میهن-  فاضلاب یکی از مهم‌ترین مشکلات سالیان اخیر در شهر بندرعباس بوده است که علاوه بر ایجاد بوی نامطبوع  و آزار ساکنان و گردشگران، محیط زیست به ویژه آبزیان را با مخاطرات جدی مواجه کرده است و با موجی از اعتراضات مردمی مواجه شده است.

هر چند باتوجه به اینکه منابع آبی استان هرمزگان در سال‌های اخیر تحت تاثیر پدیده خشکسالی و کم آبی گرفته است و استفاده از تمام ظرفیت پساب فاضلاب با رعایت تمام استانداردهای زیست محیطی، برای حفظ ذخایر منابع آبی و همچنین توسعه صنعت و کشاورزی ضرورت داشته است با این حال میزان ورودی پساب به خلیج فارس قابل توجه و داستانی غم انگیز است.

متاسفانه بیش از دو دهه است که به دلیل تصفیه نشدن فاضلاب شهری بندرعباس بنا بر گفته کارشناسان در هر ثانیه ۵۰۰ تا ۷۰۰ لیتر فاضلاب خام وارد ساحل  و دریا در بندرعباس می‌ شود  که در یک محاسبه سرانگشتی در روز به  ده ها میلیون لیتر فاضلاب می رسد.

با وجود اینکه در طی سال های گذشته تاکیدات بسیاری از طرف دولت های مختلف و نمایندگان آن ها مبنی بر ساماندهی این طرح در دستور کار قرار داشته است اما هنوز این طرح به سر و سامان نرسیده  و حتی ضرب الاجل های دستگاه قضا نیز کار ساز نبوده است.

داستان از کجا شروع شد؟

تصفیه خانه فاضلاب شهر بندرعباس که در دهه ۸۰برای جمعیت ۴۰۰هزار نفری ساخته شده بود درابتدا توان تصفیه محدودی داشت اما پیش بینی برای خرید پسآب آن نشد .این شد که  رفته و رفته با گسترش شهر و شمار مشترکان دیگر توان تصفیه اش را از دست داد  لذا به صورت نیمه خام در خور گورسوزان رها سازی و به دریا ریخته شد.

رهاسازی فاضلاب شهر بندرعباس از طریق خورها  بویژه خورگور سوزان به دریا و بوی تند و نامطبوع توسط هیچ پیمانکار قدرتمندی به عهده گرفته نشد و با وجود تغییر چند بار چند پیمانکار پروژه به نتیجه نرسید تا اینکه در آذر ماه سال 1399 بالاخره با ورود دادگستری استان هرمزگان به بحث فاضلاب بندرعباس دستور قضایی برای تکمیل طرح تصفیه‌خانه و سرعت بخشی در هدایت فاضلاب به صنایع غرب بندرعباس صادر شد.

علی صالحی رئیس کل دادگستری وقت با انتقاد از رهاسازی و ورود پساب فاضلاب بندرعباس به دریا اظهارداشت: این امر تهدیدی جدی علیه سلامت شهروندان است که علاوه بر ایجاد آلودگی زیست محیطی در منطقه سبب ایجاد بوی متعفن در سطح شهر هم شده است.

سرمایه گذاری برای حل مشکل

بر همین اساس در در بهمن ماه سال 1399 بود که خبر واگذاری سرمایه گذاری استفاده از پساب بندرعباس به صنایع غرب توسط مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب هرمزگان اعلام شد.

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب هرمزگان با اشاره به اینکه برای رفع مشکل فاضلاب و استفاده مجدد از پساب، راه حلی جز حمایت صنایع غرب میسر نبود، بیان کرد: سرانجام با حمایت ویژه استاندار هرمزگان، پیگیری نمایندگان مجلس و مقام قضایی استان، این قرارداد به شرکت جدید (تامین و توسعه زیرساخت خلیج فارس) که سهامداران آن صنایع بزرگ غرب بندرعباس همچون شرکت‌های نفت، فولاد و مس هستند، واگذار شد.

امین قصمی بیان داشت : قرار است این طرح طی یک برنامه زمان بندی ۳۰ ماهه و مرحله به مرحله اجرا شود.

آغاز ی دوباره

هر چند در دولت گذشته طرح ساماندهی فاضلاب و انتقال پساب به صنایع غرب این شهر آغاز شد اما به نتیجه نرسید که با آغاز به کار دولت سیزدهم باردیگر شاهد راه اندازی و اجرایی شدن این طرح شدیم و هر روز شاهد پیشرفت چشمگیر این پروژه بوده و هستیم.

استاندار هرمزگان در این رابطه گفت: پروژه فاضلاب یکی از نیازهای اساسی شهر بندرعباس است، این پروژه در ابتدای دولت یک بخش توسعه محدود بود کل قراردادهای منعقد شده آن نهایتا 17 میلیارد تومان بود اما الان به بیش از 3 هزار میلیارد تومان قرارداد رسیده که بخشی قابل توجهی نیز پرداخت شده است.

