حجت الاسلام «حمیدرضا شریعتمداری»، با اشاره به اهمیت همگرایی، وحدت و انسجام میان امت، اظهار کرد: این مولفه‌ها در واقع از مباحث محکم و اصیل اسلامی و قرآنی هستند؛ آنچنان که از آیات مختلف قرآن استفاده می‌شود، هیچ امری به ویژه اختلافات اعتقادی و سیاسی نمی‌تواند مجوزی برای از بین رفتن وحدت و انسجام در جامعه اسلامی باشد.

وی ادامه داد: چنانکه ائمه(ع) به عنوان حافظان میراث نبوی و تعالیم قرآن با وجود همه جفاهایی که در حق آنان در دوره‌های مختلف می‌شد، اما همواره اصرار فراوان داشتند که این انسجام در جامعه اسلامی حفظ شود و همواره مسلمین را به دوستی و برادری با یکدیگر دعوت می‌کردند تا ذیل چنین اتحادی در جامعه یک نوع وفاق و همدلی شکل بگیرد تا جایی که امام صادق (ع) فرمود: « «مَنْ صَلَّی مَعَهُمْ فِی اَلصَّفِّ اَلْأَوَّلِ کَانَ کَمَنْ صَلَّی خَلْفَ رَسُولِ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ فِی اَلصَّفِّ اَلْأَوَّلِ» «(هر کس با ایشان (اهل سنت) در صف اول نماز کند (البته از روی تقیّه و به ترتیبی که گذشت) همانند کسی است که در صف اول پشت سر رسول خدا صلّی اللّٰه علیه و آله نماز کرده باشد».

دانشیار گروه شیعه‌شناسی دانشگاه ادیان و مذاهب ادامه داد: در طول تاریخ کسانی که میل به همگرایی نداشتند همواره در تلاش بوده‌اند تا این سخن از امام صادق(ع) و سایر سفارش‌های اهل‌بیت (ع) در مورد وحدت و همگرایی را بر تقیه یا ترس حمل کنند، در حالی که اگر اصل بر تقیه باشد لازم نیست که این عبارات بلند و بالا از سوی آن حضرات و سایر ائمه(ع) مطرح شود؛ حتی اگر از روی تقیه باشد، تقیه مدارایی بوده که از تعالیم مسلم شیعی است. این نوع تقیه به معنای همراهی کردن از روی ترس نیست، بلکه به این معناست که به رغم آنکه نگرانی و ترس ندارید، برای آنکه انسجام جامعه اسلامی به هم نخورد، یک سری از ظواهر را رعایت می کنید و هر کاری را که مایه تنش و اختلاف می‌شود، کنار می‌گذارید.

وی در ادامه بیان کرد: بر همین اساس بود که امام راحل به عنوان یک فقیه عالی مقام در باب این نوع تقیه بحث های مهمی را مطرح کردند و از جمله تاکید بر این مساله داشتند که وقتی زائران بیت‌الله الحرام راهی حج می‌شوند، در هتل‌های محل استقرار نماز نخوانند، بلکه در مساجد اهل سنت نماز خود را اقامه کنند و این نمازها صحیح و مُجزی هستند و نیازی به اعاده ندارند.

وحدت در سیره رییس مذهب

 وی در بخش دیگری از مباحث خود با اشاره به رویه امام صادق(ع) در ایجاد وحدت و همگرایی در جامعه آن روزگار گفت: مثال بارز این رویکرد را در راویان و شاگردان آن امام می‌بینیم که بسیاری از آنها از پیروان دیگر مذاهب بودند؛ کسانی چون «سفیان ثوری»، «حکم بن عتیبه» و دیگرانی که امام صادق (ع) با همه آنان مانند شیعیان برخورد کرده و همواره نزد حضرت از احترام و کرامت برخوردار بودند، بنابراین نتیجه مهمی که می‌توان از این رویکرد گرفت این است که حضرت(ع) با نوع برخورد حکیمانه و کریمانه‌ با اندیشمندان و علمای غیرشیعی عصر خود در واقع منجر به همدلی و همنشینی پیروان مذاهب مختلف شده است.

مشاور عالی رئیس دانشگاه ادیان و مذاهب در امور جهان اسلام، افزود: به همین جهت است که امام صادق(ع) نزد صاحبان مذاهب مختلف جایگاه رفیعی دارند، زیرا خود را فقط امام شیعیان نمی‌دانست؛ تلاش همه ائمه (ع) این بود که شیعه با حفظ هویت مستقل و متمایز خود در درون جامعه بزرگ اسلامی خود را بشناسد و تعریف کند تا این اتفاقی که امروز افتاده رخ ندهد؛ جدایی‌ای که امروز رخ داده معلول عوامل مختلف تاریخی، سیاسی و اجتماعی است و نمی شود آن را مطلوب دانست چراکه این جدایی‌ها تاثیرگذاری ما را در دیگر مذاهب به حداقل می‌رساند و هر نوع هم‌افزایی مذاهب و مسلمانان را دشوار می‌سازد.

عالمان همه مذاهب امام ششم را «صادق» می‌دانند

حجت‌الاسلام شریعتمداری با اشاره به ویژگی مهمی که منجر به برقراری ارتباط همه مردم جامعه با امام‌صادق (ع) شد، افزود: صدق مهمترین ویژگی آن حضرت است که می‌تواند بهترین الگو برای جامعه امروز ما باشد، صادق لقبی نیست که شیعه بَر آن حضرت گذاشته باشد بلکه همه عالمان و مذاهب می‌دانستند که اگر امام صادق (ع) سخنی را به پیامبر اکرم (ص) نسبت می‌دهد، حتی اگر سند آن را هم ذکر نکند، حتما سخن راستی خواهد بود. امام صادق (ع) همچون سلف صالح‌اش، گفتارش با ما فی‌الضمیرش و رفتارش با گفتارش یکی و سازگار بود و اگر جایی تقیه می کردند، باز از روی مصلحت مسلمانان و خصوصا شیعیان بوده است.

وی تصریح کرد: امروز نیاز اصلی جامعه راستی و صداقت است، هرچه که این خصایص را در عرصه‌های مختلف گسترش دهیم موفق تر عمل کرده ایم، بعضا ممکن است ادعا کم باشد اما در عمل صداقت باشد، همین اصل مورد پذیرش مردم قرار می گیرد.