مهران مدیری چهره سرشناسی است که سال‌ها تجربه کار در تلویزیون در مقام کارگردان را دارد. تاکنون سریال‌های پربیننده‌ای همچون نقطه‌چین، پاورچین، شب‌های برره و قهوه تلخ را از این کارگردان دیده ایم. مدیری حدود یک دهه پیش فیلم سینمایی ساعت پنج عصر را با بازی سیامک انصاری ساخت که کمدی متفاوتی بوده و در قالب کمدی سیاه جای می‌گیرد. حال پس از سال‌ها، مدیری پس از کار در مدیوم‌های مختلف در پشت و جلوی دوربین بار دیگر روی صندلی کارگردانی نشسته و فیلم ساعت ۶ صبح را ساخته که این روزها در حال اکران است. این فیلم براساس فیلمنامه بن‌بست نوشته عباس رافعی ساخته شده که خبر از ساخت فیلمی غیرکمدی و در حال و هوای ملودرام‌های اجتماعی را به تماشاگران می دهد.

معرفی و داستان فیلم

ساعت ۶ صبح قصه‌ای آشنا برای تماشاگر دارد که تمام آن از یک شب تا صبح می‌گذرد: دختری جوان به نام سارا برای اخذ دکترا در رشته فلسفه عازم تورنتو است و وقت زیادی هم تا مصاحبه شفاهی دانشگاه خود ندارد. فریبا و پیمان از دوستان قدیمی سارا، سوپرایزش کرده و او را به مهمانی خانه خود دعوت می‌کنند. رفتن او به مهمانی و دیداری نه چندان کوتاه با دوستان قدیمی، نقطه آغاز خوبی برای یک ملودرام پر تعلیق است که با وجود طولانی شدن پرده نخست به یک نقطه عطف خوب ختم می‌شود. جایی که سارا به واسطه اتفاقی نادر به بن‌بست رسیده و باید خود را به پرواز ۶ صبح برساند. در این میان مدیری برای لایه بیشتر بخشیدن به سارا به عنوان قهرمان داستان، داستانکی هم با محوریت او و عشق قدیمی‌اش نیما خلق کرده که در همان پرده اول متوقف شده و با پیشرفت داستان جلو نمی‌رود. بخش مربوط به مهمانی که طولانی هم به نظر می‌رسد، متوسط از کار درآمده و نکته برجسته چندانی ندارد.

مواجهه قهرمان با مانعی بزرگ، ایده‌ای کلاسیک برای پیشبرد قصه در پرده دوم است که مدیری هم از آن تبعیت کرده و سارا را در موقعیتی خاص قرار می‌دهد. در حالی که هر لحظه به زمان پرواز نزدیک‌تر شده و التهاب هم اوج می‌گیرد.

بازیگران و عوامل

ساعت ۶ صبح به کارگردانی و نویسندگی مهران مدیری و تهیه‌کنندگی علی اوجی است. همچنین مهران مدیری، سمیرا حسن‌پور، مهرداد صدیقیان، مونا فرجاد، تینو صالحی، سعید زارعی، روژان ایرجی و منصور نصیری از بازیگران این فیلم هستند.

نقد و بررسی

مهران مدیری در فیلم «ساعت ۶ صبح» هم نویسنده است هم کارگردان، هم طراح صحنه است و هم بازیگر، فیلمی که از نمایشنامه «شایعات» نیل سایمون شروع می‌کند و به «بعدازظهر سگی» سیدنی لومت می‌رسد، تلاش می‌کند که همه چیز باشد! هم خانوادگی، هم حادثه‌ای، هم معمایی و هم اجتماعی و اتفاقا از همه چیز هم اندک بهره‌ای دارد. اشاره‌ای به مهاجرت، ناخنکی به فقر، دو تا گوشه و کنایه به عشق‌های شکست خورده، اندکی اعتراض، یک نوک قاشق شب روی سنگفرش خیس، یک ناخنک از شب بی‌پایانی که به شب یلدا شبیه است و... تصاویر و داستان‌هایی که هر کدام‌شان به تنهایی می‌توانست یک فیلم مستقل باشد، ولی کنار هم بیشتر به آشوبی با ریتم کند و سوالاتی بی‌پاسخ ختم شده است.

