محمدجواد مشکی‌باف، مداح حرم مطهر رضوی، از مداحان قدیمی و باسابقه مشهدی است که سال‌هاست در حرم مطهر امام رضا(ع) مداحی می‌کند. او بارها در جاده‌های اربعین قدم زده و به زبان عربی برای موکب‌داران عراقی مداحی کرده است.
مشکی‌باف با یادآوری خاطراتش از راهپیمایی اربعین می‌گوید: من بارها در جاده‌های اربعین قدم زده‌ام. بهتر است بگویم هر مسیری که به کربلا ختم می‌شده را طی کرده‌ام. مثلاً طریق‌العلما را هم پیاده رفته‌ام، حتی از طریق حله هم پیاده خودم را به کربلا رسانده‌ام و این قدم‌ها در مسیر زیارت کربلا برای من تجربه‌های مختلفی از پیاده‌روی اربعین و مداحی در جاده‌های اربعین را به همراه داشته است.
او مداحی در این مسیر را دارای حس و حالی متفاوت از مجالس می‌داند و می‌افزاید: در اربعین مرثیه‌سرایی با شوق زیارت و طی راه به امید وصل به هم آمیخته است. یک مداح در طول زندگی‌اش در مکان‌ها و زمان‌های مختلف برای امام حسین(ع) مرثیه‌سرایی و تلاش می‌کند ذهن‌ها و قلب‌ها را متوجه امام حسین(ع) کند، ولی در اربعین قصه فرق می‌کند؛ همه خودشان آماده‌اند و قلب و ذهنشان معطوف به یار است. آنجا دیگر نیازی به مداحی و مرثیه‌سرایی نیست، آنچه مداح با اشعار و عباراتش می‌گوید را زائر اربعین با چشم می‌بیند و با قلبش حس می‌کند. همین‌طور که زائر آرام‌آرام به عمودهای آخر می‌رسد، دیگر آن شور و حال قابل توصف نیست، به همین دلیل مداحی در اربعین خیلی سخت است. زائران به لحاظ روحی و معنوی در اوج هستند و مداح خودش باید مثل آن‌ها حال و هوای اربعینی داشته باشد تا اربعینی بخواند.
این مداح حرم مطهر رضوی به تجربه مداحی‌اش برای مردم میهمان‌نواز عراق اشاره می‌کند و می‌افزاید: پارسال در مسیر نجف به کربلا روزی‌ام شد چند شعر عربی برای زائران عراقی خواندم. اشعار در توصیف ارادت مردم عراق و موکب اران عراقی به امام حسین(ع) بود. آن‌ها با شنیدن این اشعار اشک می‌ریختند و ارتباط قلبی و روحی عمیقی برقرار کرده بودند. هرچند زبان عربی با لهجه عراقی قدری متفاوت است ولی چون در اربعین قلب‌ها به‌شدت آماده است آن‌ها ارتباط گرفته و با مداحی همراه شده بودند. اشعار بر وزن شعر معروف «ای صفای قلب زارم هر چه دارم از تو دارم/ تا قیامت ای رضا جان سر ز خاکت برندارم» بود که برای امام رضا(ع) است و مرسوم است در مشهد آن را می‌خوانیم. ولی عراقی‌ها دوست داشتند، به‌خصوص که می‌دیدند یک ایرانی از عشق عراقی‌ها به امام حسین(ع) می‌گوید.
مشکی‌باف با بیان اینکه مداحی در اربعین مثل جرقه‌ای است که عشق زائر را شعله‌ور می‌کند؛ تأکید می‌کند: من زیاد از شاعران، نویسندگان، عکاسان، فیلمسازان و بقیه هنرمندان شنیده‌ام که می‌گویند ما در برابر عظمت اربعین کم می‌آوریم. واقعیت این است مداح هم در مقابل اربعینی‌ها کم می‌آورد و هرچه تلاش می‌کند، نمی‌تواند حق مطلب را ادا کرد. ما تلاش می‌کنیم ولی فضای اربعین بر همه چیز غلبه دارد. مستمعان جلوتر از ما هستند. این امر شاید به این دلیل باشد که در آن مسیر، همه چیز از پذیرایی و مهر میزبانان تا شوق پاهای برهنه برای زیارت، خودش روضه است. مداح در این مسیر کمک می‌کند این پاهای مشتاق، آرام‌آرام برای رسیدن به حرم یار آماده شوند؛ «قدم قدم با یه علم ایشالا اربعین میام سمت حرم…».
این مداح اهل بیت(ع) در پایان تأکید می‌کند: یک مداح، فضایی بهتر و ناب‌تر از اربعین پیدا نمی‌کند تا با مخاطب ارتباط برقرار کند؛ هم فضا مهیاست و هم آدم‌ها در حال عبور بوده و در یک سیری به سوی امام حسین(ع) روانه‌اند؛ مداحی بهترین و گویاترین رسانه‌ای است که در خدمت اربعین و اربعینی‌ها و آن حال و هوا قرار دارد.
نظر شما