سریال «آمرلی» به کارگردانی احمد ابراهیم احمد و تهیه‌کنندگی امیرمهدی پوروزیری راوی ماجرایی‌ست که دغدغه و تشابهات فرهنگی با ما دارد و از نکات قابل توجه این سریال که کاملا در کشور عراق فیلمبرداری شده است.

نکته‌ی مهم این است که از طریق صنعتِ فیلمسازی و سریال، می‌توان با به وجود آوردن قصه‌ای دراماتیک به مردمِ کشورهای همسایه در این موضاعات، آگاهی داد.

آمرلی و وقایع مربوط به این شهر

داعش در حال پیشروی و فتح کامل «عراق» است. شهر «موصل» و استان «صلاح‌الدین» به چنگ داعش افتاده است. برای فتح «بغداد»؛ داعشی‌ها باید از شهر «آمرلی» عبور کنند و لازم است به این شهر نیز حمله کنند تا به هدف نهایی خود برسند. داعشی‌ها اطمینان خاطر دارند که به سرعت «آمرلی» را نیز به تصرف خود درمی‌آورند و آنجا را به خاک خون می‌کشند؛ اما از «ایران»، سردار شهید «حاج قاسم سلیمانی» که آگاه به وقایع و خطرات است؛ برای نجات جان مردم و حفظ امنیت «ایران» و ممانعت از ورود داعش به «ایران»؛ دست به کار می‌شود.

سریال «آمرلی» محصول مشترک کشور ایران و عراق که این روزها به صورت هم‌زمان از کشور عراق و ایران پخش می‌شود؛ قصه‌ی دراماتیکی دارد که در آن شاهد چالش‌های حملات تروریستی داعش در شهر «آمرلی» هستیم که طبیعتا نیروهای خودی آن کشور در صدد ایجاد امنیت و مقاومت در برابر تروریست‌ها هستند. تلفیق این موضوع واقعی با فضای انتزاعی نویسنده و به وجود آوردن داستانِ عاشقانه و درام؛ ساختار اصلی این سریال را تشکیل می‌دهد.

داستان فیلم آمرلی

سریال آمرلی در ۱۰ قسمت تولیدشده که هر قسمت آن ۶۰ دقیقه زمان دارد و داستان آن درباره یک قهرمان عراقی است که به جنگ علیه داعش می‌پردازد. این سریال به کارگردانی احمد مسعود احمد با بازی مصطفی زمانی و ناریمان الصالحی بازیگر عراقی در نقش‌های اصلی است. فارغ از اهمیت تولید این سریال و حضور یک بازیگر مشهور ایرانی در یک سریال عربی، نکته قابل‌تامل دیگر برنامه ویژه فیلمسازان عرب‌ برای ساخت و پخش سریال‌های رمضانی است و اینکه آنها از تمام ظرفیت‌های لازم برای جذب مخاطبان درام رمضانی استفاده می‌کنند.

نکته‌ی مهم دیگری که وجود دارد و می‌تواند دلیلی برای تماشای سریال «آمرلی» باشد؛ قصه‌ی جذاب و درام آن است که با ژانر جنگی ترکیب شده است. داستان خبرنگاری که در موقعیتی حساس باید از عشق خود مراقبت کند و جامعه‌ای که او و خانواده‌اش در آن زندگی می‌کنند، دچار مسائلی است که از حیطه‌ی اختیار آن‌ها خارج است. در این شرایط پیچیده چه باید کرد.

نقد و بررسی

قسمت اولِ این سریال در شبکه نمایش خانگی پخش شده است. با اینکه برای قضاوت کیفیت سریال خیلی زود است؛ نظری تخصصی دهیم؛ اما می‌توانیم بر اساس ضرباهنگ و وقایع قسمت اول که تعلیق‌های جذابی برای مخاطب ایجاد کرده است؛ احتمال یک سریال نسبتا باکیفیت را دهیم که می‌توانیم از قصه و روند آن لذت ببریم و ذیل ماجرا از یک واقعه‌ی امنیتی آگاهی پیدا کنیم.

