نسخه‌های خطی شخصی
در توضیح این خبر، رئیس اداره کتابخانه‌های عمومی شاهرود با اشاره به شائبه خراب شدن برخی نسخه‌های نفیس کتاب در شاهرود، گفت: کتاب‌های موریانه خورده در این شهرستان متعلق به کتابخانه‌ها نیست.
ابراهیم موسوی با بیان اینکه کتابخانه‌های عمومی همه ساله مورد بررسی قرار می‌گیرند، تأکید کرد: تمام کتاب‌ها به لحاظ شرایط فیزیکی، نقصان، تخریب و حتی گمشدگی مورد بررسی قرار گرفته و تصویری جامع و کامل از کتاب‌های کتابخانه‌های شهرستان بدست می‌آید بنابراین اینکه کتابی موریانه زده شود به هیچ وجه امکان‌پذیر نیست.
وی گفت: علاوه بر این، اصلاً کتابخانه‌های عمومی نسخه خطی و سنگی ندارند و اگر چنین نسخه‌هایی یافت شود بلافاصله به اداره کل کتابخانه‌های عمومی استان یا کتابخانه‌هایی مانند کتابخانه آیت‌الله مرعشی منتقل می‌شود تا مورد حفاظت کارشناسی قرار گیرد و یا مرمت شود.
موسوی با بیان اینکه شاهرود ۱۷ باب کتابخانه دارد و در هیچ کدام از آن‌ها چنین رخدادهایی صورت نگرفته است، گفت: تصاویر منتشر شده در فضای مجازی مشخص نیست به کجا تعلق دارد اما برای کتابخانه‌های عمومی نیست.
وی با بیان اینکه امکان دارد این کتاب‌ها برای کتابخانه خصوصی باشد که این کتابخانه‌ها زیر نظر اداره کتابخانه‌ها نیست، تأکید کرد: ما با کتابخانه‌های شخصی مراوداتی داشته و کتاب‌هایی نیز به آن‌ها می‌دهیم اما نظارتی بر آن‌ها نداریم.
رئیس کتابخانه‌های عمومی شاهرود گفت: با وجود تمام این مباحث اگر فردی که این کتاب‌های خطی و سنگی موریانه خورده را پیدا کرده، مکان آن‌ها را اعلام کند آمادگی داریم که این کتاب‌ها را مرمت کنیم.
پاسخ میراث فرهنگی
وقتی صحبت از نابودی نسخه‌های خطی که ارزش تاریخی دارند به میان می‌آید مطمئناً نخستین سازمانی که باید پاسخگو باشد میراث فرهنگی شاهرود است.
این در حالی است که رئیس اداره میراث فرهنگی شهرستان شاهرود ضمن اظهار بی‌اطلاعی و تکذیب این خبر و رد هر گونه ادعایی مبنی بر ارتباط کتاب‌ها به اداره میراث فرهنگی در توضیح این مسئله گفت: این موضوع هیچ ارتباطی به کتابخانه این مجموعه نداشته و در واقع مربوط به کتابخانه‌ای خصوصی و شخصی است.
وی افزود: البته در این نکته که حفظ اسناد و نسخه‌های مکتوب در هویت جامعه نقش بسزایی دارد، جای تردیدی نیست؛ چرا که بخش مهمی از فرهنگ و هویت جامعه به حفظ هویت تاریخی و فرهنگی و آثار ملی بسته است که باید با جدیت و ضرورت بیشتر دنبال شود.
هزار نکته باریک‌تر ز مو
اخبار گاه و بیگاه مبنی بر آسیب دیدن آثار تاریخی در کشورمان نشان می‌دهد آن گونه که باید و شاید و به‌نحوی که در دیگر کشورها به مقوله حفظ، حراست و نگهداری از آثار تاریخی به‌ویژه آثار مکتوب و نسخه‌های خطی اهمیت داده می‌شود، به این موضوع در کشور توجه نشده است.
ماجرای پیش آمده برای نسخه‌های خطی در شاهرود، نکته‌ای در بطن خود نهان دارد و آن خطری است که در کمین میراث مکتوب ایران و زبان فارسی در سراسر کشور نهفته است.
