به گزارش قدس خراسان، خراسان رضوی بیش از ۶هزار واحد صنعتی دارد اما نه تنها برای بی‌خطرسازی پسماندهای این واحدهای صنعتی مرکزی وجود ندارد بلکه به دلیل حمل قسمتی از این پسماندها به استان‌های دیگر از جمله اصفهان چالش‌هایی مانند افزایش هزینه‌های انتقال، کتمان میزان واقعی پسماند تولید شده توسط واحدهای صنعتی، خطر نشت در مسیر انتقال، درگیر شدن صنایع برای گرفتن مجوزهای جابه‌جایی، افزایش ترافیک جاده‌ای و افزایش مصرف سوخت را ایجاد کرده است.
دبیر کمیته آب و محیط زیست خانه هم‌افزایی انرژی و آب خراسان رضوی در گفت‌وگو با خبرنگار ما می‌گوید: طبق ماده۷ قانون مدیریت پسماند، مدیریت پسماندهای صنعتی، معدنی و خطرناک به عهده تولیدکننده است. این پسماندها باید طبق نظارت محیط زیست بسته‌بندی و به محل لندفیل ارسال شود.
نجمه رضازاده ادامه می‌دهد: در محل لندفیل این پسماندها را تحویل می‌گیرند، بخش‌های قابل بازیافت را جدا می‌کنند، بخش‌های غیر قابل استفاده، عفونی و خطرناک را در زباله‌سوز می‌سوزانند و از بین می‌برند و مابقی را در زمین به صورت بهداشتی دفن می‌کنند. زمین دفن اگر مهندسی ساخته شود از واکنش‌های شیمیایی حاصله از مواد دفن شده در زیر زمین مقدار زیادی گاز متان تولید می‌شود که به عنوان سوخت قابل استفاده است و تمام این اتفاق‌ها زمانی محقق می‌شود که لندفیل وجود داشته باشد تا صنایع پسماندهای خود را تحویل دهند.
وی می‌افزاید: در کشور ما تعداد این لندفیل‌ها بسیار کم است و در استان‌های اصفهان و خوزستان مستقرند و صنایع از سراسر کشور باید پسماندهای صنعتی خود را پس از بسته‌بندی با نظارت محیط زیست و دریافت مجوز از استان‌هایی که در مسیر حمل این پسماندها هستند به لندفیل‌های موجود انتقال دهند.
فقدان لندفیل در خراسان رضوی
این استاد دانشگاه ضمن اشاره به مشکلات حمل پسماندهای صنعتی تا لندفیل‌ها می‌افزاید: پسماندهای صنعتی خراسان رضوی به لندفیل اصفهان منتقل می‌شود که هزینه حمل و نقل زیادی دارد و به لحاظ حوادث جاده‌ای خطرناک است. از طرف دیگر انتقال حجم زیادی از پسماند صنعتی به استانی مانند اصفهان که فاصله دوری از خراسان رضوی دارد سبب مصرف سوخت زیاد و استهلاک سرمایه می‌شود و این موارد از معضلات و پیامدهای حمل و نقل پسماندهای استان به اصفهان است.
رضازاده ضمن تشریح شرایط اقتصادی خراسان رضوی ادامه می‌دهد: مشهد دومین کلانشهر کشور پس از تهران است و این استان تعداد زیادی صنایع دارد اما یک لندفیل برای دفن این پسماندها ندارد. در سال گذشته یکی از صنایع به خانه هم‌افزایی آب و انرژی خراسان رضوی اعلام کرد نمی‌داند با پسماندهای خود چه کند و ارسال آن هم به اصفهان بسیار برای آن‌ها هزینه‌بر است و پس از این اطلاع‌رسانی سمن خانه هم‌افزایی آب و انرژی استان پیگیر حل این مشکل شد.
