به گزارش قدس خراسان، «عصای سفید» نمادی برای دادن استقلال و هویت فردی به افراد نابینا و کم‌بیناست و این استقلال شخصیتی زمانی برای این افراد تضمین می‌شود که محیط‌های عمومی برای حضورشان مناسب‌سازی شده و شغل ثابتی داشته باشند. این دو مورد تنها گوشه‌ای از مشکلات جامعه نابینایان و کم‌بینایان است که باید توسط مسئولان مربوط رفع شود.
به مناسبت روز جهانی عصای سفید، به سراغ جواد رضایی، مدیرعامل جامعه نابینایان خراسان رضوی رفتیم تا از او درباره مشکلات صاحبان عصای سفید بپرسیم. او ابتدا درباره تعریف نابینا و کم‌بینا گفت: تقریباً نزدیک به یک‌درصد جمعیت کشور دچار آسیب بینایی هستند؛ اما نابینایانی که به بهزیستی مراجعه و در کمیسیون‌های مختلف پزشکی شرکت می‌کنند و پرونده‌ای برایشان تشکیل می‌شود، جزو جامعه آماری نابینایان و کم‌بینایان قرار می‌گیرند که در خراسان رضوی نزدیک به ۷هزار و ۵۰۰ نفر و در مشهد و حومه آن حدود ۴هزار و ۵۰۰ نفر نابینا و کم‌بینا داریم.
بیکاری بیش از ۸۰ درصد جامعه نابینایان و کم‌بینایان
مدیرعامل جامعه نابینایان خراسان رضوی با بیان اینکه مشکلات کلی نابینایان و کم‌بینایان به چند دسته تقسیم می‌شود، خاطرنشان کرد: مشکل اصلی و نخست آن‌ها بحث اشتغال است. بیش از ۸۰ درصد این جامعه که قابلیت ساماندهی برای کار را داشته و دارای تحصیلات مناسب هستند، متأسفانه امکان اشتغال برایشان فراهم نیست. بخش دوم مشکلات جامعه نابینایان و کم‌بینایان تحت تأثیر همین نداشتن شغل، مشکلات معیشتی فراوانی از جمله مسکن و تشکیل خانواده است، به طوری که حتی به دلیل نداشتن شغل قادر به جذب تسهیلات بانکی اختصاص‌یافته و بازپرداخت این تسهیلات هم نیستند.
رضایی افزود: نکته سوم نیز موضوع مناسب‌سازی محیط است. به دلیل مناسب‌سازی نشدن معابر و وسایل نقلیه عمومی، متأسفانه دسترسی نابینایان در سطح شهر به‌ویژه در مشهد و سایر شهرستان‌های استان، به اماکن عمومی، اداری، آموزشی و... مهیا نیست.
او با بیان اینکه بخش بعدی مشکلات جامعه نابینایان و کم‌بینایان مربوط به مسائل فرهنگی و کمبود منابع مطالعاتی اعم از درسی و غیردرسی از جمله قرآن و کتاب‌های دعاست، ادامه داد: این کمبود منابع، ادامه تحصیل آن‌ها را دچار سختی و مرارت می‌کند و به همین دلیل بسیاری از این افراد از تحصیل باز می‌مانند.
مدیرعامل جامعه نابینایان خراسان رضوی متذکر شد: این مشکلات نه تنها مختص مشهد یا خراسان رضوی نیست؛ بلکه دامنگیر همه نابینایان سراسر کشور است. امیدواریم تصمیمات مناسبی توسط مسئولان دولتی و با پای کار آمدن بخش خصوصی به‌ویژه در زمینه اشتغال و متناسب‌سازی مشاغل مختلف برای جامعه نابینایان و کم‌بینایان گرفته شود.
رضایی درباره مشکلات این افراد برای زیارت حرم مطهر رضوی عنوان کرد: زائران نابینایی که برای زیارت حرم مطهر امام رضا(ع) به مشهد مشرف می‌شوند، مشکلاتی را در رینگ اطراف حرم منور رضوی دارند؛ به‌ویژه در بحث دسترسی به این بارگاه مطهر که از فاصله‌های بسیار دور باید پیاده خود را برای زیارت برسانند.
او با بیان اینکه حدود ۴۰ نفر از نابینایان در آزمون استخدامی معلولان استان در خرداد ماه برای استخدام در آموزش و پرورش شرکت کرده بودند که بیش از ۳۰ نفر از آن‌ها فقط به علت نقص بینایی و معلولیت شدید بینایی، با وجود قبولی در آزمون، در مرحله کمیسیون پزشکی رد شدند، گفت: این در حالی است که شرط سلامت جسمی و حدود معلولیت در دفترچه آزمون قید نشده بود تا مشخص شود دوستان نابینا و کم‌بینا در آن آزمون شرکت نکنند یا اینکه قید کنند تنها در آموزش و پرورش استثنایی امکان پذیرش این افراد وجود دارد.
