حجت‌الاسلام والمسلمین محمد عالم‌زاده نوری، معاون تهذیب حوزه‌های علمیه، هشتم شهریور در دومین روز از همایش ملی تربیت و اخلاق در سیره و معارف رضوی که از سوی دفتر قم بنیاد علمی پژوهشی آستان قدس رضوی برگزار شد با بیان اینکه با بیان اینکه وجود انسان چندضلعی است که برای ساخت و تربیت انسان باید در ابعاد مختلف فعالیت شود، گفت: به همین دلیل در کتب تربیتی از ساحات و ابعاد تربیت بحث شده است. ساحات تربیت ایمانی، عبادی، سلوکی، خلقی، شخصیتی، زیستی، جسمی و بدنی، عقلانی، هنری، خانوادگی، سیاسی، صنفی و حرفه‌ای، جنسی، اقتصادی و... و. ؛ که اشاره دارد برای ساختن یک شخصیت متوازن و کامل باید در عرصه‌های مختلف فعالیت کنیم تا خروجی تربیت کاریکاتوری نشود.

معاون تهذیب و تربیت حوزه‌های علمیه، افزود: در میدان عمل مشکلاتی در بحث تربیت وجود دارد یعنی متولیان امر تربیت اعم از والدین و مربیان احساس سرگردانی و درماندگی در برابر این ابعاد ذووسعت دارند لذا ممکن است گرفتار این کار شوند که به هر کاری که انجام می‌دهند امتیاز مثبت بدهند حتی وقتی غذا به افراد زیردست خود می‌دهد باز آن را تربیت می‌داند که هر دو غلط است یعنی هم درماندگی و هم تایید هر کاری که انجام می‌دهیم لذا باید ارشاد عملی روشنی برای متربیان داشته باشیم تا بتوانند بالاترین نتیجه را بگیرند و از این سرگردانی خارج شوند.

حجت‌الاسلام والمسلمین عالم‌زاده نوری تصریح کرد: در علوم سیاسی نظریه‌ای به نام دومینو وجود دارد که می‌گوید شخصیت سیاسی هوشمند کسی است که تمرکز خود را بر یک حادثه مهم و اثرگذار در جامعه بگذارد که اگر آن را مدیریت کند سایر مسائل اجتماعی هم متاثر از آن پدیده اصلاح خواهند شد به تعبیر دیگر باید سر دومینو را پیدا کند. در تربیت هم اینطور است یعنی اگر سر زنجیره را پیدا کنیم می‌توانیم زنجیره تربیت را اصلاح کنیم. طبیعتا یک مربی با انرژی اندک خود نمی‌تواند به همه ساحات بپردازد لذا باید سر کلاف تربیت را بیابد.

استاد حوزه علمیه، گفت: مثلا والدینی متوجه می‌شوند که فرزندشان نابغه و نخبه هستند و لذا آینده خوبی برای این بچه رقم می‌خورد و او به دانشمندی تبدیل خواهد شد که تحولی را رقم می‌زند لذا این پدر و مادر تلاش می‌کنند یکسری تخصص‌ها و ... را به این بچه یاد بدهند از جمله نرم‌افزارهای رایانه‌ای و تایپ و ... و هرقدر بالاتر برود او را به کلاس زبان می‌فرستد تا بچه وقتی وارد دانشگاه شد در رقابت با سایر نخبگان عقب نیفتد ولی این فرزند به جای اینکه وارد دانشگاه شود با یکسری از این مهارت‌ها، به درآمد رسیده و دیگر حاضر نیست وارد دانشگاه شود؛ حال این سؤال وجود دارد که والدین چه چیزی به او ندادند که او در این سطح متوقف شد؟ به نظر بنده خواست و آرمان متعالی. اگر والدین آن افق و خواست متعالی را به این بچه داده بودند خودش سراغ آن می‌رفت.