وی در تکمیل توضیحات خود می‌گوید: با پیگیری‌ها متوجه شدیم سازمان محیط زیست در بجستان محلی را شناسایی و فراخوانی برای جذب سرمایه‌گذار برای ساخت لندفیل برگزار کرده و تعدادی شرکت نیز حاضر به سرمایه‌گذاری بوده‌اند. در آن زمان تصور کردیم با اقدام‌های صورت گرفته لندفیل ساخته خواهد شد اما در ابتدای امسال در شرایطی که منتظر لندفیل ساخته شده بودیم، متوجه شدیم سرمایه‌گذارها پس از اعلام آمادگی حتی به محل سایت نرفته و قضیه رها شده است. بنابراین نیاز است مجدد فراخوان انجام شود، با پیگیری‌ها سرانجام این بحث در دبیرخانه شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی مطرح شد تا تصمیمی جدی در این زمینه گرفته شود.
عدد واقعی پسماند صنعتی استان مشخص نیست
دبیر کمیته آب و محیط زیست خانه هم‌افزایی انرژی و آب خراسان رضوی با برشمردن مزایای ساخت لندفیل صنعتی تشریح می‌کند: اگر ما یک لندفیل صنعتی ایجاد کنیم نه تنها می‌توانیم به صنایع استان خدمت‌رسانی کنیم بلکه استان‌های همجوار هم می‌توانند از این خدمت بهره‌مند شوند ضمن آنکه هزینه‌های حمل ونقل به شدت کاهش می‌یابد و این کاهش هزینه‌ها کمک می‌کند تا واحد صنعتی حجم واقعی پسماند تولیدی خود را ابراز کند.
به گفته رضازاده صنایع حجم واقعی پسماند تولیدی خود را به این دلیل نمی‌گویند که برای آن‌ها هزینه ایجاد می‌کند و تنها بخشی از پسماندهای تولیدی تحویل و بقیه به صورت غیرقانونی دفن می‌شوند.
وی توضیح می‌دهد: نشانه دفع غیرقانونی پسماندهای صنعتی وجود تلی از زباله در اطراف شهرک‌های صنعتی است و اگر یک لندفیل در استان ساخته شود و هزینه‌های مدیریت پسماند را برای صنایع کاهش بدهد مسلماً صنایع هم همکاری لازم را برای دفع پسماند صنعتی انجام خواهند داد.
دبیر کمیته آب و محیط زیست خانه هم‌افزایی انرژی و آب خراسان رضوی با تأکید بر مشخص نبودن عدد واقعی حجم پسماندهای صنعتی استان می‌گوید: در حال حاضر سرمایه‌گذار اطلاعات می‌خواهد تا بداند چه مقدار واقعی پسماند صنعتی وجود دارد و جنس این پسماندها چیست ولی متأسفانه این آمار وجود ندارد. گفته می‌شود ۳۰۰ هزار تن در سال پسماند صنعتی در استان داریم اما این عدد اصلاً قابل استناد نیست و احتمالاً ۳۰ یا ۴۰درصد عدد کل باشد. مشخص نیست روزانه چه میزان پسماند به اصفهان ارسال می‌شود و سازمان‌های متولی یعنی اداره کل صمت و محیط زیست عددی واقعی ندارند.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا ایجاد لندفیل هزینه زیادی نیاز دارد پاسخ می‌دهد: هزینه ساخت لندفیل بسیار پایین است؛ تنها زمینی لازم است که پس از گودبرداری اصولی با ژئوممبران عایق شود و با نصب دستگاه‌های خردکن و زباله‌سوز و سایر تجهیزات فرایند تفکیک انجام شود و مابقی هم در زمین به صورت بهداشتی دفن شود. پس از بهره‌برداری می‌توان با توجه به حجم پسماندهای وارداتی به لندفیل آن را توسعه داد اما برای راه‌اندازی بودجه کمی نیاز است. اگر سرمایه‌گذار معلوم شود چون زمین مشخص است احتمالاً در حدود ۶ماه زمان ببرد تا سایت لندفیل مجهز شود به شرط آنکه برای مجوزها چالشی نداشته باشیم.
