به گزارش قدس خراسان، مرکز تحقیقات کاربردی فرماندهی انتظامی خراسان رضوی از آن بخش‌هاست که کمتر در مورد آن شنیده‌ایم اما برای نخبگان و دانشجویان می‌تواند جذاب باشد.
ارتباط با جامعه نخبگانی از دو دهه پیش دغدغه پلیس بوده و برای آن به سمت ساختارسازی رفته‌اند، ساختاری که امروز با نام مرکز تحقیقات کاربردی فراجا می‌شناسیم اما کمتر درباره عملکرد آن شنیده‌ایم. این ساختار با دغدغه‌ای که دارد شاید بتواند تا حدی فاصله دانشگاه و جامعه را کمتر کند. هفته فراجا بهانه‌ای می‌شود تا سراغ سرهنگ هادی ربانی، رئیس مرکز تحقیقات کاربردی فرماندهی انتظامی خراسان رضوی برویم و با او درباره چند و چون فعالیت‌های این مرکز به گفت‌وگو بنشینیم.
کار مرکز تحقیقات کاربردی فراجا چیست؟
سازمان فراجا یا پلیس به عنوان یک سازمان جامعه‌محور مطرح است، یعنی یکی از سازمان‌هایی است که ارتباط مستقیم و ویژه‌ای با مردم دارد و دغدغه‌ها و مشکلات مردم را برطرف می‌کند، مردم هر مسئله‌ای داشته باشند با پلیس مطرح می‌کنند و وظیفه پلیس هم به عنوان متولی اصلی برقراری نظم و امنیت، برطرف کردن مشکلات و خواسته‌های مردم در حوزه نظم و امنیت است. به همین خاطر فراجا یک سازمان پویاست و مطابق با پیشرفت‌های جامعه و پیشرفت‌های فناوری روز و با پیچیدگی‌های جرایم باید پیشرفت کند. چند سالی است بحث هوشمندسازی پلیس و پلیس هوشمند به‌طور جدی در دستور کار فراجا قرار گرفته است. حدود ۲۰سال پیش با توجه به نیازهای پژوهشی پلیس، مرکزی با عنوان پژوهشگاه علوم انتظامی و مطالعات اجتماعی ناجا در سازمان تشکیل شد و در زیرمجموعه آن مراکزی در پلیس‌های تخصصی و استان‌های سراسر کشور ایجاد و این مجموعه‌ها به عنوان پل ارتباطی پلیس با مراکز علمی پژوهشی، شرکت‌های دانش‌بنیان، نخبگان و دانشگاه‌های کشور و دانشجویان در سازمان تعریف شد. هدف از تأسیس این مراکز درواقع تسهیل در ارتباط میان سازمان فراجا با مراکز علمی و پژوهشی، دانشگاهی، جامعه نخبگانی و شرکت‌های دانش‌بنیان بوده و بر همین اساس فرایندهایی در این مرکز تعریف شد تا امکان بهره‌مندی بیشتر از ظرفیت‌های موجود علمی کشور میسر شده و دریچه‌ای برای ورود فناوری‌های نوین به سازمان فراجا باشد.
نیازهای پژوهشی در این مرکز چگونه شناسایی و جمع‌بندی می‌شوند؟
دوران آزمایش و خطا گذشته و ما در رسیدگی به مسائل این‌قدر فرصت نداریم که سراغ روش آزمون و خطا برویم و معتقدیم حتماً برخی از مسائل در انتظامی استان باید با نگاه پژوهشی برطرف شود. به همین دلیل همه معاونت‌های انتظامی استان براساس مأموریت‌هایی که دارند مسائل حوزه خودشان را شناسایی و سپس دسته‌بندی می‌کنند و به ما ارائه می‌دهند. ما پس از جمع‌بندی موارد مختلفی که از بخش‌های تخصصی فراجا خراسان رضوی به دستمان رسیده، آن‌ها را به عنوان اولویت‌های پژوهشی استان در برنامه قرار می‌دهیم و در جلسات با دانشگاه‌ها و مراکز علمی پژوهشی مطرح و از ظرفیت‌های پژوهشی آن‌ها برای حل این مسائل استفاده می‌کنیم. از ابتدای آغاز به کار مرکز تحقیقات تاکنون اگر بخواهیم برآورد داشته باشیم بیش از ۳۰۰ پایان‌نامه و طرح پژوهشی در این مرکز با مشارکت مراکز علمی و استادان علوم مختلف انجام شده که نتایج حاصل از این پژوهش‌ها در مأموریت‌های سازمانی استفاده شده است.