شرایط نگهداری از نسخه‌های خطی در ایران با وجود تلاش‌هایی که سازمان‌ها و مراکز مختلف در سال‌های اخیر انجام داده‌اند، چندان مطلوب نیست و این شرایط مربوط به نسخه‌هایی است که شناسایی شده‌اند، این در حالی است که هنوز بسیاری از نسخه‌های خطی هستند که در پستو و گنجه خانه‌ها نگهداری می‌شوند و صاحبان آن‌ها به دلایل مختلف از جمله عدم آگاهی و اطلاعات ناکافی حاضر نیستند نگهداری از این میراث نیاکان را به سازمانی بسپارند.
به گفته کارشناسان هنوز آمار مشخصی از نسخه‌های خطی موجود در ایران به صورت دقیق و شفاف در دست نیست، اما آنچه در این باره واضح است شرایط نامساعد و نامطلوبی است که برخی از این نسخه‌ها را تهدید می‌کند؛ این در حالی است که هر یک از این نسخه‌ها، خوشه‌ای از خرمن تمدن بزرگ ایران اسلامی است که از سرد و گرم روزگار و فراز و نشیب تاریخ به دست ما رسیده است.
وظیفه میراث فرهنگی
یک فعال میراث فرهنگی که موضوع موریانه‌زدگی این کتاب‌های تاریخی را برای نخستین بار در فضای مجازی منتشر کرد، با بیان اینکه این کتاب‌ها متعلق به اداره میراث فرهنگی شاهرود نیست، تصریح کرد: اما نمی‌توان از وظیفه میراث فرهنگی برای فرهنگ‌سازی درباره این کتاب‌های ارزشمند غافل شد.
عبدالحسین برنجی در خصوص موریانه‌زدگی آثار و نسخ تاریخی در شاهرود اضافه کرد: فرهنگ‌سازی حفظ نسخ تاریخی و مکتوب یک ضرورت است.
وی با بیان اینکه این نوع نسخه‌ها در تکایا و مساجد شهرستان شاهرود وجود دارند و کم هم نیستند، خاطرنشان کرد: باید با فرهنگ‌سازی مناسب و ورود اداره میراث فرهنگی و صنایع‌دستی شهرستان در راستای حفظ آن‌ها اقدام کرد.
برنجی افزود: اگر به نگهداری نسخ تاریخی موجود در تکایا و حسینیه‌های قدیمی شاهرود توجه ویژه نشود، باید منتظر اتفاقی هولناک‌تر برای این آثار ارزشمند تاریخی باشیم.
ابراهیم موسوی با بیان اینکه کتابخانه‌های عمومی همه ساله مورد بررسی قرار می‌گیرند، تأکید کرد: تمام کتاب‌ها به لحاظ شرایط فیزیکی، نقصان، تخریب و حتی گمشدگی مورد بررسی قرار گرفته و تصویری جامع و کامل از کتاب‌های کتابخانه‌های شهرستان بدست می‌آید بنابراین اینکه کتابی موریانه زده شود به هیچ وجه امکان‌پذیر نیست.
وی گفت: علاوه بر این، اصلاً کتابخانه‌های عمومی نسخه خطی و سنگی ندارند و اگر چنین نسخه‌هایی یافت شود بلافاصله به اداره کل کتابخانه‌های عمومی استان یا کتابخانه‌هایی مانند کتابخانه آیت‌الله مرعشی منتقل می‌شود تا مورد حفاظت کارشناسی قرار گیرد و یا مرمت شود.
موسوی با بیان اینکه شاهرود ۱۷ باب کتابخانه دارد و در هیچ کدام از آن‌ها چنین رخدادهایی صورت نگرفته است، گفت: تصاویر منتشر شده در فضای مجازی مشخص نیست به کجا تعلق دارد اما برای کتابخانه‌های عمومی نیست.
وی با بیان اینکه امکان دارد این کتاب‌ها برای کتابخانه خصوصی باشد که این کتابخانه‌ها زیر نظر اداره کتابخانه‌ها نیست، تأکید کرد: ما با کتابخانه‌های شخصی مراوداتی داشته و کتاب‌هایی نیز به آن‌ها می‌دهیم اما نظارتی بر آن‌ها نداریم.
رئیس کتابخانه‌های عمومی شاهرود گفت: با وجود تمام این مباحث اگر فردی که این کتاب‌های خطی و سنگی موریانه خورده را پیدا کرده، مکان آن‌ها را اعلام کند آمادگی داریم که این کتاب‌ها را مرمت کنیم.
