دکتر علی‌جان سکندری، نویسنده، پژوهشگر و عضو هیأت علمی بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی، درباره کتاب منشور برادری گفت: این کتاب درباره حدیث منسوب به امام رضا(ع) است که اصول زیست اجتماعی را به ما می آموزد.

حدیثی برای زندگی اجتماعی

سکندری با بیان این مطلب که کتاب منشور برادری تفسیری از روایت منسوب به امام رضا(ع) است که به عبدالعظیم حسنی فرموده اند، گفت: این حدیث، در رابطه با اصول اجتماعی است که در جامعه ما هم کاربرد اجتماعی دارد و اصول زیست اجتماعی را به ما می آموزد. قاعدتاً در آن دوران نیز در بین مردم، اختلاف نظر و دیدگاه وجود داشته و امام برای دعوت مردم به برادری و همدلی، نکاتی را در این حدیث مطرح کردند که راهکاری برای دعوت مردم به برادری و همدلی بود.

وی افزود: چند سال قبل، من این حدیث را به عنوان پوستر چاپ کردم و آنجا بود که به نکات خیلی زیبایی از آن پی بردم و تصمیم گرفتم که آن را شرح، تفسیر و تبیین کنم. چنانکه مطلع هستید چاپ اول این کتاب در حدود ۷ یا ۸ سال قبل منتشر شد و در آن زمان، جامعه ما با شرایطی مواجه شده بود که اختلافات جناح های سیاسی، منجر به درگیری انقلابیون با یکدیگر شده و حتی این اختلافات به درون خانواده ها نیز سرایت کرد. در چنین شرایطی تصمیم گرفتم تا با کار بر روی این حدیث از امام رضا(ع)، به افراد جامعه یادآور شویم که مسلمان و از پیروان امام رضا و شیعیان آل محمد هستیم و دلیل این اختلافات ورود شیطان به وجود انسان است. سکندری تأکید کرد: من  می خواستم جامعه را به برادری و همدلی دعوت کنم. 

عضو هیات علمی بنیاد پژوهش های آستان قدس رضوی به محورهایی که در کتاب به آن پرداخته اشاره کرد وگفت: امامان ما، درسخنان و احادیث خود، کلیدواژه هایی ارائه می دهند که افراد را به تأمل و اندیشه بر روی آن ها واداشته و اینگونه موضوع را برای پیروان و مریدان خود تبیین می کردند.

هفت کلید طلایی برای جامعه متحد

دکتر سکندری با بیان اینکه در این کتاب، ۷ محور در قالب کلید واژه های مهم مورد تحلیل و بررسی قرار گرفتند، اظهار کرد: اولین محور موضوع سلام گفتن است. سلام، برای ایجاد محبت و رابطه ی دوستی بین مسلمان ها و غیرمسلمان ها و شروع گفتگو، مبادلات و روابط اجتماعی است.

وی ادامه داد: صداقت و راستگویی مورد دیگری است که در کتاب به آن پرداخته شده است. صداقت موضوع مهمی است باید در جوامع اسلامی برقرار باشد. خوب است گریزی بزنم به این صحبت دکتر پزشکیان که گفتند من سعی می کنم با مردم صادق باشم و همین مورد باعث که جذب مردم به آقای پزشکیان شد.

عضو هیأت علمی بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی با بیان اینکه تاکید امام بر راستگویی بین مردم و مسئولین است، افزود: صداقت در قرآن، در اشکال مختلفی مانند صداقت در گفتار، در وعده و در عمل آورده و در روایات زیادی نیز به این مسئله پرداخته شده است.

رئیس گروه انقلاب و تمدن اسلامی بنیاد پژوهش های آستان قدس رضوی امانت داری را زنجیره مهم اتصال جامعه عنوان و بیان کرد: به فرموده امام هشتم(ع) مسلمانان باید نسبت به یکدیگر امانت دار باشند تا اعتماد بین آنها برقرار شده و باعث ایجاد اتحاد در جامعه شود. امت با وحدت و امانت داری خواهند توانست در برابر هر گونه مخالفت افراد با اندیشه اسلامی و نظام بایستند.

وی با اشاره به اهمیت «سکوت»، به بیان مقصود امام رضا(ع) از اهمیت سکوت پرداخت و گفت: در برابر اندیشه های باطل و زمانی که در برابر افراد لجوج و خاص قرار گرفتیم، بهتر است سکوت کرده  و از بحث های بیهوده و بی ثمر بپرهیزیم. چون تنها سبب ضایع شدن انسان می شود.

