رود و با افزایش روزافزون جمعیت، تأمین غذای کافی، یکی از چالش‌هایی در آینده با آن روبرو هستیم مساله خاک است.

وی افزایش سطح زیرکشت و افزایش تولید در واحد سطح را از جمله راهکارها برای مقابله با تهدیدها یاد کرد و گفت: تنها راه پایداری خاک افزایش تولید در واحد سطح با حفظ سلامت محیط زیست و انسان است.

تنها راه پایداری خاک افزایش تولید در واحد سطح با حفظ سلامت محیط زیست و انسان است

ابراهیم پور ادامه داد: برای تشکیل هر سانتی متر خاک ۱۰۰ تا هزار سال زمان نیاز است و با توجه به واقع شدن کشور در منطقه خشک و نیمه خشک، از نظر تشکیل خاک به زمان بیشتری نیاز داریم.

این کارشناس میزان بارندگی در کشور را یک سوم متوسط بارندگی جهان دانست و گفت: امروز منابع خاک در دنیا با توجه به تغییرات اقلیمی وبهره برداری خارج از توان با چالش‌هایی روبرو است و به خاک فشارهایی وارد می‌شود.

وی سرعت هدر رفت خاک را در ایران ۱۰ برابر سرعت بازسازی دانست و گفت: ۵۵ درصد مساحت و وسعت کشور کوهستانی و ۴۵ درصد دشت و اراضی قابل کشت بالقوه در کشور ۵۱ میلیون هکتار است.

ابراهیم پور با اشاره به محدودیت آب و خاک گفت: اراضی قابل چرخه تولید کشور ۱۸.۵ میلیون هکتار است و این نشان می‌دهد که ۱۰ درصد مساحت کشور برای جمعیت کشور باید غذا تأمین کند.

این کارشناس با اظهار این که از نظر خاک جزو فقیرترین کشورهای دنیا هستیم، گفت: تخریب و آلودگی از جمله چالش‌های فراروی خاک است و تخریب در حوزه‌های صنعت، معدن، شهری از مسائل فراروی است.

ابراهیم پور کمبود ماده آلی خاک را دیگر چالش‌ها ذکر کرد و گفت: ۶۰ درصد اراضی کشاورزی کشور کمتر از یک درصد ماده آلی خاک دارند در حالی خالی حاصلخیز است که دو تا سه درصد ماده آلی داشته باشند.

کارشناس آب و خاک جهاد کشاورزی مازندران با اظهار این که ۸۰ درصد خاک‌های کشور در مناطق خشک و نیمه خشک قرار دارد، معضل شوری را از دیگر چالش‌ها برشمرد و گفت: با توجه به برداشت بی رویه در شمال و جنوب، میزان فرسایش خاک در ایران ۱۶.۷ تن در هکتار است در حالی که میانگین جهانی شش تا هفت تن در هکتار است.

وی افزود: خسارت ناشی از فرسایش خاک و از دست رفتن منابع خاکی هزاران میلیارد دلار است و هر تن خاک ۲۸ دلار در ابعاد مختلف خسارت وارد می‌کند.

عدم وجود نقشه‌های خاک شناسی، زمین لغزش و عدم اجرا کشاورزی حفاظتی، رعایت نشدن الگوی کشت و کم توجهی سازمان‌های درگیر در حفاظت خاک فرایند فرسایش خاک را شتاب بخشیده است.

عدم اتخاذ تدابیر حفاظتی پس از احداث بزرگراه‌ها توسط وزارت راه و شهرسازی و ساخت شهرک‌های صنعتی و تولیدی در مناطقی با کلاس خاک درجه یک چالش‌ها را بیشتر کرده است.

حسین عالی نژاد رئیس آبخیزداری منابع طبیعی مازندران نیز با اشاره به این که آب و خاک منشأ زندگی هستند، افزود: حفاظت از آب و خاک باید از پایه و مدرسه شروع شود و مردمی سازی حفاظت باید در دستور کار قرار گیرد.

حفاظت از آب و خاک باید از پایه و مدرسه شروع شود و مردمی سازی حفاظت باید در دستور کار قرار گیرد

وی با عنوان این که خاک ۲۰ برابر وزن خود آب نگهداری می‌کند، افزود: از این رو هم باید آب و هم خاک را حفظ کرد و حفظ خاک سبب تقویت آبخوان‌های زیرزمینی می‌شود.

وی با بیان اینکه هشدار فرسایش خاک را باید به نسل‌های مختلف دهیم و وظیفه حفظ آن را داریم، گفت: اجرای عملیات بیولوژیک در اراضی شیبدار که فرسایش خاک در آن بیشتر از دشت است، در دستور کار قرار دارد.

وی با عنوان این که باید از مشارکت‌های مردمی برای تبدیل اراضی شیبدار به باغات مثمر بهره برد، گفت: نهال‌های مثمر به صورت رایگان توسط منابع طبیعی ارائه می‌شود تا روند فرسایش خاک در استان کند شود.

اجرایی نشدن قانون حفاظت از آب و خاک در حالی است که این قانون در ۲۶ ماده تصویب شد، نیز مشکلات فراروی آب و خاک در کشور و مازندران به شمار می‌رود. نبود ساختارهای مدون برای حفاظت از خاک، نبود هماهنگی ساختاری درون و برون سازمانی از دیگر مسائل است و تداوم روند فرسایش خاک، ادامه حیات در فلات ایران را سخت می‌سازد.