دبیر کمیته آب و محیط زیست خانه هم‌افزایی انرژی و آب خراسان رضوی همچنین اضافه می‌کند: در حال حاضر سمن تخصصی خانه هم‌افزایی انرژی و آب خراسان رضوی با همکاری شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی خراسان رضوی در راستای حفظ سلامتی مردم و دفن اصولی و بهداشتی پسماندهای صنعتی و با ایجاد همگرایی میان ذی‌نفعان مختلف، پیگیر این مطالبه از مدیران استان و کشور برای ساخت لندفیل صنعتی در شرق کشور است.
ضرورت ساخت لندفیل در خراسان رضوی
در همین ارتباط رئیس دبیرخانه شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی خراسان رضوی می‌افزاید: پسماندهای مختلفی وجود دارد که توسط خود متولیان ساماندهی می‌شود به عنوان مثال شهرداری متولی پسماند خانگی است و آن‌ها را از سطح شهر جمع‌آوری و مدیریت می‌کند و متولی پسماند صنعتی خود واحد تولیدکننده است که با نظارت صمت و محیط زیست پسماند صنعتی خود را دفع کند اما آنچه اتفاق می‌افتد این است که بخشی از پسماندهای صنعتی مدیریت شده و بخشی مدیریت نشده است و بر اساس گفته‌ها حدود ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار تن در سال پسماند مدیریت شده صنعتی با کامیون به سمت اصفهان برای بازیافت حمل می‌شود.
علی‌اکبر لبافی می‌گوید: برای بخش خصوصی و واحدهای صنعتی این جابه‌جایی بسیار هزینه‌زاست. به دلیل اینکه لندفیل صنعتی یا همان مرکز دفن پسماند بهداشتی و استاندارد در اصفهان وجود دارد اما در شرق کشور این امکان وجود ندارد صنایع برای انتقال متحمل هزینه سنگینی می‌شوند.
وی ضمن اشاره به نحوه واگذاری و ساخت لندفیل‌ها تشریح می‌کند: طبق قانون باید فراخوانی صادر شود و در آن بخش خصوصی و بخش‌های دیگر شرکت کنند و براساس شاخص‌هایی که تعریف می‌شود برنده فراخوان مشخص و کار ساخت لندفیل دنبال می‌شود اما تاکنون متقاضی محکمی پای کار نیامده و مقرر شده تا یک هفته آینده اداره کل صنایع خراسان رضوی فراخوان ساخت لندفیل صنعتی با عنوان مرکز دفن بهداشتی پسماند استاندارد در شرق کشور را انجام دهد.
رئیس دبیرخانه شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی خراسان رضوی ضمن اشاره به برگزاری جلسه در همین باره در دبیرخانه این شورا می‌گوید: این یک اقدام بسیار اساسی برای حفظ بهداشت محیط است و به صاحبان سرمایه بخش خصوصی کمک می‌کند تا هزینه زیاد حمل این پسماندها را پرداخت نکنند و از همه مهم‌تر اینکه ما به یک عدد واقعی پسماند صنعتی می‌رسیم نه عددی که مدیریت شده است.
لبافی می‌افزاید: دستگاه ناظر صمت است اما عنوان می‌کند عدد واقعی تولید پسماند صنعتی را نمی‌داند و محیط زیست ناظر عالی است که یک سامانه دارد و براساس آنچه در آن سامانه وارد می‌شود در حدود ۳۰۰ یا ۴۰۰ هزار تن پسماند مدیریت شده در سال داریم که این عدد حدودی است. وقتی لندفیل ایجاد شود سرمایه‌گذار هزینه حمل را از کارخانه‌دار تولیدکننده پسماند صنعتی می‌گیرد که با توجه به کاهش مسافت هزینه‌ها در قسمت حمل و نقل کم می‌شود که در حدود یک سوم است و منافع خود را دارد. منطقه شرق کشور فاقد لندفیل صنعتی است و ساخت این واحد یک اتفاق خوب در خراسان رضوی به شمار می‌رود.
