این مشکل زمانی اتفاق می‌افتد که سطح جلویی چشم (قرنیه) یا عدسی داخل آن انحنای نامناسبی داشته باشد و به‌جای برخورداری از انحنایی مانند توپی گرد، سطح آن تخم مرغی شکل شود. چنین وضعیتی باعث تاری دید در تمام فواصل می‌شود. آستیگماتیسم اغلب در بدو تولد وجود دارد و ممکن است همراه با نزدیک بینی یا دوربینی رخ بدهد. برای درمان آن باید به چشم‌پزشک مراجعه کنید تا با روش‌هایی مانند تجویز عینک، لنز یا جراحی مانع از بروز عوارض شود. تاری دید از علائم  اصلی آستیگمات چشم است.

نزدیک‌بینی، دوربینی، آستیگماتیسم، پیرچشمی، آب مروارید، آب سیاه، تنبلی چشم و کوررنگی برخی از رایج‌ترین بیماری‌ های چشم هستند. هرکدام از این بیماری‌ها، بخشی از چشم را درگیر کرده و بینایی افراد را تحت تاثیر قرار می‌دهند. بیماری‌ های چشمی در برخی موارد، به‌تدریج یا ناگهانی بروز می‌کنند. این آسیب ها و  انواع بیماری‌های چشمی ، می‌توانند به کاهش بینایی یا حتی نابینایی منجر شوند، اما بسیاری از آن‌ها با تشخیص به موقع، قابل کنترل یا بهبود هستند. مراقبت‌های منظم از چشم، تغذیه مناسب و مراجعه دوره‌ای به چشم‌پزشک، نقش مهمی در حفظ سلامت بینایی دارد.

آستیگمات چشم چیست؟

با ابتلا به آستیگماتیسم(Astigmatism)، چشم پرتوهای نور را به درستی خم نمی‌کند یا نمی‌شکند. شکل نامنظم قرنیه یا عدسی چشم مانع از تمرکز نور روی شبکیه چشم به‌درستی می‌شود.

شبکیه ناحیه‌ای در پشت چشم است که نور را به سیگنال‌هایی تبدیل و برای تشخیص بصری به مغز ارسال می‌کند. شما می‌توانید دچار نزدیک‌بینی یا دوربینی باشید و به آستیگماتیسم هم مبتلا شوید.

آستیگمات دو نوع است؛ آستیگمات مثبت و منفی

• مثبت؛ کژبینی مثبت به‌معنای ابتلای فرد به دوربینی آستیگمات است. (تاری دید در دیدن اشیای نزدیک)
• منفی؛ کژبینی منفی به‌معنای نزدیک‌بینی آستیگمات است. (تاری دید در دیدن اشیای دور)

علائم چشم آستیگمات

علائم و نشانه‌های آستیگماتیسم می‌توانند شامل موارد زیر باشند:

• سردرد
• تاری یا تحریف دید
• مشکل دید در شب
• ناراحتی یا خستگی چشم
• چشمک زدن یا تیک و پرش چشم
• علت آستیگمات چشم

مشخص نیست دلیل آستیگمات شدن چشم چیست، اما ژنتیک عامل اصلی آن است. این وضعیت اغلب در بدو تولد وجود دارد، اما ممکن است در مراحل بعدی زندگی تشدید شود. پس آستیگمات چشم در نوزادان و کودکان هم دیده می‌شود.

امکان دارد که چنین وضعیتی در نتیجه آسیب به چشم یا پس از جراحی چشم هم رخ بدهد. آستیگماتیسم اغلب با نزدیک‌بینی یا دوربینی رخ می‌دهد.

گاهی اوقات، یک بیماری نادر به نام قوز قرنیه باعث آستیگماتیسم می‌شود. این بیماری چشم قرنیه را تحت تاثیر قرار می‌دهد و باعث نازک‌شدن و برآمدگی بافت شفاف روی قرنیه می‌شود.

