راهکار جدید ایران که با صادرات خدمات فنی و مهندسی به بازسازی پالایشگاه‌های نیمه فعال کشورهای همسو اقدام می‌کند، یک سیاست بسیار مهم و جدید است. این روش به کشورمان امکان می دهد که در بسیاری از کشورهای تحت تحریم از سرمایه‌گذاری های مستهلک شده ی اولیه در راستای ایجاد پالایشگاه های فراسرزمینی سازگار با نفت خام ایران برای خوراک ورودی استفاده کند.

اجرای این سیاست، تنها و تنها با صادرات خدمات فنی و مهندسی دانش بنیان به وقوع پیوست. به زعم بسیاری از کارشناسان، اگر پیشرفت های دانش بنیانی کشور در حوزه ی نفت و گاز نبود، نمی توانستیم این سیاست را اجرا کنیم.

واقعیت این است که صنعت پالایشی ما به دلیل تحریم‌های آمریکا، با هزینه‌های فراوان مجبور به خودکفایی شد. این صنعت در حال حاضر به حدی از توانمندی رسیده که یک استراتژی جدید پیش‌پای کشورمان در راستای بی اثرسازی تحریم ها قرار داده است. به زعم کارشناسان، سهامداری در پالایشگاه های کشورهای دیگر در ازای صدور خدمات فنی و مهندسی مزایای زیادی برای کشورمان دارد.

 این روش علاوه بر اینکه به خنثی سازی تحریم ها منجر شد، ارزآوری زیادی برای کشورمان داشت، زیرا نفت تبدیل به فرآورده می شود. از سوی دیگر، به کارگیری مهندسان ایرانی در پروژه های پالایشگاهی فراسرزمینی و اشتغال آفرینی برای آن ها نیز از دیگر مزایای این طرح به شمار می رود. نظرات دکتر محمدصادق مهرجو، کارشناس ارشد انرژی را در این باره در ادامه می خوانید.

مهرجو در خصوص اجرای سیاست سهامداری پالایشگاه های فراسرزمینی توسط کشورمان طی سال های اخیر تصریح کرد: در شرایط فعلی تحریمی می توانیم به سمت استفاده از سیاست هایی برویم که قابلیت تحریم پذیری نداشته باشند. پالایشگاه های فراسرزمینی می توانند در این زمینه کمک کننده باشند.

وی ادامه داد: تنظیم پالایشگاه های هدف متناسب با نفت خام ایران، خاصیت تحریم پذیری نفت کشورمان را از بین می برد. در شرایطی که پالایشگاه های کشورهای دیگر به نفت ما وابسته باشند، غرب و آمریکا نمی توانند به راحتی نفت کشورمان را هدف تحریم ها قرار دهند.

این کارشناس ارشد انرژی توضیح داد: در گذشته فرصت هایی برای همکاری در پالایشگاه های فراسرزمینی برایمان وجود داشت که متاسفانه از آن ها استفاده نکردیم. مثلاً، در دولت قبلی برزیل به ما پیشنهادی را در همین زمینه مطرح کرد که با آن مخالفت شد. خوشبختانه دولت فعلی رویکرد مناسبی را در زمینه ی همکاری در پالایشگاه های فراسرزمینی و استفاده از ظرفیت های موجود در این حوزه در پیش گرفته است.

مهرجو گفت: اکثر کشورهای تولیدکننده ی نفت خام به سهامداری در پالایشگاه های فراسرزمینی مبادرت می کنند تا بازار تضمینی برای نفت خام خودشان به وجود بیاورند و کشور هدف را به نفت تولیدی شان وابسته کنند. عربستان در شرق آسیا در کره و ژاپن این سیاست را پیش برده است.

وی ادامه داد: تا کنون نتوانسته ایم از ظرفیت پالایشگاه های فراسرزمینی به خوبی بهره ببریم. در دولت نهم و دهم تلاش هایی برای پیشبرد این سیاست در سریلانکا، اندونزی و حتی ارمنستان انجام شد، اما نتیجه ای نداشت. در دولت گذشته نیز چنین پیشنهاداتی وجود داشت که جنبه ی عملیاتی پیدا نکرد.

این کارشناس ارشد انرژی خاطرنشان کرد: در دولت فعلی سهامداری در پالایشگاه های فراسرزمینی با جدیت دنبال شد و توانستیم در ونزوئلا این سیاست را عملیاتی کنیم. این کشور به لحاظ نیروی متخصص نسبت به ما عقب تر است. بنابراین، به ارائه ی خدمات فنی و مهندسی به آن ها مبادرت کردیم. ما تجربیات بسیار ارزشمندی را طی سال های گذشته در زمینه ی اورهال پالایشگاه ها به دست آورده ایم که در این سیاست به کارمان آمد و به توسعه تجارت انرژی و صادرات نفت خام خود نیز بپردازیم و در حال حاضر ونزوئلا یکی از مقاصد صادراتی نفت ایران به شمار می رود

مهرجو گفت: صنایع پالایشگاهی ونزوئلا به طور کامل در اختیار آمریکایی ها بود. وقتی این کشور تحریم شد، متخصصان آمریکایی از این کشور رفتند و بسیاری از پالایشگاه هایشان نیمه کاره باقی ماند. به استفاده از ظرفیت این پالایشگاه های نیمه کاره پرداختیم و با راه اندازی آن ها، زمینه ای برای استفاده از نفت خام و میعانات گازی پارس جنوبی ایجاد کردیم.