مدیرعامل جامعه نابینایان خراسان رضوی افزود: با وجود اینکه پیگیری‌های مختلفی از طریق مسئولان استانی و کشوری انجام دادیم؛ اما متأسفانه هیچ نتیجه‌ای نداشت و این موضوع موجب سرخوردگی و ناامیدی شدید آن‌ها شده و به نوعی مورد توهین قرار گرفته‌اند؛ چرا که تنها به دلیل داشتن معلولیت بینایی نمی‌توانند در آموزش و پرورش استخدام شوند و از نظر معیشتی به حداقلی از رفاه دست یابند.
رضایی با بیان اینکه متأسفانه مسئولان استان در این زمینه هیچ‌گونه همراهی‌ای نکرده و خیلی راحت دوستان کم‌بینا و نابینا را رد کردند، گفت: امیدواریم مسئولان قوانین را بازبینی و در این تصمیمات تجدیدنظر کنند تا دست‌کم تسکینی برای مشکلات آقایان و بانوان نابینا فراهم شود.
تخطی آموزش و پرورش در استخدام معلولان
در ادامه به سراغ یکی از روشندلان مشهدی رفتیم تا از او ماجرای استخدام نشدنش در آموزش و پرورش را جویا شویم.
جعفر فرخی در این باره اظهار کرد: با توجه به اینکه بسیاری از دستگاه‌های اجرایی دولت طبق قانون استخدام ۳درصد از معلولان را رعایت نکرده بودند، خرداد امسال آزمون استخدامی ویژه معلولان با همکاری جهاد دانشگاهی و سازمان بهزیستی برگزار شد تا این کم‌کاری دستگاه‌های اجرایی جبران شود و کل سهمیه‌های معلولان که از سال ۹۱ به بعد خالی مانده بود، از طریق این آزمون پر شود.
او گفت: از طریق این آزمون، چند نفر از دوستان معلول که می‌شناختم، استخدام شده‌اند؛ اما متأسفانه امسال آموزش و پرورش پس از قبولی در این آزمون، شورای پزشکی برگزار کرد تا شرایط سلامت دوستان معلول شرکت‌کننده را بسنجد در حالی که از ابتدا مشخص بود این افراد به عنوان معلول در این آزمون شرکت کرده‌اند.
فرخی خاطرنشان کرد: در آن شورای پزشکی، تعدادی از کسانی را که دارای معلولیت‌های بسیار خفیف بودند و مشکل زیادی نداشتند، برای مصاحبه و گزینش دعوت کردند در حالی که این افراد سخت‌اشتغال نبودند و اگر از سهمیه معلولان هم استفاده نمی‌کردند، شرایط کار برایشان فراهم بود.
این روشندل مشهدی با بیان اینکه شورای پزشکی، معلولان دیگر را رد کرد، افزود: دوباره پیامک دادند و فراخوان زدند که برای اعتراض به شورای عالی پزشکی مراجعه کنید. دوستان نیز چون پیگیر استخدام بودند، این کار را انجام دادند و اعتراض کردند. طبق معمول هزینه‌هایی هم برایشان داشت؛ اما به دلیل اینکه تصمیم‌گیر نهایی در شورای پزشکی و شورای عالی پزشکی یک نفر بود، از ابتدا نتایج آن مشخص بود. مسئله ما این است که به طور کلی ارجاع به کمیسیون پزشکی اصلاً موضوعیت نداشت؛ چون این افراد با وجود داشتن معلولیت در این آزمون شرکت کرده بودند.
او متذکر شد: موضوع دیگر این است که میزان و شدت معلولیت که مجاز به شرکت در این آزمون باشد، اصلاً اعلام نشده بود. به طور مثال نگفتند که شما می‌توانید با معلولیت متوسط شرکت کنید؛ اما معلول شدید اجازه شرکت ندارد. دوستان نابینا و کم‌بینا با این پیش‌فرض در این آزمون شرکت کرده بودند؛ ولی با وجود داشتن صلاحیت علمی، در شورای عالی پزشکی رد شدند و این موضوع موجب نارضایتی و سرخوردگی من و دوستان شده است.