چنین چیزی منجر به دید ابری یا تاری دید و حساسیت به نورهای روشن می‌شود. علت قوز قرنیه هم ناشناخته است، اما اعتقاد بر این است که این بیماری هم به‌طور ارثی رخ می‌دهد.

یکی از حوزه‌های پزشکی، تخصص چشم پزشکی است که آموزش‌های لازم را برای بررسی و ارزیابی آناتومی، فیزیولوژی و بیماری‌های چشم آموزش می‌دهد. پزشکان عمومی، پس از گذراندن موفقیت‌آمیز ۷ سال تحصیلی، برای ادامه مطالعات خود و دریافت تخصص، می‌توانند تخصص چشم‌ پزشکی را انتخاب ‌کنند. این تخصص، به تشخیص و مدیریت بیماری‌هایی مانند آب مروارید، گلوکوم (آب سیاه)، بیماری‌های شبکیه و اصلاح عیوب انکساری مانند نزدیک‌بینی، دوربینی و آستیگماتیسم می‌پردازد.

تشخیص چشم آستیگمات

اپتومتریست یا چشم‌پزشک آستیگماتیسم را از راه معاینه جامع چشم تشخیص می‌دهد. چند تست آستیگمات چشم وجود دارد که اپتومتریست‌ها و چشم پزشکان در طول معاینه چشم برای تشخیص آستیگماتیسم از آنها استفاده می‌کنند:

• تست سنجش بینایی
• تست انکسار
• کراتومتری
• تست سنجش بینایی

در طول آزمایش ارزیابی بینایی، پزشک از شما می‌خواهد که حروف نمودار را در فاصله‌ای مشخص بخوانید. در این صورت، مشخص می‌شود که توانایی دیدتان چقدر است.

تست انکسار

آزمایش شکست یا انکسار از ابزاری به نام انکسار نوری استفاده می‌کند. این دستگاه دارای چند لنز شیشه ای اصلاحی با قدرت‌های مختلف است.

پزشک از شما می‌خواهد در حین نگاه کردن به لنزهایی که قدرت‌های متفاوتی در بازتاب نور دارند، نموداری را بخوانید. آنها در نهایت لنزی پیدا می‌کنند که دید را به درستی اصلاح می‌کند.

کراتومتری

در کراتومتری، پزشک انحنای قرنیه را اندازه گیری می‌کند. این اقدام با نگاه‌کردن به چشم از راه دستگاه کراتومتر انجام می‌شود.

عوارض آستیگمات چشم

در صورت درمان‌نشدن، آستیگماتیسم می‌تواند عوارضی ایجاد کند:

تنبلی چشم زمانی رخ می دهد که فرد فقط در یک چشم آستیگماتیسم داشته باشد یا آستیگماتیسم در یک چشم بدتر از چشم دیگر باشد و این وضعیت اصلاح نشود.

• استیگمات چشم و سرگیجه
• خستگی چشم و سردرد
• عوامل ابتلا به آستیگماتیسم

آستیگماتیسم می‌تواند در کودکان و بزرگسالان رخ دهد. در صورت داشتن هر یک از موارد زیر، ممکن است خطر ابتلا به آستیگماتیسم بیشتر شود:

• سابقه خانوادگی
• زخم یا نازک‌شدن قرنیه
• احتمال Astigmatism با بالا رفتن سن افزایش پیدا می‌کند
• نزدیک بینی بیش از حد، که باعث تاری دید در فاصله دور می‌شود
• دوربینی بیش از حد، که باعث ایجاد دید فواصل نزدیک به‌شکل تار می‌شود
• سابقه انواع خاصی از جراحی چشم، مانند جراحی آب مروارید (حذف عدسی تیره با جراحی)

درمان آستیگمات چگونه است؟

گاهی‌اوقات، موارد خفیف آستیگمات چشم نیازی به درمان ندارند اما روش‌های رفع این مشکل به‌شرح زیر هستند. پیش از شرح روش‌ها باید بدانید که اطلاعات نادرست فراوانی درباره روش‌های درمان طبیعی آستیگمات چشم یا استفاده از قطره درمان آستیگمات وجود دارد و نباید به‌دنبال استفاده از آن‌ها بروید

درمان آستیگمات چشم با عینک و لنز

عینک‌های اصلاحی و لنزهای تماسی با تجویز پزشک رایج‌ترین و کم‌تهاجمی‌ترین درمان‌های آستیگمات چشم هستند. بیشتر افراد مبتلا به این مشکل چشمی، برای اصلاح دید خود از عینک یا لنز کمک می‌گیرند.

