به گزارش قدس خراسان، عکاسی هم از آن جمله هنرها و مشاغلی است که شاید به ظاهر آسان بیاید؛ اما وقتی این هنر را عمقی نگاه می‌کنیم و با عکاسان گپی می‌زنیم، متوجه می‌شویم آن‌ها نیز در خلق یک لحظه با لحظات تلخ و شیرینی روبه‌رو بوده‌اند.
اگر می‌گوییم خراسان رضوی استان پرظرفیتی در همه حوزه‌ها به خصوص هنر است، بیراه نگفته‌ایم. فعالیت هنرمندان در عرصه‌های مختلف نمونه‌ای بر این ادعاست؛ از هنرهای تجسمی گرفته تا تئاتر، عکاسی و... همه و همه نشان‌دهنده ذوق، استعداد و فعالیت بسیار هنرمندانی است که در این صه با کمک گرفتن از هنر و دیدگاه خود توانسته‌اند آثار بی‌نظیری را خلق کنند. حال که به روز جهانی عکاسی رسیده‌ایم، سراغ تعدادی از عکاسان رفتیم تا درباره جزئیات فعالیتشان با آن‌ها گفت‌وگو کنیم.
خراسان قطب عکاسی کشور است
ساعد نیک‌ذات عضو هیئت مؤسس انجمن عکاسان به عکاسی مستند اجتماعی علاقه‌مند است و آثارش نشان از سال‌ها فعالیت در این عرصه دارد. او می‌گوید: در دوران کودکی به تصویر علاقه داشتم و بیشتر نقاشی می‌کشیدم؛ اما وقتی پدرم به مناسبت روز عکاسی برایم دوربین خرید، شرایطم تغییر کرد و سعی کردم با دوربین لحظاتم را ثبت کنم.
این استاد عکاسی با بیان اینکه در سال‌های بعد سعی کردم عکاسی را به صورت علمی دنبال کنم، یادآور می‌شود: پیش از انقلاب در آکادمی سینمای جوان دوره عکاسی را گذراندم و سعی کردم دوره‌های علمی این هنر را بیشتر پیگیری کنم.
نیک‌ذات که حوزه کاری‌اش بیشتر سینما، فیلم‌برداری و تدریس فیلم‌برداری بوده، معتقد است عکاسی هنری در سال‌های اخیر رشد داشته و خراسان یکی از قطب‌های بزرگ این هنر محسوب می‌شود.
این عضو هیئت مؤسس انجمن عکاسان بیان می‌کند: در حال حاضر افزون بر کانون‌های عکاسی، خانه جوان و تشکل‌های مختلف به صورت مستقل اقدام به عکاسی می‌کنند و تنوع افکار در این عرصه افزایش قابل توجهی داشته است.
به گفته او، عکاسی در عرصه‌های مختلف به خصوص اجتماعی با چالش‌ها و محدودیت‌هایی روبه‌رو بوده؛ اما اگر این موضوع از سوی جامعه درک شود که عکاسان نیز در حال انجام وظیفه خود هستند، بسیاری از مشکلات و محدودیت‌ها رفع خواهد شد.
نیک‌ذات که نگاهی جامعه‌شناسانه به هنر دارد، متذکر می‌شود: در همه فعالیت‌ها به خصوص هنر، لازم است افراد به ویژه هنرمندان در همه ابعاد دانش و آگاهی داشته باشند تا پس از تلفیق آن با عناصر زیباشناختی به خلق یک اثر فاخر بپردازند.
نکته جالب توجهی که این عضو هیئت مؤسس انجمن عکاسان بیان می‌کند، این است که اگر عکاس نبود، احتمالاً فضانورد می‌شد تا بتواند فضا را با زوایای خاص‌تری به مردم نشان دهد.
با عکاسی ماکرو آیات قرآن را به مردم نشان می‌دهم
حسین محمدجوادی عکاسی با ذوق است که کارشناسی‌ارشد عکاسی را از دانشگاه هنر تهران گرفته و برای نخستین بار در کشور از پایان‌نامه‌اش با موضوع عکاسی ماکرو دفاع کرده است.
او می‌گوید: این نوع عکاسی سختی‌های خاص خود را دارد؛ از یک سو تجهیزات آن خاص، کم و با قیمت بالا بوده، از سوی دیگر مواردی مانند نور، لرزش و تجهیزات در خلق یک اثر فاخر نقش بسیار مهمی دارد.
این هنرمند عکاس بیشتر از حشرات، گل‌ها و گیاهان با تکنیک عکاسی ماکرو عکس می‌گیرد و معتقد است با این هنر و استعدادی که دارد و با کمک تکنیک ماکرو می‌تواند زیبایی‌های محیط اطراف و آیات قرآنی را به مردم نشان دهد.