فاکتورهای انگیزشی برای رغبت بیشتر فضای علمی و نخبگانی در این خصوص تعریف شده است؟
بله، امتیازات ویژه‌ای در زمینه همکاری‌های پژوهشی در نظر گرفته شده است که از جمله آن‌ها می‌توان گفت دانشجویانی که در مقطع کارشناسی ارشد و دکترا هستند می‌توانند متناسب با رشته تحصیلی خود، زیر نظر این مرکز، پروژه پژوهشی را انتخاب و بر اساس نتایجی که بدست می‌آورند پس از بررسی در جلسات شورای پژوهشی و با نظر اعضای شورا، از امتیاز کسر از خدمت سربازی بهره‌مند شوند و میزان کسر از خدمت براساس نتایج کار پژوهشی است. این امتیاز ویژه که قابل استفاده برای همه دانشجویان است سبب شده استقبال خوبی در این خصوص داشته باشیم. همچنین طرح جایگزین خدمت سربازی را داریم که مخصوص نخبگان است و دانشجویان نخبه‌ای که امتیازات لازم را داشته باشند، از طریق معاونت علوم، تحقیقات و فناوری فراجا به ما معرفی می‌شوند و پس از گذراندن دوره آموزشی، بقیه مدت سربازی خود را در دفتر تحقیقات برای انجام پروژه پژوهشی سپری می‌کنند. برای دانشجویانی که اهل مقاله‌نویسی و ارتقای رزومه علمی خود هستند فرصت مناسبی است تا با فصلنامه دانش انتظامی خراسان رضوی تعامل داشته باشند و در حوزه‌های مرتبط با نظم و امنیت مقاله بنویسند. در هر فصلنامه ۵ تا ۶ مقاله منتشر می‌شود که امتیاز ویژه‌ای برای دانشجویان خواهد داشت. به‌تازگی طرح جهاد علمی نیروهای مسلح با همکاری دانشگاه‌ها و مراکز علمی کشور در دستورکار قرار گرفته که فعالیت‌های مشترک در ۲۵محور قابل برنامه‌ریزی بوده و حمایت مادی و معنوی از پایان‌نامه‌های کارشناسی ارشد و رساله دکترا در موضوعات مرتبط با مأموریت‌های فراجا یکی از محورهای این طرح است که فرصت بسیار ارزشمندی برای دانشجویان به‌شمار می‌آید. در همین راستا از ابتدای سال سه همایش را برنامه‌ریزی کردیم که دو مورد آن با موضوعات زیارت و گردشگری و پنجاه و پنجمین کنفرانس ریاضی ایران با همکاری دانشگاه فردوسی مشهد برگزار شد و در حال برنامه‌ریزی و اجرای سومین همایش با دانشگاه آزاد اسلامی مشهد با موضوع حقوق فضای مجازی هستیم.