پاسخ میراث فرهنگی
وقتی صحبت از نابودی نسخه‌های خطی که ارزش تاریخی دارند به میان می‌آید مطمئناً نخستین سازمانی که باید پاسخگو باشد میراث فرهنگی شاهرود است.
این در حالی است که رئیس اداره میراث فرهنگی شهرستان شاهرود ضمن اظهار بی‌اطلاعی و تکذیب این خبر و رد هر گونه ادعایی مبنی بر ارتباط کتاب‌ها به اداره میراث فرهنگی در توضیح این مسئله گفت: این موضوع هیچ ارتباطی به کتابخانه این مجموعه نداشته و در واقع مربوط به کتابخانه‌ای خصوصی و شخصی است.
وی افزود: البته در این نکته که حفظ اسناد و نسخه‌های مکتوب در هویت جامعه نقش بسزایی دارد، جای تردیدی نیست؛ چرا که بخش مهمی از فرهنگ و هویت جامعه به حفظ هویت تاریخی و فرهنگی و آثار ملی بسته است که باید با جدیت و ضرورت بیشتر دنبال شود.
هزار نکته باریک‌تر ز مو
اخبار گاه و بیگاه مبنی بر آسیب دیدن آثار تاریخی در کشورمان نشان می‌دهد آن گونه که باید و شاید و به‌نحوی که در دیگر کشورها به مقوله حفظ، حراست و نگهداری از آثار تاریخی به‌ویژه آثار مکتوب و نسخه‌های خطی اهمیت داده می‌شود، به این موضوع در کشور توجه نشده است.
ماجرای پیش آمده برای نسخه‌های خطی در شاهرود، نکته‌ای در بطن خود نهان دارد و آن خطری است که در کمین میراث مکتوب ایران و زبان فارسی در سراسر کشور نهفته است.
شرایط نگهداری از نسخه‌های خطی در ایران با وجود تلاش‌هایی که سازمان‌ها و مراکز مختلف در سال‌های اخیر انجام داده‌اند، چندان مطلوب نیست و این شرایط مربوط به نسخه‌هایی است که شناسایی شده‌اند، این در حالی است که هنوز بسیاری از نسخه‌های خطی هستند که در پستو و گنجه خانه‌ها نگهداری می‌شوند و صاحبان آن‌ها به دلایل مختلف از جمله عدم آگاهی و اطلاعات ناکافی حاضر نیستند نگهداری از این میراث نیاکان را به سازمانی بسپارند.
به گفته کارشناسان هنوز آمار مشخصی از نسخه‌های خطی موجود در ایران به صورت دقیق و شفاف در دست نیست، اما آنچه در این باره واضح است شرایط نامساعد و نامطلوبی است که برخی از این نسخه‌ها را تهدید می‌کند؛ این در حالی است که هر یک از این نسخه‌ها، خوشه‌ای از خرمن تمدن بزرگ ایران اسلامی است که از سرد و گرم روزگار و فراز و نشیب تاریخ به دست ما رسیده است.
وظیفه میراث فرهنگی
یک فعال میراث فرهنگی که موضوع موریانه‌زدگی این کتاب‌های تاریخی را برای نخستین بار در فضای مجازی منتشر کرد، با بیان اینکه این کتاب‌ها متعلق به اداره میراث فرهنگی شاهرود نیست، تصریح کرد: اما نمی‌توان از وظیفه میراث فرهنگی برای فرهنگ‌سازی درباره این کتاب‌های ارزشمند غافل شد.
عبدالحسین برنجی در خصوص موریانه‌زدگی آثار و نسخ تاریخی در شاهرود اضافه کرد: فرهنگ‌سازی حفظ نسخ تاریخی و مکتوب یک ضرورت است.
وی با بیان اینکه این نوع نسخه‌ها در تکایا و مساجد شهرستان شاهرود وجود دارند و کم هم نیستند، خاطرنشان کرد: باید با فرهنگ‌سازی مناسب و ورود اداره میراث فرهنگی و صنایع‌دستی شهرستان در راستای حفظ آن‌ها اقدام کرد.
برنجی افزود: اگر به نگهداری نسخ تاریخی موجود در تکایا و حسینیه‌های قدیمی شاهرود توجه ویژه نشود، باید منتظر اتفاقی هولناک‌تر برای این آثار ارزشمند تاریخی باشیم.
نظر شما