یکی از دلایل اصلی پرداخت مالیات، تأمین هزینه های دولت است. در سال های گذشته منبع اصلی درآمد دولت از درآمدهای نفتی تامین می شد، اما امروزه با وجود گسترش تحریم ها و کاهش درامد نفتی، بخش عظیمی از هزینه های دولت با دریافت مالیات تامین می شود و عدم پرداخت مالیات دولت را با کسری بودجه روبه رو می کند.

هدف از دریافت مالیات

هدف دولت از دریافت مالیات، تأمین منابع مالی جهت ارائه خدمات عمومی به شهروندان و تحقق اهداف سیاسی و اقتصادی کشور است. در واقع، دولت با دریافت مالیات، به عنوان منبع اصلی تأمین بودجه، قادر به انجام کارهایی مانند ایجاد زیرساخت‌ها، بهبود وضعیت آموزش و پرورش، بهبود سلامت و درمان، توسعه صنایع، ایجاد اشتغال و بسیاری از اقدامات دیگر است.

همچنین، دریافت مالیات از شهروندان و شرکت‌ها به عنوان یکی از مهمترین منابع تأمین بودجه دولت، باعث کاهش نیاز به گرفتن وام و افزایش استقلال مالی دولت می‌شود. به علاوه، دریافت مالیات از شهروندان باعث کاهش تفاوت درآمدی و اجتماعی می‌شود و در نتیجه، می‌تواند به کاهش فقر و تضاد طبقاتی کمک کند.

چه کسانی مشمول پرداخت مالیات میشوند؟

افراد حقیقی و حقوقی که دارای کسب و کار و فعالیت اقتصادی می باشند باید به دولت مالیات پرداخت نمایند، مالیات های دریافتی از سوی دولت به دو شکل مستقیم و غیر مستقیم می باشد.

مالیات های مستقیم از درآمد و دارایی اشخاص به طور مستقیم کسر می شود همانند مالیات بر درآمد حقوق، مالیات های غیر مستقیم همانند مالیات بر ارزش افزوده به طور غیر مستقیم توسط اشخاص پرداخت می شود. پس به طور کلی تمامی افراد در جامعه یا به طور مستقیم و یا به شکل غیر مستقیم موظف به پرداخت مالیات می باشند.

البته با توجه به صلاحدید دولت برخی از اشخاص حقیقی و حقوقی در جامعه مشمول معافیت مالیاتی می باشند، از جمله سازمان ها و نهادهای دولتی، وزارتخانه ها موسسات دولتی و دستگاه هایی که بودجه شان از طریق دولت تأمین می شود، شهرداری ها، موسسات خیریه و موسسات نگهداری از معلولین.

از نظر سازمان امور مالیاتی هنرمندان هم مانند سایر فعالان اقتصادی تکالیف و وظایف قانونی و مالیاتی دارند که موظف به رعایت آنها هستند.

شاید درصد قابل توجهی از هنرمندان به سبب معافیت مالیاتی که دولت برای این گروه در نظر گرفته از این وظایف و تکالیف اطلاع ندارند، و این نکته را ندانند که عدم انجام دقیق و درست تکالیف قانونی و مالیاتی در موعد مقرر از سوی هنرمندان باعث میشود تا از معافیت مالیاتی محروم شوند و مجبور به پرداخت مالیات باشند. واقعیت امر این است که برخلاف کسب‌ و کارهای دیگر، حوزه فرهنگ و هنر شفافیت مالی و اقتصادی ندارد. و خطر مالیاتی دقیقاً در همین جا نمود پیدا می‌کند. جایی که تر و خشک با هم می‌سوزند.

قانون معافیت

طبق بند (ل) ماده ۱۳۹ قانون مالیات های مستقیم فعالیت‌های انتشاراتی و مطبوعاتی و قرآنی (دارای مجوز از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و دستگاههای ذی ربط)، فرهنگی و هنری که به موجب مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی انجام می‌شوند، از پرداخت مالیات معاف است.

بر اساس ماده ۱۲ آیین ‌نامه اجرایی موضوع تبصره (۳) ماده (۱۳۹)  اصلاحی قانون مالیاتهای مستقیم :

فعالیتهای انتشاراتی و مطبوعاتی، فرهنگی و هنری به موجب مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و همچنین فعالیت های قرآنی اشخاص حقیقی یا حقوقی که با مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و دستگاه های ذی ربط انجام می شود مشمول نرخ مالیاتی صفر می باشد.

از نظر سازمان امور مالیاتی اشخاص حقیقی بر اساس حجم فعالیت اقتصادیشان به سه گروه تقسیم میشوند:

گروه اول : مودیانی هستند که مجموع مبلغ فروش کالا و خدمات سال قبل آنها بیشتر از ۳۰ میلیارد ریال باشد و یا ۱۰ برابر درآمد مشمول مالیات قطی شده (قبل از کسر معافیت) طبق آخرین برگ مالیات قطعی (مجموع اصلی و متمم) عملکرد ۱۳۹۱ و به بعد که تا تاریخ پایان دی سال قبل از شروع سال مالیاتی ابلاغ شده باشد بیشتر از ۳۰ میلیارد ریال باشد.

گروه دوم : مودیانی هستند که مجموع مبلغ فروش کالا و خدمات سال قبل بیشتر از ۱۰ میلیارد تا ۳۰ میلیارد ریال باشد و یا ۱۰ برابر درآمد مشمول مالیات قطعی شده (قبل از کسر معافیت) طبق آخرین برگ مالیات قطعی (مجموع اصلی و متمم) عملکرد ۱۳۹۱ و به بعد که تا تاریخ پایان دی سال قبل از شروع سال مالیاتی ابلاغ شده باشد از ۱۰ میلیارد ریال تا ۳۰ میلیارد ریال باشد.

