ساعت ۲۲:۲۱ دقیقه ۳۱ شهریور ۱۴۰۳، معدن زغال سنگ پرورده استان خراسان جنوبی در محور یزد به طبس دچار انفجار شد و آمار جان باختگان حادثه معدن زغال‌سنگ طبس داغ سنگینی بر دل مردم ایران گذاشت. این نوع خبر تکرار و مشابه خبرهای تلخ دیگری است که هر چند وقت از گوشه و کنار کشورمان و در واقع هر جایی که معدنی در حال فعالیت است، شنیده می شود.

حالا این پرسش مطرح است، چرا برای کاهش تلفات جانی و خسارت معادن با توجه به اینکه کشورهای صاحب معدن از توسعه فناورانه در بخش ایمنی بیش از گذشته بهره گرفته اند، معادن ایران همچنان در فهرست نا ایمن ها قرار بگیرد! چرا در عصر نوین که معادن در بالاترین حد استانداردهای ایمنی تجهیز می شوند، باز هم باید  شاهد جان باختن تعداد زیادی از کارگران معادن در گوشه کنار سرزمینمان باشیم؟!

چرا نظارتی برایمنی اجباری معادن نیست

محمد رضا بهرامن، نایب رئیس اتاق بازرگانی ایران و رئیس خانه معدن ایران درپاسخ به این پرسش که اگر همین امروز به سوی فناوری‌های نوین ارتقای ایمنی معادن نرویم چه سرنوشتی در انتظار این بخش است، گفت: قطعا بی توجهی به نبود ابزارهای جدید و ضعف فناوری منجر به تکرار حوادث تلخ تر از این هم خواهد شد، اما واقعیت این است که چرا با توجه به ارزآوری بالا و اشتغالزایی، معادن در صدر تجهیز شدن به دستگاه های تولیدی و از همه مهتر ایمنی قرار نمی گیرد؛چرا متولیان نظارتی بر رعایت ایمنی اجباری معادن ندارند.

به گفته رئیس خانه معدن ایران؛ درست است که ما در تحریم ظالمانه بسیار سخت قرار داریم، اما باید پذیرفت بدون فناوری و به کارگیری ابزارهای نوین نمی‌توان ایمنی معادن را ارتقا داد و حفظ جان کارگران را تضمین کرد.

اهمیت توجه به آموزش حرفه‌ای

رئیس خانه معدن ایران ضمن تاکید بر اهمیت توجه به نکات ایمنی و تجارب کارشناسان در این بخش، گفت: شاید تصور کنیم که تهیه گزارشات فنی و آموزش حرفه‌ای تاثیری ندارد و یا می‌توان از کنار آن بی اهمیت گذشت، اما می‌بینیم که همین بی توجهی ممکن است منجر به وقوع اتفاقاتی این چنین شود؛ حادثه که علاوه بر از بین بردن جان ده‌ها انسان، سرمایه گذار را نیز به نابودی قطعی کشاند.

وی ادامه داد: از بین رفتن منابع انسانی بسیار با ارزش معدن خسارتی عطیم برای سرمایه گذار است که هرگز قادر به جبران آن نخواهد بود. این معدن یکی از بهترین‌های ما در کشور بود و به دلیل طراحی، عملکرد و نیروی کار ماهر و حتی ماشین آلاتش همیشه مورد توجه بود؛ حتی هر زمان که شخصی از خارج کشور برای بازدید می‌آمد، این معدن را به وی نشان می‌دادیم چرا که این معدن در نوع خود و با امکانات موجود به روز بود.

بهرامن تصریح کرد: دیگر زمان بهره گیری از پرنده و بو کشیدن برای تشخیص نشت گاز گذشته و برای انجام این امور فناوری و فناوری‌های مدرن پدید آمده است.

حساسیت‌ها پایین بوده است!

رئیس خانه معدن ایران گفت: شاید بازرترین دلیل بروز این اتفاق پایین بودن حساسیت سنسورهای نشست گاز بوده است. در میانه داغی که بر دل معدن کاران نشسته است، نمی توان برای حادثه اتفاق افتاده چاره جویی کرد، اما باید بدانیم که جبران چنین حوادثی بسیار سخت‌تر از جلوگیری کردن از آن است. سرمایه گذار این معدن بالغ بر ۳۰ سال است که در حال کار در آن معدن است و هم اکنون این اتفاق وحشتناک رخ داده است.

وی ادامه داد: تمامی تولید این معدن برای تامین نیاز صنایع داخلی به کار گرفته می‌شود و سفارش برای تامین ذغال سنگ از این معدن به حدی بالا بود که که امکان هیچ صادراتی مهیا نبود؛ اما هم اکنون خسارت غیر قابل جبرانی به پرسنل و نیروی انسانی آن و هم چنین سرمایه گذار وارد شده است.

رئیس خانه معدن ایران اظهار کرد: باید برای افزایش ایمنی معادن و اتخاد راه کارهای بهره گیری از فناوری ایمنی معدن همین حالا نسخه‌ای کارشناسی و درست پیچیده شود؛ در غیر این صورت شاید تکرار دوباره و دوباره این نوع حوادث خواهیم بود. بنده ۱۶ اردیبهشت ۱۳۹۶ در مصاحبه‌ای با یکی از جراید داخلی وقوع چنین حوادثی و خطرات آن را گوشزد کرده بودم، اما اگر امروز آن گزارش را دوباره مطالعه کنیم، تصور می‌شود که مطالب ذکر شده تصویری از حادثه حال حاضر در طبس است.

وی در پایان تاکید کرد: در بحث فناوری و تجهیزات استخراج معادن به دلیل حساسیت‌ها و تحریم‌های ظالمانه امکان وارد کردن ماشین آلات نوین را نداریم و این گونه تمامی معدن زیرزمینی ما در معرض خطر قرار گرفته اند.