نمونه‌ای از پژوهش‌های به ثمر رسیده را در خاطر دارید؟
بله، در پژوهشی، ایستگاه مترویی را که قرار است در منطقه بهاران تأسیس شود بررسی کردیم، اینکه با ساخت ایستگاه مترو چه تغییراتی در بافت جمعیتی منطقه ایجاد می‌شود و این تغییرات چه تأثیری بر وضعیت نظم و امنیت منطقه خواهد داشت و چه آمادگی‌های شهری و انتظامی برای آن نیاز است و نتایج این پژوهش را به شهرداری هم ارائه دادیم. درباره ارتقای تأمین نظم و امنیت مراسم باشکوه ملی و مذهبی مختلف در اطراف حرم مطهر رضوی نیز پژوهش‌های مختلفی صورت گرفته که بسیار تأثیرگذار بوده است، همچنین آنالیز داده‌های حاصل از جغرافیای جرم برای انجام گشت‌های پیشگیری به صورت هدفمند ازجمله پژوهش‌های اثربخشی بوده که به‌تازگی انجام شده است. اقدام‌های پژوهشی در مجموعه فراجا، اقدام‌های هدفمندی است و خوشبختانه فرماندهی انتظامی کل کشور در سالیان اخیر همگام با نهضت علمی که در کشور عزیزمان اتفاق افتاده، اقدام‌های مهم و متعددی را با رویکرد دانش‌بنیانی در دستور کار خود قرار داده و چشم‌انداز دانشی خود را در افق‌های کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت کشور ترسیم کرده است. بر این اساس بسیار تأکید داریم فعالیت‌های علمی که پلیس انجام می‌دهد، حتماً کاربردی باشد و به دنبال راهکارهایی از درون این پژوهش‌ها هستیم که در میدان عمل بتواند مشکلات و مسائل را حل کند که تغییرات خوبی را هم در این چند سال داشتیم. سامانه‌های تخصصی و مباحث مرتبط با مانیتورینگ و برنامه‌های کاربردی و سامانه‌های جدیدی مثل پلیس من، نشان از یک حرکت رو به جلو و هدفمند در مجموعه انتظامی کل کشور دارد اما معتقدیم هنوز با آنچه مورد انتظار مردم است فاصله داریم و در این خصوص برنامه‌ریزی هدفمندی در دستور کار قرار گرفته که ان‌شاءالله به لطف خداوند متعال به آن دست خواهیم یافت.
راه همکاری با مرکز تحقیقات کاربردی فراجا خراسان رضوی چیست؟
من در همین فرصت از همه استادان، نخبگان، دانشجویان، شرکت‌های دانش‌بنیان و دلسوزان امنیت این مرز و بوم دعوت می‌کنم با ما در ارتباط باشند و ما از نقطه نظرات، ایده‌ها و پیشنهادهایی که در راستای ارتقای امنیت ارائه شود استقبال می‌کنیم. دفتر تحقیقات کاربردی در حدفاصل شهید قرنی ۴۱ و ۴۳ واقع است و با شماره تلفن ۲۱۸۲۸۰۷۰ پذیرای شما خوبان هستیم.
کار مرکز تحقیقات کاربردی فراجا چیست؟
سازمان فراجا یا پلیس به عنوان یک سازمان جامعه‌محور مطرح است، یعنی یکی از سازمان‌هایی است که ارتباط مستقیم و ویژه‌ای با مردم دارد و دغدغه‌ها و مشکلات مردم را برطرف می‌کند، مردم هر مسئله‌ای داشته باشند با پلیس مطرح می‌کنند و وظیفه پلیس هم به عنوان متولی اصلی برقراری نظم و امنیت، برطرف کردن مشکلات و خواسته‌های مردم در حوزه نظم و امنیت است. به همین خاطر فراجا یک سازمان پویاست و مطابق با پیشرفت‌های جامعه و پیشرفت‌های فناوری روز و با پیچیدگی‌های جرایم باید پیشرفت کند. چند سالی است بحث هوشمندسازی پلیس و پلیس هوشمند به‌طور جدی در دستور کار فراجا قرار گرفته است. حدود ۲۰سال پیش با توجه به نیازهای پژوهشی پلیس، مرکزی با عنوان پژوهشگاه علوم انتظامی و مطالعات اجتماعی ناجا در سازمان تشکیل شد و در زیرمجموعه آن مراکزی در پلیس‌های تخصصی و استان‌های سراسر کشور ایجاد و این مجموعه‌ها به عنوان پل ارتباطی پلیس با مراکز علمی پژوهشی، شرکت‌های دانش‌بنیان، نخبگان و دانشگاه‌های کشور و دانشجویان در سازمان تعریف شد. هدف از تأسیس این مراکز درواقع تسهیل در ارتباط میان سازمان فراجا با مراکز علمی و پژوهشی، دانشگاهی، جامعه نخبگانی و شرکت‌های دانش‌بنیان بوده و بر همین اساس فرایندهایی در این مرکز تعریف شد تا امکان بهره‌مندی بیشتر از ظرفیت‌های موجود علمی کشور میسر شده و دریچه‌ای برای ورود فناوری‌های نوین به سازمان فراجا باشد.