اینکه تاکنون لندفیل برای پسماندهای صنایع استان وجود نداشته نکته مهمی برای بررسی است تا مشخص شود نبود این مرکز چه آسیب‌هایی بر محیط زیست استان وارد کرده است. وجود لندفیل از ضرورت‌های زیست محیطی استانی مانند خراسان رضوی است که صنایع خرد بسیاری دارد و باید این اتفاق را به فال نیک گرفت اما این پرسش مطرح می‌شود آیا مطالعات لندفیل در منطقه بجستان مطالعات به‌روزی بوده یا خیر تا در آینده محیط زیست استان دچار آسیب نشود. پاسخ به این پرسش مجالی دیگر برای پاسخ می‌طلبد تا هر چه بیشتر بر ضرورت وجود مکانی برای بازیافت پسماند صنایع تأکید شود.
نجمه رضازاده ادامه می‌دهد: در محل لندفیل این پسماندها را تحویل می‌گیرند، بخش‌های قابل بازیافت را جدا می‌کنند، بخش‌های غیر قابل استفاده، عفونی و خطرناک را در زباله‌سوز می‌سوزانند و از بین می‌برند و مابقی را در زمین به صورت بهداشتی دفن می‌کنند. زمین دفن اگر مهندسی ساخته شود از واکنش‌های شیمیایی حاصله از مواد دفن شده در زیر زمین مقدار زیادی گاز متان تولید می‌شود که به عنوان سوخت قابل استفاده است و تمام این اتفاق‌ها زمانی محقق می‌شود که لندفیل وجود داشته باشد تا صنایع پسماندهای خود را تحویل دهند.
وی می‌افزاید: در کشور ما تعداد این لندفیل‌ها بسیار کم است و در استان‌های اصفهان و خوزستان مستقرند و صنایع از سراسر کشور باید پسماندهای صنعتی خود را پس از بسته‌بندی با نظارت محیط زیست و دریافت مجوز از استان‌هایی که در مسیر حمل این پسماندها هستند به لندفیل‌های موجود انتقال دهند.
فقدان لندفیل در خراسان رضوی
این استاد دانشگاه ضمن اشاره به مشکلات حمل پسماندهای صنعتی تا لندفیل‌ها می‌افزاید: پسماندهای صنعتی خراسان رضوی به لندفیل اصفهان منتقل می‌شود که هزینه حمل و نقل زیادی دارد و به لحاظ حوادث جاده‌ای خطرناک است. از طرف دیگر انتقال حجم زیادی از پسماند صنعتی به استانی مانند اصفهان که فاصله دوری از خراسان رضوی دارد سبب مصرف سوخت زیاد و استهلاک سرمایه می‌شود و این موارد از معضلات و پیامدهای حمل و نقل پسماندهای استان به اصفهان است.
رضازاده ضمن تشریح شرایط اقتصادی خراسان رضوی ادامه می‌دهد: مشهد دومین کلانشهر کشور پس از تهران است و این استان تعداد زیادی صنایع دارد اما یک لندفیل برای دفن این پسماندها ندارد. در سال گذشته یکی از صنایع به خانه هم‌افزایی آب و انرژی خراسان رضوی اعلام کرد نمی‌داند با پسماندهای خود چه کند و ارسال آن هم به اصفهان بسیار برای آن‌ها هزینه‌بر است و پس از این اطلاع‌رسانی سمن خانه هم‌افزایی آب و انرژی استان پیگیر حل این مشکل شد.
وی در تکمیل توضیحات خود می‌گوید: با پیگیری‌ها متوجه شدیم سازمان محیط زیست در بجستان محلی را شناسایی و فراخوانی برای جذب سرمایه‌گذار برای ساخت لندفیل برگزار کرده و تعدادی شرکت نیز حاضر به سرمایه‌گذاری بوده‌اند. در آن زمان تصور کردیم با اقدام‌های صورت گرفته لندفیل ساخته خواهد شد اما در ابتدای امسال در شرایطی که منتظر لندفیل ساخته شده بودیم، متوجه شدیم سرمایه‌گذارها پس از اعلام آمادگی حتی به محل سایت نرفته و قضیه رها شده است. بنابراین نیاز است مجدد فراخوان انجام شود، با پیگیری‌ها سرانجام این بحث در دبیرخانه شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی مطرح شد تا تصمیمی جدی در این زمینه گرفته شود.