ارتوکراتولوژی (Ortho-K) / ارتوکراتولوژی (Ortho-K)

این مورد درمانی است که از لنزهای تماسی سفت و سخت برای اصلاح موقت انحنای نامنظم قرنیه استفاده می‌کند. برای مدت زمان محدودی، لنزهای تماسی سفت و سختی در چشم قرار می‌گیرند.

 لیزیک

لیزیک یکی از انواع عمل های چشم محسوب می‌شود. در این روش، جراح فلپ نازکی (لایه قرنیه) را در قرنیه برش می‌دهد و سپس از لیزر برای تغییر شکل آن (قبل از بستن فلپ) استفاده می‌کند. با این روش، آستیگمات چشم برای همیشه درمان می‌شود.

کراتکتومی فوتورفرکتیو (PRK)

با روش کراتکتومی فوترفرکتیو(PRK)، جراح از لیزر برای تغییر شکل قرنیه استفاده می‌کند تا نحوه تمرکز پرتوهای نور بر روی شبکیه را بهبود ببخشد.

کراتکتومی زیر اپیتلیال با کمک لیزر (LASEK)

این جراحی چشم شامل شل‌شدن پوشش محافظ قرنیه و سپس استفاده از لیزر برای رفع انحنای نادرست می‌شود. کراتکتومی زیر اپیتلیال هم رایج است.

کشیدن عدسی با برش کوچک (SMILE)

جراح با استفاده از لیزر شکل قرنیه را تغییر می‌دهد تا یک قطعه بافت دیسکی شکل در زیر سطح آن به‌وجود بیاورد.

اپی لیزیک

در این روش، جراح لایه بالایی یا خارجی قرنیه را برمی‌دارد و سپس از لیزر برای تغییر شکل آن استفاده می‌کند. درمان آستیگمات چشم با لیزر توانسته تحول بزرگی در درمان مشکلات بینایی به‌وجود بیاورد.

تمام جراحی‌ها خطراتی دارند. قبل از انجام عمل جراحی آستیگمات چشم با پزشک خود در مورد خطرات و فواید آن صحبت کنید. اگر آستیگماتیسم خفیف تا متوسط ​​دارید، می‌توانید کاندیدای کراتومیلوسیس درجا با لیزر (LASIK) باشید.

دکتر چشم وظیفه شناسایی و درمان مشکلات بینایی و انجام جراحی‌های چشمی را بر عهده دارد. این متخصصان با جلوگیری و درمان بیماری‌های مختلف چشم از آسیب‌های جدی به این عضو مهم پیشگیری می‌کنند. بیماری‌هایی همچون آب ‌مروارید، آب سیاه، شب‌کوری، بیماری‌های شبکیه و قرنیه، رتینوپاتی دیابتی، آستیگماتیسم، دوربینی و نزدیک‌بینی از جمله شایع‌ترین مشکلات بینایی هستند.متخصص چشم با معاینه دقیق چشم و مطالعه آناتومی و عملکرد آن، انجام تست‌های بینایی و اندازه‌گیری فشار چشم به بررسی و تشخیص مشکلات چشمی می‌پردازد.از جمله روش‌های درمانی که این متخصصان استفاده می‌کنند می‌توان به تجویز دارد، جراحی کاتاراکت، عمل جراحی افتراقی چشم و تجویز لنزهای تماسی اشاره کرد. برای گرفتن نوبت از بهترین دکترهای چشم می‌توانید به دکتردکتر (https://drdr.ir/search/expertise-97/) در سامانه نوبت آنلاین دکتردکتر(drdr.ir) مراجعه کنید.