سریال «آمرلی» به کارگردانی احمد ابراهیم احمد و تهیه‌کنندگی امیرمهدی پوروزیری راوی ماجرایی‌ست که دغدغه و تشابهات فرهنگی با ما دارد و از نکات قابل توجه این سریال که کاملا در کشور عراق فیلمبرداری شده است؛ حضور مصطفی زمانی بازیگر ایرانی‌ست که نقش اصلی این سریال را در کنار دیگر بازیگران عرب بازی می‌کند و بیش از نیمی از عوامل فنی این سریال نیز ایرانی هستند.

هم‌چنین جالب است بدانید که سرانجام، با فرماندهی و شجاعتِ شهید سپهبد «حاج قاسم سلیمانی» و کمک نیروهای حشدالشعبی؛ «آمرلی» و مردم آن که 85 روز در محاصره بودند؛ در تاریخ 8 شهریور 1393 آزاد می‌شوند.

بررسی سبک سریال های عربی

سریال‌ عربی، معمولا به سبک تله‌نولا در آمریکای لاتین یا سوپ‌اپرا در ایالات‌متحده تشبیه می‌شود اما حالا که حداقل60 سال از تاریخچه آن می‌گذرد، می‌شود به هویت مستقلش توجه کرد و ویژگی‌های آن را برشمرد. این مجموعه‌ها غالبا حماسه‌های تاریخی راجع‌به شخصیت‌های اسلامی یا داستان‌های عاشقانه با چاشنی شورمندی و بی‌باکی شرقی هستند.

درطول شب‌های ماه رمضان، بعد از صرف سحری یا مراسم افطار، خانواده‌های سراسر جهان عرب این نمایش‌های ویژه را از طریق تلویزیون به‌صورت مجانی تماشا می‌کنند. ماه رمضان به‌تنهایی حدود 60 درصد از کل درآمد تبلیغاتی در مناطق عربی را شامل می‌شود. سرمایه‌گذاران، یکسری ایستگاه‌های خصوصی تلویزیون را باز می‌کنند که فقط در ماه رمضان فعالیت دارند. این ایستگاه‌های تلویزیونی وارد ماراتن داغ و نفس‌گیری می‌شوند که شامل بیش از 600 کانال ماهواره‌ای رایگان است. بیشتر سریال‌ها در 30 قسمت تهیه می‌شوند و بعضی از آنها پس از ماه رمضان هم ادامه پیدا می‌کنند. این مجموعه‌های تلویزیونی بخشی جدایی‌ناپذیر از سنت‌های ماه رمضان در این مناطق شده‌اند و این سنت به همان روشی انجام می‌شود که در گذشته اجداد مردم این مناطق برای طی کردن شب‌های ‌ماه رمضان به گفتن داستان‌ها و افسانه‌های قدیمی می‌پرداختند. چنین کاری بخشی از سنت شب‌های ماه رمضان در گذشته‌های ایران هم بود و همچنان در بعضی مناطق کشور انجام می‌شود.

ماه رمضان مهم‌ترین زمان برای تلویزیون‌های عربی است، به‌طوری‌که حتی می‌توان گفت خیلی از تلویزیون‌های عربی تمام تلاش سالانه‌شان را روی تولیدات مربوط به همین یک‌ماه متمرکز می‌کنند. بازیگران تلویزیونی بسیار مشهوری در جهان عرب وجود دارند که فقط در سریال‌های ماه رمضان بازی می‌کنند و همین‌طور نویسندگان و کارگردان‌هایی هستند که حرفه خاص و مشخص آنها تولید برای همین ماه مبارک است. بعضی از سریال‌های عربی، هشت تا 12سال است که به‌صورت دنباله‌دار هر سال در ماه‌ رمضان پخش می‌شوند. البته باید به این توجه داشت که عمده تولیدات رمضانی تلویزیون‌های عربی مربوط به خاورمیانه می‌شود نه سایر کشورهای عربی.

