گروه استان ها- خودرو های شوتی که قریب به اتفاق محورهای مواصلاتی در کشور را از عسلویه تا سیستان و بلوچستان و هم چنین جاده های استان چهارمحال؛ اصفهان؛ کرمان و شیراز را در نوردیده است هر روز بر آمار حوادث جاده ای دامن می زند.

به طور حتم شما هم در سفر به مناطق مختلف کشور شاهد بودید که خودروهایی بی‌مهابا و با سرعت‌های سرسام‌آور از کنار شما عبور می‌کنند که گاها پلاک آن‌ها مخدوش شده است.

سرعت‌بالا، پلاک‌های مخدوش و ناخوانا، تردد در نیمه‌های شب توسط راننده‌های بی‌کله که چراغ خاموش و با سرعت ۱۶۰ تا ۲۰۰ کیلومتر از بیخ گوش شما عبور می کنند به این خودرو ها لقب «ارابه های مرگ» داده است.

فرمان خودرو های شوتی متاسفانه در دست جوانانی است که گویا هیچ ترسی از پیچ‌های تند جاده، تاریکی و گشت‌های پلیس ندارند و فرار از پلیس و گریز از قانون را در زمره افتخارات شغل خود می دانند.

این خودروها که حاوی کالاهای قاچاق هستند در اصطلاح مردم محلی به آن‌ها خودروهای «شوتی »گفته می‌شود که به قول رانندگانش برای رساندن بار به مقصد؛ خودرو را در جاده شوت می‌کنند بدون اینکه به عواقب این نوع رانندگی فکر کنند.

شاید بیشتر جوانانی که وارد خط خودروهای شوتی می‌شوند خود بهتر از دیگران واقف به خطرات این شغل کاذب و خطرناک هستند اما به دلیل نبود شغل مناسب و درآمد بالای قاچاق کالا، سختی این کار را به جان می‌خرند و در جاده‌های پرپیچ‌وخم استان های کشور باوجود ایست و بازرسی های متعدد نیروهای انتظامی اما با ارابه‌های مرگ خود بی محابا می‌تازند.

خودرو های غیر استاندار

ماشین شوتی‌ها، خودروهایی هستند که کمک فنرهای عقب آن‌ها حدود هشت تا ۱۲ انگشت بالاتر از حد استاندارد تنظیم می‌شود.

ماشین‌های شوتی، بار سنگینی را جابجا می‌کنند. به همین دلیل بالا بردن کمک فنرهای عقب باعث می‌شود تا در زمان بار زدن، قسمت عقب خودرو در حالت استاندارد مانند سایر ماشین‌ها قرار بگیرد. این موضوع باعث می‌شود که هنگام تردد خودرو کمتر شک‌برانگیز شود اما وقتی خودروی شوتی خالی باشد، بالا بودن کمک فنرهای عقب به‌وضوح قابل مشاهده ست و لذا همین موضوع و خارج کردن خودرو از حالت استاندارد زمینه ساز بروز بسیاری از حوادث جاده ای است.

شوتی‌ها چه چیزی حمل می‌کنند؟

در مرزهای شرقی از این خودروها که بیشتر  پژو ۴۰۵، پژو پارس، زانتیا، سمند و تویوتا لندکروز هستند، برای قاچاق انسان و وارد کردن مهاجران غیرمجاز افغانستانی استفاده می‌شود.

در مرزهای غربی معمولا کالاهای قاچاق که توسط کولبرها به ایران وارد می‌شوند و توسط خودرهای شوتی به شهرهای دیگر منتقل می‌شود. شوتی سوارهای جنوبی هم کالاهای ته لنجی را از شهرهایی مانند بوشهر به سایر شهر ها از جمله تهران می رسانند.

بنا بر گفته سروان ابوذر شیخی پور رییس پلیس راه عنبرآباد استان کرمان شوتی ها سوخت قاچاق را در داخل مشک های پلاستیکی در داخل اتاق خودرو قرار داده و بدین وسیله حدود یک هزار لیتر سوخت را حمل می کنند که همین کار باعث ایجاد اختلال در تعادل خودرو به ویژه در عارضه‌های هندسی جاده نظیر پیچ و خم‌ها شده و خودرو به‌صورت غیرارادی از جاده خارج و واژگون می‌شود.

در مرزهای غربی معمولا کالاهای قاچاق که توسط کولبرها به ایران وارد می‌شوند و توسط خودرهای شوتی به شهرهای دیگر منتقل می‌شود. شوتی سوارهای جنوبی هم کالاهای ته لنجی را از شهرهایی مانند بوشهر به سایر شهر ها از جمله تهران می رسانند.

بنا بر اظهارات این کارشناس پلیس راهور این وضعیت همراه با حرکت تهاجمی و سرعت غیرمجاز و رانندگی تحت استرس زیاد شدت حوادث را افزایش می‌دهد که گاه باعث انفجار، حریق و افزایش تلفات و خسارات ناشی از تصادف خودروهای حامل قاچاق سوخت می‌شوند.

مقابله با پلیس

اگرچه نیرو های انتظامی و حتی پلیس راهور اهتمام بسیاری برای برخورد با این پدیده در جاده های کشور از خود نشان می دهد اما شوتی ها ابایی برای مقابله ندارند و هنگامی که خودرو های انتظامی آن ها را تعقیب می کنند با پاره کردن مشک های حامل گازوئیل و یا پرت کردن گالن های پلاستیکی حامل مواد سوختی بر روی خودرو ی پلیس و یا کف جاده سعی در منحرف سازی و واژگونی خودرو های انتظامی می کنند و لذا پخش شدن یک هزار لیتر گازوئیل و لغزندگی جاده خود موجب ایجاد حادثه واژگونی برای سایر خودرو ها می شود که تبعات آن غیر قابل جبران است.

«شوتی‌ها» برای جابه‌جایی کالای قاچاق شیوه‌های خاص خود را دارند. معمولا یک خودرو پیش‌قراول با فاصله ۵ تا ۷‌کیلومتر جلوتر از «شوتی‌ها» حرکت می‌کند تا وجود ایست بازرسی پلیس را به اطلاع خودرو اصلی برساند که به این خودروی پیش قراول اصطلاحا «جاده پاک کن» می گویند.

ریشه کجاست؟

در این میان اگر به دنبال یافتن علت‌ پدیده «شوتی‌» باشیم، باید انگشت‌مان را به سمت غیرمولد بودن اقتصاد ایران نشانه برویم.

دقیقا این پدیده در استان‌های مرزی و استان‌هایی با پایانه‌های تجاری همه‌گیر است، درحالی که پدیده «کوله‌بری» هم به شکلی دیگر در همین استان‌ها خلاصه می‌شود.

 به‌عنوان‌مثال، استان کهگیلویه‌وبویراحمد به دلیل قرار گرفتن در مسیر ترانزیتی شمال به جنوب کشور و همسایگی با پنج استان مهم ازجمله اصفهان، فارس، چهارمحال‌وبختیاری، بوشهر و خوزستان مسیر مناسبی برای یکه‌تازی شوتی‌سواران است.

عمده شوتی‌سواران به دلیل کمبود یا نبود فرصت‌های شغلی به این کار گرایش پیدا می‌کنند و خطرات جانی جابه‌جایی کالای قاچاق را هم آنها به‌دوش می‌کشند و نه صاحب‌بار که احتمالا یک قاچاقچی عمده است!