فرخی بیان کرد: با توجه به اخباری که در رسانه‌ها می‌بینیم، سهمیه خالی مانده جانبازان و معلولان را می‌خواهند به افراد بدون سهمیه و عادی اختصاص دهند. برای معلولان استخدام نشدن با وجود داشتن صلاحیت علمی و سهمیه، سخت و غیرقابل هضم است. اینکه سهمیه ما را به افراد عادی بدهند، خلاف قانون است؛ چرا که در قانون جامع حمایت از حقوق معلولان به صراحت آمده که ۳درصد از سهمیه استخدامی نهادها و دستگاه‌های اجرایی مربوط به معلولان است.
این روشندل مشهدی که ۱۵ سال سابقه کار در یک مؤسسه غیردولتی بهزیستی را دارد، گفت: در هر آزمون استخدامی که برگزار می‌شود، از هر ۱۰۰ نفر باید سه نفر از معلولان را استخدام کنند؛ اما متأسفانه اکنون مسئولان اداره‌های دولتی به بهانه نداشتن کارایی مقاومت می‌کنند در حالی که دوستان ما توانمند هستند و توانسته‌اند مدارک دانشگاهی را کسب کنند.
فرخی درباره پیگیری‌های صورت گرفته افزود: دوستان درخواست و اعتراضشان را در قسمت شکایت ارزیابی و عملکرد آموزش و پرورش ثبت کرده‌اند و اکنون در نظر دارند به سازمان بازرسی بروند و موضوع را مطرح کنند. در نهایت با نظر منفی که از آموزش و پرورش می‌گیرند، قصد دارند در دیوان عدالت اداری طرح دعوا کنند. این‌ها راه‌حل‌هایی است که تاکنون دوستان با همفکری به آن رسیده‌اند، حتی مکاتبه با نماینده‌های مجلس نیز در برنامه‌شان است؛ اما فعلاً منتظر هستند که پاسخ منفی آخر را چه زمانی می‌شنوند تا به مرور این کارها را پیش ببرند.
معلولیت؛ علت پذیرش نشدن در آزمون استخدامی معلولان!
حجت قلی‌زاده نیز که کارشناس فناوری اطلاعات است و برای استخدام در آموزش و پرورش استثنایی در آزمون استخدامی معلولان شرکت کرده بود، گفت: در این آزمون به‌عنوان هنرآموز شبکه و نرم‌افزار رایانه قبول شدم؛ اما در کمیسیون پزشکی به دلیل معلولیت من را رد کردند.
او اعتراض اصلی خود را این‌گونه بیان کرد: چرا آزمون استخدامی معلولان را برگزار کرده و افراد را پس از قبولی در آزمون علمی به دلیل معلولیت رد می‌کنند؟
قلی‌زاده متذکر شد: برای استخدام در مدارس استثنایی نیز در دفترچه آزمون شروطی برای میزان معلولیت و استخدام وجود نداشت.
بدون شک مهم‌ترین مشکل صاحبان عصای سفید، نداشتن شغل و مشکلات معیشتی ناشی از آن است که با اجرای صحیح قانون در اداره‌های دولتی می‌توان بخشی از آن را رفع کرد؛ اما در کنار این موضوع باید به فکر توانمندسازی این افراد از راه‌های دیگر نیز بود.
بیکاری بیش از ۸۰ درصد جامعه نابینایان و کم‌بینایان
مدیرعامل جامعه نابینایان خراسان رضوی با بیان اینکه مشکلات کلی نابینایان و کم‌بینایان به چند دسته تقسیم می‌شود، خاطرنشان کرد: مشکل اصلی و نخست آن‌ها بحث اشتغال است. بیش از ۸۰ درصد این جامعه که قابلیت ساماندهی برای کار را داشته و دارای تحصیلات مناسب هستند، متأسفانه امکان اشتغال برایشان فراهم نیست. بخش دوم مشکلات جامعه نابینایان و کم‌بینایان تحت تأثیر همین نداشتن شغل، مشکلات معیشتی فراوانی از جمله مسکن و تشکیل خانواده است، به طوری که حتی به دلیل نداشتن شغل قادر به جذب تسهیلات بانکی اختصاص‌یافته و بازپرداخت این تسهیلات هم نیستند.
رضایی افزود: نکته سوم نیز موضوع مناسب‌سازی محیط است. به دلیل مناسب‌سازی نشدن معابر و وسایل نقلیه عمومی، متأسفانه دسترسی نابینایان در سطح شهر به‌ویژه در مشهد و سایر شهرستان‌های استان، به اماکن عمومی، اداری، آموزشی و... مهیا نیست.
او با بیان اینکه بخش بعدی مشکلات جامعه نابینایان و کم‌بینایان مربوط به مسائل فرهنگی و کمبود منابع مطالعاتی اعم از درسی و غیردرسی از جمله قرآن و کتاب‌های دعاست، ادامه داد: این کمبود منابع، ادامه تحصیل آن‌ها را دچار سختی و مرارت می‌کند و به همین دلیل بسیاری از این افراد از تحصیل باز می‌مانند.