گروه سوم : مودیانی هستند که مطابق با تعریف و مشخصات بالا، در گروه‌های اول و دوم قرار نمی‌گیرند و جزء گروه سوم محسوب می شوند.

هر کدام از این گروه ها طبق دستور سازمان امور مالیاتی مکلفند تا در زمان های مقرر اسناد و مدارک درآمد و هزینه های خود را به سازمان امور مالیاتی ارائه دهند.

معافیت هنرمندان مشروط است

شاهین مستوفی مدیر کل دفتر حسابرسی مالیاتی سازمان امور مالیاتی گفت: اگر یک فعال اقتصادی فارغ از این که ناشر است، کتاب فروش است، هنرپیشه است هزینه‌هایی که انجام می‌دهد مطابق با قانون بیشتر از آن چیزی باشد که درآمد کسب می‌کند با اعمال معافیت مالیاتی که در قانون برای همه اقشار جامعه به عنوان معافیت معیشتی در نظر گرفته شده، حالا اگر سودی داشت دیگر فرقی نمی‌کند که کارگر است، کتاب فروش است و یا هر شغل دیگری دارد باید بیاید نسبت به سودش مالیات بدهد، اما همان طوری که تأیید کردم به هر حال قانون گذار با توجه به جمیع شرایط افرادی را معاف از مالیات کرده با همین رویکرد هم بند ل ماده ۱۳۹ قانون مالیات‌های مستقیم و فعالیت‌های انتشاراتی و مطبوعاتی و قرآنی، فرهنگی و هنری طبق قانون از مالیات معاف شدند، اما نکته‌ای که به آن تاکید می‌شود این است که معافیت هنرمندان مشروط بر این است که اگر باید جزو گروه یک باشند دفاتر قانونی دریافت بکنند باید حتماً دفاترشان را تنظیم کنند به سازمان امور مالیاتی ارائه کنند.

مستوفی گفت: حتماً باید اظهارنامه مالیاتی بدهند و حتماً باید اسناد و مدارک شأن را ارائه کنند، اما نکته مهم این که با توجه به این که به این نتیجه رسیده شده که اصل عدالت مالیاتی در سطح کشور باید اجرایی شود و در سطح حاکمیت به این مساله توجه ویژه شده است که بتوانند معافیت‌ها را ساماندهی بکنند، هم اکنون سه سال است در قوانین بودجه متفاوت معافیت مالیاتی فعالیت‌های هنری با شرایط خاصی مشروط شده است.

از ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۲

مدیر کل دفتر حسابرسی مالیاتی سازمان امور مالیاتی گفت: در بند قاف تبصره شش قانون بودجه سال ۱۴۰۰ کلیه فعالین هنری را که از معافیت بند لام ماده ۱۳۹ استفاده می‌کنند صرفاً تا سقف ۲۰۰ میلیون تومان درآمد سالانه معاف می‌کند.

در سال ۱۴۰۱ در بند عین ماده واحده مربوطه برای بازیگران و کسانی که اجرای صحنه کنسرت دارند و تهیه کنندگان آثار موسیقی، تا سقف ۲۶۰ میلیون تومان از معافیت مالیاتی به آن‌ها تعلق می‌گیرد و مازاد بر آن مشمول مالیات هستند؛ در سال ۱۴۰۲ سقف معافیت مالیاتی کارگران ۱۰ میلیون تومان در ماه است. البته در سال ۱۴۰۱ این عدد نزدیک به هفت میلیون تومان بود و در قانون بودجه ۱۴۰۲ هم تمام اشخاصی که در بخش هنری فعالیت می‌کنند تا سقف ۴۸۰ میلیون تومان از معافیت مالیاتی می‌توانند استفاده کنند. بر این اساس چهار برابر معافیت حقوق بگیران برای معافیت مالیاتی هنرمندان لحاظ شده است.

شرط برخورداری از معافیت مالیاتی برای هنرمندان تنظیم و ارسال اظهارنامه و انجام تکالیف قانونی و مالیاتی در زمان مقرر میباشد. بدیهی است در صورت عدم ارائه اظهارنامه مالیاتی و اسناد و مدارک درآمد و هزینه از سوی هنرمندان به سازمان امور مالیاتی در موعد مقرر از معافیت محروم خواهند شد و مطابق مقررات مالیات آنها محاسبه و قابل اخذ است.

سازمان امور مالیاتی با همکاری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نحوه اجرای این معافیت را در غالب دستور العمل  اصلاحی موضوع ماده ۱۲ آئین نامه اجرائی تبصره (۳) ماده ۱۳۹ اصلاحی قانون مالیات های مستقیم اعلام میکند.

بر اساس این دستور العمل فعالیت های مشمول این معافیت به شرح  جدول زیر است :

البته بر اساس پیشنهاد اصلاحی در جزء ۱ بند ق تبصره ۶ که در مجلس بیان شد، معافیت مالیاتی فعالیت های مربوط به انتشارات کمک درسی حذف می شود و معافیت مالیاتی بازیگران، اجرای صحنه خوانندگی (کنسرت) و تهیه کنندگی، نشر و تکثیر و پخش آثار موسیقیایی، حراجی آثار هنری موضوع بند ل ماده ۱۳۹ قانون مالیات های مستقیم فقط تا سقف ۲ میلیارد و ۶۰۰ میلیون ریال در سال قابل اعمال است و بعد از آن حسب مورد به نرخ قانون مالیات های مستقیم مشمول مالیات است.

نیایش احمدی _ خبرنگار تحریریه جوان قدس