حجت‌الاسلام والمسلمین عالم‌زاده نوری با بیان اینکه بزرگترین خطا در تربیت این است که به جای دادن خواسته و آرمان متعالی به بچه مجموعه‌ای اطلاعات و داده می‌دهیم، اظهار کرد: در فرهنگ اسلامی تاکید شده است که ما باید بر «همت» تاکید کنیم؛ امام علی(ع) فرمودند اندازه و قواره افراد به اندازه هم و همت آنان است و هرقدر افق انتخاب‌شده افراد متعالی‌تر باشد فرد هم بزرگتر می‌اندیشد و هرقدر این افق کوتاه‌تر باشد دید فرد هم مینیاتوری است. همت یعنی چیزی که فکر و ذکر انسان را مشغول می‌کند و درد و دغدغه انسان است و هوش و حواس انسان را به خود مشغول می‌کند.

معاون تهذیب و تربیت حوزه‌های علمیه اضافه کرد: برخی همتشان فقط دنیاست یعنی همه فکر و حواس فرد پیداکردن علفی برای خوردن است که علی(ع) فرمودند کالبهیمه المربوطه است؛ برخی هم و غمشان این است که به جهنم نروند و به بهشت بروند و این همت بلندتری می‌طلبد و قواره این افراد بلندتر است ولی به تعبیر آیت‌الله جوادی آملی باز این هم همت زیادی نیست زیرا حیوانات و افراد سفیه و مجنون و کودکان از دنیا رفته هم جهنم نمی‌روند. ممکن است کسی همش این باشد که در مراتب بالای بهشت و رضوان الهی باشد یا للمتقین امام باشد یعنی نه فقط خودش متقی است بلکه امام متقین است. آیا از این اندازه، افق و آرمانی بالاتر هم وجود دارد؟ براساس فرمایشات ائمه(ع) به خصوص امام رضا(ع) این افق و آرمان، گسترش توحید در بین همه انسان‌ها و جوامع انسانی است.

وی افزود: یعنی عالمی ایجاد شود که همه افراد در آن اهل توحید باشند؛ نوعی غیرت توحیدی در فرد وجود دارد که می‌خواهد توحید، حداکثری باشد و در همه جان‌ها و جهان‌ها و جوامع می‌خواهد؛ یعنی بزرگترین همت و خواسته و افق همین افقی است که خود خدا خواسته است؛ بنابراین اگر قرار است در تربیت آرمانی دنبال شود همین آرمان باشد. خداوند طبق آیات قرآن خواسته است که دین اسلام بر همه ادیان غلبه کند و دین، یکپارچه الهی شود.

حجت‌الاسلام والمسلمین عالم‌زاده نوری تصریح کرد: چنین فردی با چنین افق بلندی در رتبه خلیفه‌اللهی قرار دارد و مرد و آدم خدا خواهد شد. خداوند با نظر مرحمت و گوشه چشمی می‌توانست همه را موحد کند ولی سنت خدا این نیست و خدا می‌خواهد انسان با اراده خود این کار بکند. این کار حتی به تنهایی توسط ولی خدا انجام نمی‌شود و امام زمان(عج) هم با فوت و گوشه چشم همه را اصلاح نخواهد کرد و این جهانیان هستند که باید اراده کنند؛ بنابراین مؤثرترین کار در تربیت ایجاد آرمان توحیدی یا آرمان الهی است تا افراد دغدغه برای بلند کردن پرچم توحید در سراسر جهان داشته باشند.

وی بیان کرد: علی(ع) فرمودند کسی که دغدغه‌مند اصلاح عالم است خودش هم صالح خواهد شد؛ نوجوانان ما از همان بدو بلوغ هم موظف به نماز و روزه هستند و هم امر به معروف و نهی از منکر یعنی هم خودشان اهل بدبختی و رذیلت نیستند و هم دوست ندارند دیگران به آن آلوده باشند. در فرمایشات امام رضا(ع) موضوع مهدویت و آموزه‌های مهدوی که بر انتظار تاکید دارد، صرفا دست بر روی دست گذاشتن نیست بلکه عمل و اقدام و پویش است لذا امام رضا(ع) در قنوت نماز جمعه خودشان از خدا می‌خواستند که ایشان را از یاران امام زمان(عج) قرار بدهد. بنابراین یک شیعه دائما باید دنبال مقصدی باشد که امام زمان(عج) آن را دنبال می‌کند و مقصد امام زمان(عج) هم گسترش توحید و اهتزار پرچم توحید در سراسر جهان است.