عدد واقعی پسماند صنعتی استان مشخص نیست
دبیر کمیته آب و محیط زیست خانه هم‌افزایی انرژی و آب خراسان رضوی با برشمردن مزایای ساخت لندفیل صنعتی تشریح می‌کند: اگر ما یک لندفیل صنعتی ایجاد کنیم نه تنها می‌توانیم به صنایع استان خدمت‌رسانی کنیم بلکه استان‌های همجوار هم می‌توانند از این خدمت بهره‌مند شوند ضمن آنکه هزینه‌های حمل ونقل به شدت کاهش می‌یابد و این کاهش هزینه‌ها کمک می‌کند تا واحد صنعتی حجم واقعی پسماند تولیدی خود را ابراز کند.
به گفته رضازاده صنایع حجم واقعی پسماند تولیدی خود را به این دلیل نمی‌گویند که برای آن‌ها هزینه ایجاد می‌کند و تنها بخشی از پسماندهای تولیدی تحویل و بقیه به صورت غیرقانونی دفن می‌شوند.
وی توضیح می‌دهد: نشانه دفع غیرقانونی پسماندهای صنعتی وجود تلی از زباله در اطراف شهرک‌های صنعتی است و اگر یک لندفیل در استان ساخته شود و هزینه‌های مدیریت پسماند را برای صنایع کاهش بدهد مسلماً صنایع هم همکاری لازم را برای دفع پسماند صنعتی انجام خواهند داد.
دبیر کمیته آب و محیط زیست خانه هم‌افزایی انرژی و آب خراسان رضوی با تأکید بر مشخص نبودن عدد واقعی حجم پسماندهای صنعتی استان می‌گوید: در حال حاضر سرمایه‌گذار اطلاعات می‌خواهد تا بداند چه مقدار واقعی پسماند صنعتی وجود دارد و جنس این پسماندها چیست ولی متأسفانه این آمار وجود ندارد. گفته می‌شود ۳۰۰ هزار تن در سال پسماند صنعتی در استان داریم اما این عدد اصلاً قابل استناد نیست و احتمالاً ۳۰ یا ۴۰درصد عدد کل باشد. مشخص نیست روزانه چه میزان پسماند به اصفهان ارسال می‌شود و سازمان‌های متولی یعنی اداره کل صمت و محیط زیست عددی واقعی ندارند.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا ایجاد لندفیل هزینه زیادی نیاز دارد پاسخ می‌دهد: هزینه ساخت لندفیل بسیار پایین است؛ تنها زمینی لازم است که پس از گودبرداری اصولی با ژئوممبران عایق شود و با نصب دستگاه‌های خردکن و زباله‌سوز و سایر تجهیزات فرایند تفکیک انجام شود و مابقی هم در زمین به صورت بهداشتی دفن شود. پس از بهره‌برداری می‌توان با توجه به حجم پسماندهای وارداتی به لندفیل آن را توسعه داد اما برای راه‌اندازی بودجه کمی نیاز است. اگر سرمایه‌گذار معلوم شود چون زمین مشخص است احتمالاً در حدود ۶ماه زمان ببرد تا سایت لندفیل مجهز شود به شرط آنکه برای مجوزها چالشی نداشته باشیم.
دبیر کمیته آب و محیط زیست خانه هم‌افزایی انرژی و آب خراسان رضوی همچنین اضافه می‌کند: در حال حاضر سمن تخصصی خانه هم‌افزایی انرژی و آب خراسان رضوی با همکاری شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی خراسان رضوی در راستای حفظ سلامتی مردم و دفن اصولی و بهداشتی پسماندهای صنعتی و با ایجاد همگرایی میان ذی‌نفعان مختلف، پیگیر این مطالبه از مدیران استان و کشور برای ساخت لندفیل صنعتی در شرق کشور است.