وی با تاکید بر اینکه پیشرفت پروژه قابل قبول است و 3 فاز از پروژه به پایان رسیده افزود: سه فاز دوم هم آغاز شده و پیشرفت مناسب و مطابق برنامه دارند یک سری مشکلات هم وجود دارد یکی از مسائل ثبت سفارش و مسائل ارزی است که برای تامین آن از تهران پیگیری خواهیم کرد.

مهدی دوستی با اشاره به لزوم پوشش کامل شهر بندرعباس در این طرح اظهار داشت: این پروژه بالغ بر 6 هزار میلیارد تومان اعتبار می‌خواهد این میزان همه فاضلاب بندرعباس را پوشش نمی‌دهد اما مشکل اساسی را حل می‌کند اما لازم است این پوشش به تمام سایر طرح‌ها از جمله نهضت ملی مسکن و مسکن مهر نیز برسد.

وی با تاکید بر اینکه با برنامه ریزی صورت گرفته و پیش‌بینی آینده شهر بندرعباس این پروژه 15 سال آینده نیاز شهر را پوشش می‌دهد گفت: برنامه داریم تا سال 1404 این پروژه و بخش‌هایی که آغاز شده به پایان برسد فعلا متناسب با برنامه، پروژه در حال انجام است.

استاندار هرمزگان با بیان اینکه ورود آب دریا به شبکه فاضلاب موجب تحمیل هزینه‌های شیرین‌سازی در تصفیه‌خانه فاضلاب بندرعباس می‌شود، گفت: ساماندهی محلات فاقد شبکه و اصلاح شبکه اولویت دار به ۲۱۷ میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد.

پیشرفت قابل توجه

در همین رابطه مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب هرمزگان نیز در بازدید از روند بازسازی و احداث فازهای تصفیه تکمیلی تصفیه خانه فاضلاب بندرعباس گفت: تصفیه خانه فاضلاب بندرعباس در حال حاضر ۵۷ درصد پیشرفت فیزیکی داشته است و تقریبا تمام موانع پیش روی این پروژه به صورت میدانی بررسی و تصمیمات لازم اتخاذ شده است.

عبدالحمید حمزه پور افزود: ۳۸ کیلومتر از خطوط جمع آوری بتنی و در شرایط بحرانی است که می طلبد با هدف جلوگیری از ریزش آن، نوسازی شود.

پایان آلودگی 1404

شهروز شجاعی مدیرعامل شرکت زیرساخت و توسعه خلیج فارس با اشاره به طرح ساماندهی فاضلاب شهر بندر عباس تا شهریور 1404 به گفت: طرح بزرگ ساماندهی فاضلاب شهر بندرعباس و انتقال پساب بازیافت به صنایع در ۶فاز اجرایی انجام و پیشرفت کلی قابل قبولی داشته است.

وی با اشاره به پیشرفت فیزیکی هر یک از فاز های این پروژه اشاره کرد و گفت:  فاز یک این پروژه به طور 100 درصد به پایان رسیده که شامل عملیات ساختمانی مخزن و ایستگاه پمپاژ انتقال پساب بازیافت است و تجهیزات این فاز هم ۵۰درصد پیشرفت دارد.

وی افزود: همچنین فاز۲که بازسازی و توسعه و نوسازی تصفیه خانه فاضلاب شهر بندرعباس و ایجاد یک ایستگاه اصلی پمپاژ است، بیش از ۷۰درصد پیشرفت فیزیکی دارد و بزودی وارد مدار توسعه خواهد شد.

شجاعی عنوان کرد: همچنین فاز ۳، خط انتقال تصفیه خانه تا مخزن به طول ۲۲کیلومتر در منطقه ویژه قرار دارد که عملیات اجرایی آن به پایان رسیده و خط کاملاً آماده بهره‌برداری است.

فاضلاب بس!

رئیس دادگستری استان هرمزگان نیز با ابراز خوشحالی از روند چشم گیر پروژه انتقال آب فاضلاب برای مصرف در صنایع گفت: تاکنون ۳ هزار میلیارد تومان برای اجرای این پروژه هزینه شده و فاز یک و دو در حال آماده‌سازی است.

مجتبی قهرمانی ادامه داد:  شرکت پیمانکار اعلام کرده تا اوایل ۱۴۰۴ این پروژه نهایی شود و شیر لوله فاضلابی که به خلیج فارس ریخته می‌شود، مسدود خواهد شد و آب فاضلاب در این لوله به صنایع غرب منتقل شود.

وی افزود: پروژه انتقال فاضلاب بندرعباس تا اوایل ۱۴۰۴ نهایی می‌شود و شیر لوله فاضلابی که به خلیج فارس ریخته می‌شود، مسدود خواهد شد و آب فاضلاب در این لوله به صنایع غرب منتقل شود.

وی افزود: هدف از انتقال آب به صنایع این است که هم آب فاضلاب به دریا نرود و هم صنایعی که از آب شیرین کن استفاده می‌کنند، این آب شیرین‌کن‌ها را خاموش کنند که پس‌آب آب شیرین‌کن به دریا نرود.