سجاد اعیانی کارشناس اقتصادی در مورد اهمیت توسعه زنجیره ارزش صنایع گفت: گسترش بخش صنعتی یک کشور و توسعه یک زنجیره ارزش قوی برای رشد اقتصادی و پایداری بسیار مهم است. با این حال، بسیاری از کشورها از جمله ایران با چالش اتکای شدید به صادرات مواد اولیه با ارزش افزوده پایین مواجه هستند. این امر نه تنها مقاصد صادراتی کشور را محدود می‌کند، بلکه مانع پیشرفت‌های تکنولوژیکی و صنایع پایین دستی نیز می‌شود. برای پرداختن به این موضوع، بحث جهت گیری متمرکز منابع به سمت سرمایه گذاری در توسعه زنجیره ارزش در صنایع کشور ضروری است. این امر می‌تواند از طریق ارائه مشوق‌های مالیاتی هدفمند، مانند اعتبار مالیاتی تحقیق و توسعه (R&D) تسهیل شود.

وی در رابطه با تشدید خام فروشی کشور طبق آمار و ارقام گفت: آمار صادرات ایران نشان می‌دهد که بین ارزش هر تن کالای صادراتی و ارزش هر تن کالای وارداتی تفاوت قابل توجهی وجود دارد. در هفت ماهه اول سال 1402 هر تن کالای صادراتی 357 دلار و هر تن کالای وارداتی 1721 دلار ارزش گذاری شده است. این نشان می‌دهد که ایران عمدتاً صادرات مواد خام و واردات محصولات با زنجیره ارزش توسعه‌یافته و در نتیجه عدم تعادل تجاری را دارد. همچنین روند شاخص «نسبت ارزش هر تن کالای وارداتی به صادراتی» طی سال‌های گذشته رو به افزایش بوده و در سال 1402 به 82/4 رسیده است.

این کارشناس اقتصادی تخصیص اعتبار مالیاتی تحقیق و توسعه به صنایع را آغاز مسیر تحقق توسعه زنجیره ارزش دانست و گفت: یکی از راهبردهای موثر برای رفع این موضوع، اجرای اعتبار مالیاتی تحقیق و توسعه است. با ارائه مشوق‌های مالیاتی به شرکت‌های دانش بنیان و صنعتی، دولت می‌تواند سرمایه گذاری در فعالیت‌های تحقیق و توسعه را تشویق کند. این رویکرد مزایای متعددی برای ارتقای توسعه زنجیره ارزش و کاهش اتکا به صادرات مواد خام دارد. اعطای اعتبار مالیاتی تحقیق و توسعه به شرکت‌های دانش بنیان می‌تواند آنها را برای تمرکز بر نوآوری و پیشرفت‌های فناوری تشویق کند. این امر به نوبه خود به توسعه صنایع پایین دستی و ایجاد محصولات با ارزش افزوده بالاتر کمک می‌کند.

وی افزود: با تغییر تمرکز به سمت صنایع دانش بنیان، ایران می‌تواند رقابت پذیری خود را در بازار جهانی افزایش دهد. همچنین از طریق اعتبار مالیاتی تحقیق و توسعه، می‌توان شرکت‌های صنعتی را به سرمایه گذاری در بومی سازی تجهیزات و فناوری تشویق کرد و وابستگی به واردات را کاهش داد. این نه تنها توانایی‌های فناورانه کشور را افزایش می‌دهد، بلکه به ایجاد شغل و رشد اقتصادی نیز کمک می‌کند.

وی ادامه داد: با هدایت منابع به سمت توسعه زنجیره ارزش، ایران می‌تواند از صادرات مواد اولیه فراتر رفته و بر تولید کالاهای نهایی تمرکز کند. اعتبار مالیاتی تحقیق و توسعه می‌تواند در حمایت از شرکت‌ها برای تکمیل زنجیره ارزش با سرمایه‌گذاری در فعالیت‌های تحقیق و توسعه که منجر به تنوع محصول، بهبود کیفیت و اتخاذ تکنیک‌های پیشرفته تولید می‌شود، مفید باشد. توسعه یک زنجیره ارزش قوی ایران را قادر می‌سازد تا بازارهای صادراتی خود را فراتر از مقاصد محدود مرتبط با صادرات مواد خام گسترش دهد. با تمرکز بر تولید محصولات با ارزش افزوده بالاتر، این کشور می‌تواند از زنجیره‌های ارزش جهانی استفاده کند و به بازارهای گسترده تری دسترسی پیدا کند. این امر باعث تنوع بخشیدن به سبد صادراتی ایران و کاهش آسیب پذیری آن در برابر نوسانات قیمت کالاها می‌شود.

اعیانی پ اظهار کرد: اجرای اعتبار مالیاتی تحقیق و توسعه در ایران گامی مهم در جهت ارتقای توسعه زنجیره ارزش و کاهش اتکا به صادرات مواد خام است. ایران با ایجاد انگیزه در صنایع کشور و حرکت این صنایع به سمت دانش بنیان شدن، تشویق بومی‌سازی تجهیزات و فناوری، تکمیل زنجیره‌های ارزش و گسترش بازارهای صادراتی، می‌تواند بر محدودیت‌های ناشی از ساختار صادرات فعلی خود که عمدتا خام فروشی مواد نفتی و معدنی است؛ غلبه کند.