محمدجوادی ادامه می‌دهد: تکنیک ماکرو در واقع نوعی عکاسی است که اشیا را بسیار کوچک نشان می‌دهد. در این راستا تجهیزات این نوع عکاسی به گونه‌ای است که مخاطبان می‌توانند ریزترین جزء در زندگی حشرات، گل‌ها و گیاهان را در عکس‌ها مشاهده کنند.
به گفته او، در مناطقی مانند مشهد و خراسان رضوی که آب و هوایی تقریباً گرم و خشک دارند، یکی از چالش‌های عکاسی ماکرو از حشرات این است که حشرات تحرک زیادی دارند و ممکن است در کسری از ثانیه به جای دورتری بروند. بنابراین امکان استفاده از پایه و عکاسی ثابت در این نوع عکاسی کمتر است.
او وقتی خاطراتش را مرور می‌کند، به پروانه‌ای کمیاب و نارنجی به نام «ونسا» می‌رسد که سال‌ها پیش از پنجره اتاقش وارد شده و دقیقاً روی میز مقابل او نشسته، به طوری که این هنرمند توانسته از او تعدادی عکس با نور چراغ قوه بگیرد و از این رو آثار مذکور برایش ماندگار شده‌اند.
روایت صادقانه، مهم‌ترین ویژگی عکاس خبری است
وحید بیات عکاس خبری است که از سال ۱۳۸۱ عکاسی آنالوگ در هنرستان را تجربه کرده و پس از آن به عکاسی علاقه‌مند و وارد مسیر عکاسی خبری شده است. او این روزها عکاسی صنعتی و تبلیغاتی را هم در کنار عکاسی خبری به صورت جدی دنبال می‌کند.
بیات که دبیر عکس روزنامه قدس است، ذات عکاسی خبری راثبت تاریخ و رفع مشکلات و دغدغه‌های مردم می‌داند و با اشاره به چالش‌های عکاسی در شاخه خبری می‌گوید: چالش‌ها خیلی زیاد است. حتی گاهی با خود مردم هم دچار چالش می‌شویم چون آن‌ها درگیر مشکلات هستند ممکن است گاهی هنگام تهیه گزارش ناراحتیشان را نسبت به ما بروز دهند که سعی می‌کنیم با تحمل، این موارد را مدیریت کنیم.
او بخش دیگر چالش‌ها را مرتبط با مسئولان می‌داند و این‌طور روایت می‌کند: وقتی گزارشی برای نشان دادن کوتاهی یا تخلف یک ارگان یا مسئول است، امکان دارد آن‌ها برنتابند و گاهی با گرفتن دوربین واکنش نشان دهند یا در مواردی عکاس بازداشت یا احضار شود.
به گفته بیات، مشهد در تاریخ خودش مولد اتفاق‌های خوب در حوزه عکاسی بوده و بهترین این اتفاق‌ها را می‌توان این‌طور تفسیر کرد که مشهد پرورشگاه آدم‌های بزرگی در حوزه عکاسی است که در سطح منطقه و کشور فعالیت دارند. او تألیف‌های فراوان با تراز علمی قابل توجه، نظریه‌پردازی در سطح کشور و نمایشگاه‌های برگزار شده در سطح جهانی از سوی این چهره‌ها را شاهد ادعای خودش می‌داند و عنوان می‌کند: ما شهرهای خوبی داریم که عکاسان آن‌ها هم حرف‌های بسیاری برای گفتن دارند؛ اما مشهد و خراسان رضوی یک سر و گردن بالاتر از خیلی از شهرهای کشور هستند و اگر نگوییم در عکاسی، مشهد و چهره‌های پرورش یافته در این شهر، حرف اول را می‌زنند، می‌توانیم بگوییم جزو برترین‌های عکاسی در کشور هستیم.
دبیر عکس روزنامه قدس خاطرات تلخ و شیرین بسیاری از دو دهه دوربین به دست بودن خود دارد؛ اما آموزنده‌ترین خاطره‌اش را یک خاطره به ظاهر تلخ می‌داند و یادآور می‌شود: برای پوشش مشکل مردم در منطقه فیانی شاندیز که مشکلاتی بر سر مالکیت زمین با شرکت رفاهیات دادگستری داشتند، یک سال پیش به آن منطقه رفتیم. مردم آنجا تجمع داشتند و ما مطالبه‌های آن‌ها را پوشش می‌دادیم. پس از آن برنامه، من و همکارانم بازداشت شدیم و هنوز پرونده قضایی ما در جریان است؛ اما از این نظر این خاطره به ظاهر تلخ، برای من شیرین بود که پیگیری‌های ما سبب شد حجت‌الاسلام حمزه خلیلی رئیس سابق دادگستری خراسان رضوی پس از حضور در این استان و نشستن بر مسند ریاست در دادگستری، مردم را محق بداند و با رسیدگی و توجه ویژه به این پرونده، گره مشکلات زمین‌ها را که انتقال اسناد در آن‌ها قفل شده بود، باز کند و این ماجرا در زندگی مردم تأثیر ویژه داشت و به من آموخت اگر در راستای حق مردم قدم برداریم، می‌توانیم مؤثر باشیم و چالشی را از مردم برطرف کنیم حتی اگر منجر به چالش برای خود ما شود.