ضرورت ساخت لندفیل در خراسان رضوی
در همین ارتباط رئیس دبیرخانه شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی خراسان رضوی می‌افزاید: پسماندهای مختلفی وجود دارد که توسط خود متولیان ساماندهی می‌شود به عنوان مثال شهرداری متولی پسماند خانگی است و آن‌ها را از سطح شهر جمع‌آوری و مدیریت می‌کند و متولی پسماند صنعتی خود واحد تولیدکننده است که با نظارت صمت و محیط زیست پسماند صنعتی خود را دفع کند اما آنچه اتفاق می‌افتد این است که بخشی از پسماندهای صنعتی مدیریت شده و بخشی مدیریت نشده است و بر اساس گفته‌ها حدود ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار تن در سال پسماند مدیریت شده صنعتی با کامیون به سمت اصفهان برای بازیافت حمل می‌شود.
علی‌اکبر لبافی می‌گوید: برای بخش خصوصی و واحدهای صنعتی این جابه‌جایی بسیار هزینه‌زاست. به دلیل اینکه لندفیل صنعتی یا همان مرکز دفن پسماند بهداشتی و استاندارد در اصفهان وجود دارد اما در شرق کشور این امکان وجود ندارد صنایع برای انتقال متحمل هزینه سنگینی می‌شوند.
وی ضمن اشاره به نحوه واگذاری و ساخت لندفیل‌ها تشریح می‌کند: طبق قانون باید فراخوانی صادر شود و در آن بخش خصوصی و بخش‌های دیگر شرکت کنند و براساس شاخص‌هایی که تعریف می‌شود برنده فراخوان مشخص و کار ساخت لندفیل دنبال می‌شود اما تاکنون متقاضی محکمی پای کار نیامده و مقرر شده تا یک هفته آینده اداره کل صنایع خراسان رضوی فراخوان ساخت لندفیل صنعتی با عنوان مرکز دفن بهداشتی پسماند استاندارد در شرق کشور را انجام دهد.
رئیس دبیرخانه شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی خراسان رضوی ضمن اشاره به برگزاری جلسه در همین باره در دبیرخانه این شورا می‌گوید: این یک اقدام بسیار اساسی برای حفظ بهداشت محیط است و به صاحبان سرمایه بخش خصوصی کمک می‌کند تا هزینه زیاد حمل این پسماندها را پرداخت نکنند و از همه مهم‌تر اینکه ما به یک عدد واقعی پسماند صنعتی می‌رسیم نه عددی که مدیریت شده است.
لبافی می‌افزاید: دستگاه ناظر صمت است اما عنوان می‌کند عدد واقعی تولید پسماند صنعتی را نمی‌داند و محیط زیست ناظر عالی است که یک سامانه دارد و براساس آنچه در آن سامانه وارد می‌شود در حدود ۳۰۰ یا ۴۰۰ هزار تن پسماند مدیریت شده در سال داریم که این عدد حدودی است. وقتی لندفیل ایجاد شود سرمایه‌گذار هزینه حمل را از کارخانه‌دار تولیدکننده پسماند صنعتی می‌گیرد که با توجه به کاهش مسافت هزینه‌ها در قسمت حمل و نقل کم می‌شود که در حدود یک سوم است و منافع خود را دارد. منطقه شرق کشور فاقد لندفیل صنعتی است و ساخت این واحد یک اتفاق خوب در خراسان رضوی به شمار می‌رود.
اینکه تاکنون لندفیل برای پسماندهای صنایع استان وجود نداشته نکته مهمی برای بررسی است تا مشخص شود نبود این مرکز چه آسیب‌هایی بر محیط زیست استان وارد کرده است. وجود لندفیل از ضرورت‌های زیست محیطی استانی مانند خراسان رضوی است که صنایع خرد بسیاری دارد و باید این اتفاق را به فال نیک گرفت اما این پرسش مطرح می‌شود آیا مطالعات لندفیل در منطقه بجستان مطالعات به‌روزی بوده یا خیر تا در آینده محیط زیست استان دچار آسیب نشود. پاسخ به این پرسش مجالی دیگر برای پاسخ می‌طلبد تا هر چه بیشتر بر ضرورت وجود مکانی برای بازیافت پسماند صنایع تأکید شود.
نظر شما