کریم یزدی‌خواه کارشناس سیاست‌گذاری اقتصادی در رابطه با تمرکز صنعت نفت و گاز در دولت سیزدهم جهت حرکت به سمت دانش‌بنیان شدن گفت: در سال‌های اخیر، صنعت نفت و گاز ایران گام‌های مهمی در تبدیل خود به سمت بخش دانش‌بنیان و پیشرفته‌تر برداشته است. این تغییر با تلاشی هماهنگ برای بومی سازی تجهیزات، فناوری و تخصص در داخل کشور، با هدف دستیابی به خودکفایی بیشتر و بهبود کارایی کلی تولید انجام شده است.

وی ادامه داد: یکی از شاخص های کلیدی این گذار، رتبه صنعت نفت و گاز به عنوان برترین صنعت ایران از نظر بومی سازی تجهیزات و فناوری است. این دستاورد حاصل تمرکز راهبردی بر همکاری با شرکت های دانش بنیان پر رونق کشور است که نقشی محوری در این روند داشته اند. اوجی وزیر نفت دولت سیزدهم بیشترین تمرکز را بر توسعه فناوری و حضور شرکت‌های دانش‌بنیان در صنعت نفت و گاز داشت و در دوره سه ساله دولت سیزدهم، تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان با رشدی ۶ برابری به ۶۷۶ شرکت دانش‌بنیان فعال در صنعت نفت و گاز رسید که نتایج آن را در توسعه صادرات خدمات فنی و مهندسی مشاهده می‌شود.

این کارشناس سیاست‌گذاری اقتصادی با اشاره به رتبه اول صنعت نفت و گاز در سه سال گذشته در همکاری با شرکت‌های دانش‌بنیان در جهت تولید بار اول تجهیزات راهبردی گفت: بیشترین حجم قراردادهای بومی‌سازی با شرکت‌های دانش‌بنیان تحت مکانیسم تولید بار اول بوده است که توسعه و استقرار تجهیزات و فناوری‌های بومی را در صنعت نفت و گاز منجر شد. این سازوکار بستری را برای این شرکت‌ها فراهم کرده است تا به طور فعال در بخش‌های مختلف زنجیره ارزش نفت و گاز مشارکت کنند و با تخصص و راه‌حل‌های نوآورانه خود برای رفع چالش‌های صنعت مشارکت کنند.

فعالیت 650 شرکت دانش بنیان در صنعت نفت و گاز

وی ادامه داد: در حال حاضر بیش از 650 شرکت دانش بنیان در صنعت نفت و گاز مشغول به فعالیت هستند که طیف وسیعی از حوزه‌ها مانند اکتشاف، تولید، پالایش و توزیع را در بر می‌گیرند. مشارکت آنها در افزایش کارایی تولید و تکمیل زنجیره ارزش بسیار موثر بوده است. یکی از نمونه های قابل توجه بهره برداری از ایرانی ترین پالایشگاه گاز ایران، پالایشگاه فاز 14 پارس جنوبی است که با همکاری نزدیک با مجموعه های متنوعی از شرکت های دانش بنیان توسعه یافته است. یکی دیگر از رخدادهای موفقیت‌آمیز در دولت سیزدهم در جهت دانش‌بنیان شدن صنعت نفت و گاز ساخت و بهره‌برداری از پتروشیمی الفین گچساران است که اکثر تجهیزات و فناوری مورد استفاده در آن توسط شرکت‌های دانش‌بنیان ایرانی تهیه و توسعه یافته است. این رویکرد وزارت نفت دولت سیزدهم و توجه ویژه اوجی به مسئله دانش‌بنیان شدن صنعت نفت و گاز، نه تنها خودکفایی فزاینده صنعت را نشان می‌دهد، بلکه توانایی‌های این شرکت‌ها را در ارائه راه‌حل‌های فناوری پیشرفته نیز برجسته می‌کند.

یزدی‌خواه در ادامه با اشاره به تجربه موفق حضور دانش‌بنیان‌ها در توسعه صادرات تجهیزات پالایشگاهی گفت: با درک اهمیت استراتژیک این شرکت های دانش بنیان، صنعت نفت و گاز اکنون به سمت صادرات خدمات فنی و مهندسی خود برای بازسازی پالایشگاه های مستهلک شده و توسعه صادرات نفت خام ایران حرکت می کند. این تغییر نشان دهنده یک نقطه عطف مهم است، زیرا نشان دهنده اعتماد صنعت به قابلیت های استعداد داخلی و پتانسیل این شرکت ها برای ایفای نقش برجسته تر در چشم انداز انرژی جهانی است.

حرکت استراتژیک به سمت امنیت انرژی و خوداتکایی بیشتر

وی ادامه داد: علاوه بر این، صنعت نفت و گاز به طور فعال از تخصص شرکت های دانش بنیان در بهبود استخراج نفت و گاز و کاهش ضایعات در سیستم توزیع استفاده کرده است. در نتیجه، این صنعت طی سال گذشته به کاهش قابل توجه 30 درصدی گاز مشعل دست یافته است که نشان دهنده مزایای ملموس این رویکرد مشترک است. این تحول مبتنی بر دانش صنعت نفت و گاز نه تنها گواهی بر توانمندی فناوری ایران است، بلکه یک حرکت استراتژیک به سمت امنیت انرژی و خوداتکایی بیشتر است. این صنعت با بهره‌گیری از توانمندی‌های شرکت‌های دانش‌بنیان داخلی خود، وابستگی کمتری به فناوری‌های خارجی و انعطاف‌پذیری بیشتری در برابر عدم قطعیت‌های اقتصادی و سیاسی جهانی پیدا می‌کند.

وی در پایان گفت: حرکت دولت سیزدهم به سمت دانش بنیان شدن صنعت نفت و گاز، یک تلاش استراتژیک و چند وجهی بوده است که شامل همکاری فعال اکوسیستم پررونق شرکت های دانش بنیان داخلی است. این انتقال نه تنها توانایی‌های فناورانه صنعت را تقویت کرده است، بلکه این صنعت را تبدیل به یک بازیگر کلیدی در چشم‌انداز انرژی جهانی، آماده برای صادرات تخصص و تجهیزات بومی سازی خود خود و کمک به توسعه زنجیره ارزش نفت و گاز در کشور کرده است. از آنجایی که صنعت همچنان به ساختن بر این پایه ادامه می دهد، آینده پتانسیل عظیمی برای بخش انرژی ایران برای تبدیل شدن به چراغی برای نوآوری و خودکفایی فناورانه دارد.