سوریه، غول سریال سازی خاورمیانه

درحال‌حاضر غول سریال‌سازی خاورمیانه در بین کشورهای عربی سوریه است. این صدرنشینی تابه‌حال عمدتا به مصر تعلق داشته و سوریه چند سالی است که با بسته شدن دست مجموعه‌سازان مصری و تقویت کارهای خودش به آن رسیده است. البته لبنان هم بسیاری از محصولاتش را به‌طور مشترک با سوریه تولید می‌کند، به‌طوری‌که گاهی تقریبا مرز مشخصی بین محصولات سوریه و لبنان وجود ندارد. پس از آن مصر است که پرمخاطب‌ترین محصولات را در ماه رمضان دارد. سوریه و مصر کشورهایی هستند که در سینما هم سابقه‌ای قدیمی و درخشان دارند، اما کشورهای عربی حوزه خلیج‌فارس عموما برای تولیدات‌شان لژیونر فنی و هنری استخدام می‌کنند. از طرفی بسیاری از تولیدات سوریه با سرمایه‌گذاری امیرنشین‌های امارات متحده عربی، خصوصا ابوظبی، جلوی دوربین می‌روند. در این میان کویت، سابقه طولانی‌تری در سریال‌سازی دارد و البته عراق هم مثل کویت، بی‌اینکه هر دو کیفیت تولیدات‌شان قابل‌مقایسه با مصر و سوریه باشد، سالانه ده‌ها سریال تلویزیونی تولید می‌کنند. عربستان هم اکثر تولیداتش را به پشتوانه شبکه تلویزیونی nbc عربی انجام می‌دهد.

ترک، الگویی برای لبنان

این مصر بود که همان ابتدا بزرگ‌ترین تحولات تلویزیونی را در منطقه آغاز کرد، ارزش‌های تولید را بالا برد و ستاره‌های سینمایی را در صنعت تلویزیون به خود جلب کرد و رویکرد سبکی سابق را از بین برد که سریال‌های پرتحرک و عامه‌پسند مصری به‌خاطر آنها مشهور بودند. ملودرام‌های مصری در سینما، منبع الهام اصلی برای سبکی از فیلمسازی بودند که در ایران لقب فیلم فارسی گرفته بود. سریال‌سازی عربی از دهه 60 میلادی و با ماه رمضان شروع شد. با گذشت هر دهه، سریال‌های بیشتری با اندازه‌ها و ژانرهای مختلف ساخته می‌شدند، زیرا موفقیت این مجموعه‌ها بین مخاطبان هر روز بیشتر می‌شد و پول تبلیغات همچنان درحال سرازیر شدن بود.

درکنار مصر و سوریه، لبنان از الگوی ترکی پیروی کرد و مخاطبانی را که بیشتر زنان خانه‌دار طبقه متوسط بودند به‌دنبال نخ‌های رمانتیک جادویی و خیالی‌اش کشاند. سریال‌های لبنانی مثل همتایان ترکی‌شان مطابق فرمول اپرای صابونی یا همان سریال‌های Soap Opera آمریکایی ساخته می‌شوند.

مضامین تاریخی هم چندسالی است تحت‌تاثیر سریال‌هایی ترکی به مجموعه‌های جهان عرب ورود کرده‌اند. درهرصورت محتوای این مجموعه‌ها به‌ندرت به آن سه‌گانه مقدس مضمونی که تابوی تلویزیون‌های عربی هستند، یعنی جنسیت، مذهب و مسئولان سیاسی دولت‌های تولیدکننده هر سریال سرک می‌کشند؛ گرچه یک پنجره مختصر از آزادی بین سال‌های 2010 تا 2015 در مصر باز شد و این قبل از اقدام مجدد دولت در به‌دست گرفتن کنترل این صنعت بود.

سریال «آمرلی»، جمعه و شنبه‌ی هر هفته؛ ساعت 8 شب از پلتفرم «فیلم‌نت» منتشر می‌شود.

نیایش احمدی _ خبرنگار تحریریه جوان قدس