ساعت ۶ صبح را می‌شود به سه قسمت تقسیم کرد: قبل از مهمانی، مهمانی و بعد از مهمانی. احتمالا این مساله هم بحران و هم قوت فیلم است. مثل مهمانی که با عوض شدن ساعت سبک لباس‌هایش هم عوض می‌شود، ساعت ۶ صبح با تغییر ساعت پوست می‌اندازد. در آغاز یک وضعیت دراماتیک خانوادگی است، سپسیک داستان عشقی نیمه کاره وسط می‌آید، بعد از آن یک مهمانی به صرف موسیقی‌های ناهمخوان است که باعث می‌شود از خودتان بپرسید چه چیزی را از دست داده‌اید که متوجه منظور صوت و تصویر صحنه نمی‌شوید؟ بعد مقداری دیالوگ هست که انتظار دارید به جایی برود، ولی نمی‌رود و آن وقت فیلم دوباره لباس عوض می‌کند و حادثه‌ای می‌شود! و... در دو قسمت اول آنقدر اطلاعات و شخصیت در داستان هست که با خودتان می‌گویید شاید واقعا فیلم سه ساعت است و اشتباهی نوشته‌اند یک ساعت و نیم، از نیمه شب که می‌گذرد البته روشن می‌شود اشتباهی در کار نبوده، آن همه شخصیتی که بدون معرفی و بدون ایجاد تغییر محسوس یا لااقل کمک به فضاسازی و پیشبرد داستان فیلم وارد صحنه شده بودند بعد از مقداری موسیقی نامتناسب و شوخی‌های بی‌معنی و هی کف زدن و فریاد «بچه‌ها توجه کنید» یک‌باره با جارو به بیرون از فیلم هدایت می‌شوند!

به عقیده برخی منتقدان فیلم نه ژانر دارد و نه می‌تواند قصه‌اش را گسترش بدهد، به‌طوری‌که انگار همچنان با راش‌هایی مواجهیم که تبدیل به فیلم نشده‌اند. فیلم اجتماعی سیاه ساختن با بستر پلیسی چارچوب و مختصات خودش را می‌طلبد.

از سوی دیگر سارا ساعت ۶ صبح پرواز دارد، پس چگونه و با چه تفکری حاضر می‌شود به میهمانی فریبا برود؟ چرا مادر و پدر مثلاً فرهیخته‌اش او را از رفتن به میهمانی منصرف نمی‌کنند؟ پیمان کیست که با سارا تلفنی حرف می‌زد؟ چرا همه چیز اینقدر سطحی و خام‌دستانه است؟

برای مهران مدیری جامعه متوسط رو به بالا و فرهیخته، یعنی مشروب و موادمخدر! در میهمانی وقت فیلم آنچنان تلف می‌شود که تماشاگر حوصله‌اش سر می‌رود. دیالوگ‌های لوس و بی‌مزه همراه با آواز خواندن‌های متعدد چیزی را به فیلم اضافه نمی‌کند. سارا باید به پروازش برسد، اما ذره‌ای دلواپس تأخیر نمی‌شود و به موسیقی فلامینگو گوش می‌کند. از لحظه ورود پلیس به خانه، مدیری یادش می‌افتد که باید قصه‌اش را طور دیگری ادامه بدهد، مثلاً می‌خواهد فیلمش را اعتراضی کند. اما آنقدر فیلم دچار سکته است که مخاطب نمی‌فهمد هدف فیلم چیست.

ارتباط فیلم سینمایی ۵ عصر با ۶ صبح

فیلم ساعت ساعت ۵ عصر یک فیلم کمدی اجتماعی بود که در سال ۹۶ پخش شد و سیامک انصاری، امیر جعفری، آزاده صمدی، رسول نجفیان، نگین معتضدی و مهران مدیری در آن بازی کردند. ولی جز رقم ترتیبی ۵ و ۶ و بازی و کارگردانی مهران مدیری، این دو فیلم هیچ نسبتی چه از نظر داستان، چه از نظر ژانر با هم ندارند. پس این را بدانید که شما با فیلمی کمدی یا درامی اجتماعی طرف نیستید. پس با یک آمادگی قبلی به تماشای این فیلم بنشینید.

نیایش احمدی _ خبرنگار تحریریه جوان قدس