بیات متذکر می‌شود: اگر ما مدعی کار خبری هستیم باید چالش‌ها را برای رفع چالش از زندگی مردم به جان بخریم و تحمل کنیم و این تلخی‌ها اگر منجر به شیرینی کام مردم شود، برای ما هم خاطره شیرین و آموزنده به جا می‌گذارد.
او که عکاسی از بحران را هم به صورت جدی در کارنامه خبری خود دارد، اگر عکاس نمی‌شد، به سراغ آتش‌نشانی می‌رفت تا در برابر چالش آتش و دود، جان و مال مردم را نجات دهد.
این عکاس خبری ضروری‌ترین خصوصیتی را که برای فعالیت در شاخه مرتبط با حرفه‌اش باید افراد داشته باشند، به روز بودن عکاس می‌داند و می‌گوید: عکاس باید از اتفاق‌ها و رویدادها مطلع باشد و مهم‌ترین ویژگی در کنار این اطلاعات به روز و دانستن درباره رویدادها صداقت است. عکاس خبری باید درد مردم را صادقانه روایت کند و بتواند واقعیت را آن‌گونه که هست، به تصویر بکشد.
لذت بردن از کشف، مهم‌ترین موضوع عکاسی خیابانی است
الیاس بهرامی عکاس جوانی است که موضوع علاقه‌مندی‌اش را عکاسی خیابانی عنوان می‌کند و می‌گوید: ویژگی شاخص این نوع عکاسی، ارتباط با مردم است. البته از این منظر بحث‌های زیادی وجود دارد؛ از جمله اینکه آیا عکاسی بدون اجازه از مردم، اخلاقی است؟ بعضی می‌گویند چون مردم در اجتماع هستند، بی‌شک این اجازه را می‌دهند که با همان وضعیت دیده شوند. پس عکاسی از آن‌ها مجاز است. برخی دیگر می‌گویند نه این طور نیست. مردم فقط در موقعیت خاصی این اجازه را می‌دهند و با عکس گرفتن از آن‌ها، این افراد در موقعیت‌های دیگر هم دیده می‌شوند. به خاطر همین مباحث، بیشترین چالش این عکاسی، ارتباط گرفتن با مردم است.
او با اشاره به اینکه وقتی عکاسی انجام می‌دهم، طوری است که یا چهره نشان داده نمی‌شود یا افراد بسیار دور هستند، اضافه می‌کند: اگر مردم در عکس‌هایم باشند، از آن‌ها اجازه می‌گیرم و خوشبختانه تاکنون چالشی در این زمینه نداشتم.
به گفته بهرامی، مشهد با توجه به جمعیت، مکان‌های تاریخی، بومی و قشنگی که دارد، از ظرفیت بالایی برای عکاسی برخوردار است. البته او معتقد است در چند سال اخیر پس از کرونا گروه‌ها و کانون‌های عکاسی دچار محدودیت شدند و فعالیت‌ها گسسته، شخصی و خیلی کم شده است.
عکاس جوان با ابراز امیدواری نسبت به برگزاری اردوها و کارگاه‌های عکاسی در مشهد می‌افزاید: اگر به سمت عکاسی نمی‌رفتم، احتمالاً نویسنده می‌شدم؛ زیرا هم تحصیلاتم مرتبط است و هم به نویسندگی بسیار علاقه دارم.
این هنرمند مشهدی می‌گوید: پیش از اینکه عکاسی را شروع کنم، فرد خجالتی و گوشه‌گیری بودم. یادم است در ماه‌های ابتدایی عکاسی، در یکی از خیابان‌ها، دو خانم سالمند را دیدم که با هم صحبت می‌کردند و به نظرم سوژه خیلی خوبی برای عکس بودند. چون انسان خجالتی بودم، برایم سخت بود با آن‌ها برای عکس گرفتن صحبت کنم؛ اما تصمیم گرفتم در این خصوص با آن‌ها حرف بزنم و این عکس گرفتن برایم خاطره شیرینی شد.
به گفته بهرامی، لذت بردن از کشف، مهم‌ترین موضوعی است که در عکاسی خیابانی وجود دارد؛ زیرا در این نوع عکاسی نمی‌توان همه موارد را کنار هم چید. عکاس باید آنچه را که هست، کشف کند و این کشف خیلی مهم است.
نظر شما