نیازهای پژوهشی در این مرکز چگونه شناسایی و جمع‌بندی می‌شوند؟
دوران آزمایش و خطا گذشته و ما در رسیدگی به مسائل این‌قدر فرصت نداریم که سراغ روش آزمون و خطا برویم و معتقدیم حتماً برخی از مسائل در انتظامی استان باید با نگاه پژوهشی برطرف شود. به همین دلیل همه معاونت‌های انتظامی استان براساس مأموریت‌هایی که دارند مسائل حوزه خودشان را شناسایی و سپس دسته‌بندی می‌کنند و به ما ارائه می‌دهند. ما پس از جمع‌بندی موارد مختلفی که از بخش‌های تخصصی فراجا خراسان رضوی به دستمان رسیده، آن‌ها را به عنوان اولویت‌های پژوهشی استان در برنامه قرار می‌دهیم و در جلسات با دانشگاه‌ها و مراکز علمی پژوهشی مطرح و از ظرفیت‌های پژوهشی آن‌ها برای حل این مسائل استفاده می‌کنیم. از ابتدای آغاز به کار مرکز تحقیقات تاکنون اگر بخواهیم برآورد داشته باشیم بیش از ۳۰۰ پایان‌نامه و طرح پژوهشی در این مرکز با مشارکت مراکز علمی و استادان علوم مختلف انجام شده که نتایج حاصل از این پژوهش‌ها در مأموریت‌های سازمانی استفاده شده است.
فاکتورهای انگیزشی برای رغبت بیشتر فضای علمی و نخبگانی در این خصوص تعریف شده است؟
بله، امتیازات ویژه‌ای در زمینه همکاری‌های پژوهشی در نظر گرفته شده است که از جمله آن‌ها می‌توان گفت دانشجویانی که در مقطع کارشناسی ارشد و دکترا هستند می‌توانند متناسب با رشته تحصیلی خود، زیر نظر این مرکز، پروژه پژوهشی را انتخاب و بر اساس نتایجی که بدست می‌آورند پس از بررسی در جلسات شورای پژوهشی و با نظر اعضای شورا، از امتیاز کسر از خدمت سربازی بهره‌مند شوند و میزان کسر از خدمت براساس نتایج کار پژوهشی است. این امتیاز ویژه که قابل استفاده برای همه دانشجویان است سبب شده استقبال خوبی در این خصوص داشته باشیم. همچنین طرح جایگزین خدمت سربازی را داریم که مخصوص نخبگان است و دانشجویان نخبه‌ای که امتیازات لازم را داشته باشند، از طریق معاونت علوم، تحقیقات و فناوری فراجا به ما معرفی می‌شوند و پس از گذراندن دوره آموزشی، بقیه مدت سربازی خود را در دفتر تحقیقات برای انجام پروژه پژوهشی سپری می‌کنند. برای دانشجویانی که اهل مقاله‌نویسی و ارتقای رزومه علمی خود هستند فرصت مناسبی است تا با فصلنامه دانش انتظامی خراسان رضوی تعامل داشته باشند و در حوزه‌های مرتبط با نظم و امنیت مقاله بنویسند. در هر فصلنامه ۵ تا ۶ مقاله منتشر می‌شود که امتیاز ویژه‌ای برای دانشجویان خواهد داشت. به‌تازگی طرح جهاد علمی نیروهای مسلح با همکاری دانشگاه‌ها و مراکز علمی کشور در دستورکار قرار گرفته که فعالیت‌های مشترک در ۲۵محور قابل برنامه‌ریزی بوده و حمایت مادی و معنوی از پایان‌نامه‌های کارشناسی ارشد و رساله دکترا در موضوعات مرتبط با مأموریت‌های فراجا یکی از محورهای این طرح است که فرصت بسیار ارزشمندی برای دانشجویان به‌شمار می‌آید. در همین راستا از ابتدای سال سه همایش را برنامه‌ریزی کردیم که دو مورد آن با موضوعات زیارت و گردشگری و پنجاه و پنجمین کنفرانس ریاضی ایران با همکاری دانشگاه فردوسی مشهد برگزار شد و در حال برنامه‌ریزی و اجرای سومین همایش با دانشگاه آزاد اسلامی مشهد با موضوع حقوق فضای مجازی هستیم.