پرهیز از ستیزه جویی و سفسطه کلید واژه دیگری است که سکندری در کتاب منشور برداری به آن پرداخته است. او درباره اهمیت این ویژگی اخلاقی اظهار کرد: یکی از آفاتی که متاسفانه جامعه ما را گرفتار خود کرده درگیری هایی است که بین مدیران سطوح بالا و میانی و حتی در بین مردم به وجود آمده، موجب ستیزه با یکدیگر شده و همه برای خوب جلوه دادن خودمان به سفسطه و تظاهر به امر درست، روی آورده ایم. یکی از توصیه های امام این است که جامعه اسلامی نباید ستیزه جو باشد، بلکه باید همدل و همراه با یکدیگر باشند و از سفسطه پرهیز کنند. این همان چیزی است که ما باید در جامعه رعایت کنیم. سفسطه گاهی به معنای مجادله حق و دفاع از حق و گاهی  به معنای دفاع از باطل تعریف می شود. ستیزه در جایی که برای دفاع از حق باشد یک امر ضروری است ولی ستیزه در برابر حق، جایز نیست. وی افزود: محور ششم، مراوده و اتحاد بین جامعه اسلامی و هفتمین کلیدواژه نیز بعد اخلاقی فرجام است. با توجه به حدیث امام، کتاب را با این محورها به پایان رساندیم.

نویسنده کتاب منشور برادری با بیان اینکه یکی از القاب امام رضا(ع)، عالم آل محمد است، گفت: امام هشتم ما در زمان خود به عنوان یک دانشمند جهانی مطرح بودند، ما برای معرفی ایشان به جهان امروز کوتاهی کردیم. زیرا  اکثر روایاتی که از امام رضا(ع) ویا از دیگر امامان، اخذ شده می تواند به عنوان رفرنس و منبع تحقیقات روانشناسی و جامعه شناسی مورد استفاده قرار گیرد.

جهان امروز و روایات اهل بیت(ع)

وی با تأکید براینکه باید روایات اهل بیت را مبتنی بر علوم و نیازهای علمی روز به دنیا معرفی کنیم، اظهار کرد: شخصیت امام رضا(ع) تنها در زمینه های کرامت و صفا و زیارت مطرح نیست بلکه می بایست ایشان به عنوان دانشمند به دنیا معرفی شوند. اگر تحقیقی در بعد روانشناسی و جامعه شناسی انجام دهیم، علوم اجتماعی داخلی یا خارجی را رفرنس قرار می دهیم ولی برای اینکه آنها نیز از سخنان عزیزان و بزرگواران ما به عنوان رفرنس تحقیقاتی خود استفاده کنند، کاری انجام نداده ایم.

وی افزود: جامعه ما در حال حاضر رویکرد عقلانی دارد به همین جهت، می بایست امامان و اهل بیت از منظر عقلانیت معرفی شوند. در چنین زمانی اگر تنها به خواندن روایات یا حتی قران اکتفا کنیم،چندان مورد توجه افراد جامعه قرارنمی گیرد، در صورتی که باید از بعد عقلانی ائمه، جایگاه خرد و خردورزی و عقلانیت را تعریف کنیم و اینکه اسلام و ائمه چه رویکردی دارند. حتی روایت های مختلفی از پیامبر(ص)، امام رضا(ع) یا امام صادق(ع) وجود دارد با این مفهوم که خداوند متعال دو حجت برای انسان فرستاده، یک حجت ظاهری که پیامبران هستند و یک حجت باطنی که عقل انسان است. پس شایسته تر است که عقل را به عنوان یک حجت و دلیل برای جوانان جامعه خود معرفی کنیم و به صورت عقلانی با جامعه ارتباط برقرار کنیم. سکندی تأکید کرد: خیلی از جوانان ما از محافل و روضه ها فرار می کنند چون بیشتر از صحبت در رابطه با روایات عقلانی به خواب و خیال می پردازند. این در حالی است که در حال حاضر، تقریبا اکثر افراد از موبایل و اینترنت استفاده می کنند ما از همین ظرفیت باید برای معرفی سخن اهل بیت استفاده کنیم.

دکتر سکندری در خاتمه گفت: توصیه می کنم که اهالی رسانه، به معرفی سیره رضوی  و دین به عنوان یک دین عقلانی، و نه موروثی و بر اساس تفکرات خاص، اهتمام ورزند.