به باور برخی خانوادهها پایین بودن کیفیت آموزش، دونوبتی بودن مدارس، تراکم بالای دانشآموز در کلاسهای درس، کمانگیزگی و بعضا کمکاری معلمان و ضعف مدیریت مدارس دولتی از مهمترین دلایل گرایش خانوادهها به سمت مدارس غیردولتی است. از سوی دیگر از میان ۳۰ داوطلب برتر آزمون سراسری سال ۱۴۰۳ در سه گروه آزمایشی علوم انسانی، علوم ریاضی و فنی و علوم تجربی، ۲۲نفر از مدارس سمپاد، ۴ نفر غیرانتفاعی، ۲ نفر نمونه دولتی، ۱نفر دولتی هیئت امنایی و تنها ۱ نفر دانشآموز مدرسه دولتی عادی بوده است.
در سال های اخیر افت کیفی و آموزش مدارس دولتی موضوعی است که نه تنها موجب گلایهمندی بسیاری از خانوادهها شده؛ بلکه تلویحاً انتقاد رهبر معظم انقلاب از وزارت آموزش و پرورش را بهدنبال داشته است؛ بهگونهای که ایشان ۱۲ اردیبهشت سال گذشته در دیدار جمعی از فرهنگیان به مناسبت گرامیداشت روز معلم با تأکید بر تقویت مدارس دولتی گفتند: «نباید در کشور جوری باشد که وقتی گفته میشود مدرسه دولتی، اولین چیزی که در مقابل انسان نقش میبندد ضعف مدرسه باشد؛ این نباید باشد. معلمین خوب، مربیان خوب، مربیان تربیتی خوب، معلمین متعهد، فضاهای آموزشی قابل قبول در مدارس دولتی باید وجود داشته باشد... وقتی ما به مدرسه دولتی کماعتنایی بکنیم، معنایش این است که اگر کسی بنیه مالیاش آنقدر نبود که بتواند در آن مدرسهای که شهریه میگیرد ثبتنام بکند، ناچار است که تن به ضعف بدهد؛ معنایش این است که کسی که بنیه مالی ندارد، بنیه علمی هم نداشته باشد. این بیعدالتی محض است؛ این بیعدالتی به هیچ وجه قابل قبول نیست.»
این روزها زمان ثبتنام مدارس است و دغدغه والدینی که دانش آموزی در خانه دارند؛ این است که فرزندشان را در مدرسهای ثبت نام کنند که آیندهاش تضمین شده و روشن باشد. طبق آمار میتوان گفت خانوادهها اگر بتوانند و از عهده مخارج مدارس بر بیایند، ترجیح میدهند فرزند خود را در مدرسه غیرانتفاعی ثبتنام میکنند؛ در غیر این صورت باید خوش شانس باشند که منزلشان در محدوده یک مدرسه دولتی خوب واقع شده باشد.
برای بررسی وضعیت چرایی تمایل خانوادهها به مدارس غیر انتفاعی نسبت به انتفاعی با سمیه فیاض، مشاور آموزشی و تحصیلی گفتوگو کردیم.
ثبات شغلی مهمترین عامل انگیزه معلم برای تدریس
سمیه فیاض، کارشناس آموزشی و تحصیلی در پاسخ به این سوال که علیرغم هزینه بالای مدارس غیرانتفاعی، چرا تمایل خانوادهها به این مدارس بیشتر است به خبرنگار تحریریه جوان قدس گفت:یکی از دلایل اصلی تمایل خانوادهها به مدارس غیر انتفاعی نسبت به دولتی، حضور معلمهای با انگیزه برای تدریس است. البته این را هم باید در نظر داشت که شرایط حقوقی و امتیاز بندیهای معلمان استخدامی آموزش و پرورش در مدارس دولتی تغییر خاصی نمیکند و باعث شده که معلم انگیزهای برای درس دادن نداشته باشند؛ این مورد موجب شده گاهی معلمان بدون در نظر گرفتن وجدان کاری، در تدریس کوتاهی داشته باشند و خانوادهها هم به مراتب به سمت مدارس غیر انتفاعی کشیده می شوند.
این کارشناس آموزشی و تحصیلی با اشاره به تلاش مضاعف معلمان در مدارس غیر انتفاعی بیان کرد: معلمان غیر انتفاعی برای اینکه بتوانند در مدرسه تداوم فعالیت داشته باشند طبیعتا تلاش بیشتری را برای آموزش و یادگیری دانشآموزان میکنند، در واقع آنها برای رسیدن به ثبات شغلی و درآمدی، انگیزه بیشتری برای تدریس دارند.
وی با تاکید بر اینکه یکی از نکتههای قابل توجه مدارس غیر انتفاعی خلوت بودن کلاسها است، میگوید: یک خانواده باید خیلی اقبال داشته باشد که در محدوده یک مدرسه دولتی خوب باشد، حال صرف نظر از تعداد زیاد دانش آموزان آن مدرسه! ارائه برنامههای متنوع آموزشی در این زمینه هم تاثیر به سزای خود را دارد. این نکته هم حائز اهمیت است که در مدارس دولتی تعداد دانش آموزان در یک کلاس درسی بیشتر است و این به خودی خود بر یادگیری دانشآموز تاثیر زیادی دارد؛ به طور مثال در مدارس غیرانتفاعی تعداد دانشآموز در یک کلاس درسی کمتر از ۱۵ نفر است و قطعا معلم زمان بیشتری برای رسیدگی و توجه به تک تک دانش آموزان دارد.
کلاس فوق برنامه؛ راز موفقیت مدارس غیردولتی
فیاض، برگزاری کلاسهای فوق برنامه برای دانشآموز توسط مدرسه را در انتخاب خانوادهها تاثیرگذار میداند و معتقد است که کلاسهای فوق برنامه کمک زیادی به دانشآموزان میکند.
او در این رابطه گفت: یکی از دلایلی دیگری که خانوادهها را به سوی مدارس غیر انتفاعی میکشد، کلاس های فوق برنامه این مدارس است. والدین معتقدند ارائه مواد درسی که در کلاس تدریس میشود جوابگوی نیاز دانشآموز نیست، دانش آموزان نیاز دارند که زمان بیشتری صرف آن موضوع شود و این مورد در مدارس دولتی اتفاق نمیافتد. این کلاس ها قطعا روی معدل و قبولی دانش آموزان در کنکور تاثیر زیادی میگذارد.
این کارشناس در پایان با تاکید بر اهمیت محیط سالم مدرسه در انتخاب والدین عنوان کرد: باور و اعتقادات خانوادهها در انتخاب نوع مدرسه دولتی یا غیر انتفاعی تاثیر دارد؛ زیرا یکی از دغدغههای اصلی خانوادهها این است که فرزندشان در یک محیط سالم رشد کنند، برای همین مدرسهای را انتخاب میکنند که همسو با باورهایشان باشد. به عنوان مثال خانوادهای به مسائل دینی و مذهبی پایبند هستند، مدرسهای را انتخاب میکنند که اگر فرزندشان دوست و همکلاسی صمیمی انتخاب میکند از راه و مسیر باورهای خانوده منحرف نشود یا فرزندشان در محیطی رشد کند که در آن در کنار درسهای بهروز، به مسائل دینی هم توجه شود.
خدابخش حکیمی-خبرنگار تحریریه جوان قدس
نظر شما