نمونه‌ای از پژوهش‌های به ثمر رسیده را در خاطر دارید؟
بله، در پژوهشی، ایستگاه مترویی را که قرار است در منطقه بهاران تأسیس شود بررسی کردیم، اینکه با ساخت ایستگاه مترو چه تغییراتی در بافت جمعیتی منطقه ایجاد می‌شود و این تغییرات چه تأثیری بر وضعیت نظم و امنیت منطقه خواهد داشت و چه آمادگی‌های شهری و انتظامی برای آن نیاز است و نتایج این پژوهش را به شهرداری هم ارائه دادیم. درباره ارتقای تأمین نظم و امنیت مراسم باشکوه ملی و مذهبی مختلف در اطراف حرم مطهر رضوی نیز پژوهش‌های مختلفی صورت گرفته که بسیار تأثیرگذار بوده است، همچنین آنالیز داده‌های حاصل از جغرافیای جرم برای انجام گشت‌های پیشگیری به صورت هدفمند ازجمله پژوهش‌های اثربخشی بوده که به‌تازگی انجام شده است. اقدام‌های پژوهشی در مجموعه فراجا، اقدام‌های هدفمندی است و خوشبختانه فرماندهی انتظامی کل کشور در سالیان اخیر همگام با نهضت علمی که در کشور عزیزمان اتفاق افتاده، اقدام‌های مهم و متعددی را با رویکرد دانش‌بنیانی در دستور کار خود قرار داده و چشم‌انداز دانشی خود را در افق‌های کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت کشور ترسیم کرده است. بر این اساس بسیار تأکید داریم فعالیت‌های علمی که پلیس انجام می‌دهد، حتماً کاربردی باشد و به دنبال راهکارهایی از درون این پژوهش‌ها هستیم که در میدان عمل بتواند مشکلات و مسائل را حل کند که تغییرات خوبی را هم در این چند سال داشتیم. سامانه‌های تخصصی و مباحث مرتبط با مانیتورینگ و برنامه‌های کاربردی و سامانه‌های جدیدی مثل پلیس من، نشان از یک حرکت رو به جلو و هدفمند در مجموعه انتظامی کل کشور دارد اما معتقدیم هنوز با آنچه مورد انتظار مردم است فاصله داریم و در این خصوص برنامه‌ریزی هدفمندی در دستور کار قرار گرفته که ان‌شاءالله به لطف خداوند متعال به آن دست خواهیم یافت.
راه همکاری با مرکز تحقیقات کاربردی فراجا خراسان رضوی چیست؟
من در همین فرصت از همه استادان، نخبگان، دانشجویان، شرکت‌های دانش‌بنیان و دلسوزان امنیت این مرز و بوم دعوت می‌کنم با ما در ارتباط باشند و ما از نقطه نظرات، ایده‌ها و پیشنهادهایی که در راستای ارتقای امنیت ارائه شود استقبال می‌کنیم. دفتر تحقیقات کاربردی در حدفاصل شهید قرنی ۴۱ و ۴۳ واقع است و با شماره تلفن ۲۱۸۲۸۰۷۰ پذیرای شما خوبان هستیم.
نظر شما