مدیرعامل جامعه نابینایان خراسان رضوی متذکر شد: این مشکلات نه تنها مختص مشهد یا خراسان رضوی نیست؛ بلکه دامنگیر همه نابینایان سراسر کشور است. امیدواریم تصمیمات مناسبی توسط مسئولان دولتی و با پای کار آمدن بخش خصوصی به‌ویژه در زمینه اشتغال و متناسب‌سازی مشاغل مختلف برای جامعه نابینایان و کم‌بینایان گرفته شود.
رضایی درباره مشکلات این افراد برای زیارت حرم مطهر رضوی عنوان کرد: زائران نابینایی که برای زیارت حرم مطهر امام رضا(ع) به مشهد مشرف می‌شوند، مشکلاتی را در رینگ اطراف حرم منور رضوی دارند؛ به‌ویژه در بحث دسترسی به این بارگاه مطهر که از فاصله‌های بسیار دور باید پیاده خود را برای زیارت برسانند.
او با بیان اینکه حدود ۴۰ نفر از نابینایان در آزمون استخدامی معلولان استان در خرداد ماه برای استخدام در آموزش و پرورش شرکت کرده بودند که بیش از ۳۰ نفر از آن‌ها فقط به علت نقص بینایی و معلولیت شدید بینایی، با وجود قبولی در آزمون، در مرحله کمیسیون پزشکی رد شدند، گفت: این در حالی است که شرط سلامت جسمی و حدود معلولیت در دفترچه آزمون قید نشده بود تا مشخص شود دوستان نابینا و کم‌بینا در آن آزمون شرکت نکنند یا اینکه قید کنند تنها در آموزش و پرورش استثنایی امکان پذیرش این افراد وجود دارد.
مدیرعامل جامعه نابینایان خراسان رضوی افزود: با وجود اینکه پیگیری‌های مختلفی از طریق مسئولان استانی و کشوری انجام دادیم؛ اما متأسفانه هیچ نتیجه‌ای نداشت و این موضوع موجب سرخوردگی و ناامیدی شدید آن‌ها شده و به نوعی مورد توهین قرار گرفته‌اند؛ چرا که تنها به دلیل داشتن معلولیت بینایی نمی‌توانند در آموزش و پرورش استخدام شوند و از نظر معیشتی به حداقلی از رفاه دست یابند.
رضایی با بیان اینکه متأسفانه مسئولان استان در این زمینه هیچ‌گونه همراهی‌ای نکرده و خیلی راحت دوستان کم‌بینا و نابینا را رد کردند، گفت: امیدواریم مسئولان قوانین را بازبینی و در این تصمیمات تجدیدنظر کنند تا دست‌کم تسکینی برای مشکلات آقایان و بانوان نابینا فراهم شود.
تخطی آموزش و پرورش در استخدام معلولان
در ادامه به سراغ یکی از روشندلان مشهدی رفتیم تا از او ماجرای استخدام نشدنش در آموزش و پرورش را جویا شویم.
جعفر فرخی در این باره اظهار کرد: با توجه به اینکه بسیاری از دستگاه‌های اجرایی دولت طبق قانون استخدام ۳درصد از معلولان را رعایت نکرده بودند، خرداد امسال آزمون استخدامی ویژه معلولان با همکاری جهاد دانشگاهی و سازمان بهزیستی برگزار شد تا این کم‌کاری دستگاه‌های اجرایی جبران شود و کل سهمیه‌های معلولان که از سال ۹۱ به بعد خالی مانده بود، از طریق این آزمون پر شود.
او گفت: از طریق این آزمون، چند نفر از دوستان معلول که می‌شناختم، استخدام شده‌اند؛ اما متأسفانه امسال آموزش و پرورش پس از قبولی در این آزمون، شورای پزشکی برگزار کرد تا شرایط سلامت دوستان معلول شرکت‌کننده را بسنجد در حالی که از ابتدا مشخص بود این افراد به عنوان معلول در این آزمون شرکت کرده‌اند.
فرخی خاطرنشان کرد: در آن شورای پزشکی، تعدادی از کسانی را که دارای معلولیت‌های بسیار خفیف بودند و مشکل زیادی نداشتند، برای مصاحبه و گزینش دعوت کردند در حالی که این افراد سخت‌اشتغال نبودند و اگر از سهمیه معلولان هم استفاده نمی‌کردند، شرایط کار برایشان فراهم بود.
این روشندل مشهدی با بیان اینکه شورای پزشکی، معلولان دیگر را رد کرد، افزود: دوباره پیامک دادند و فراخوان زدند که برای اعتراض به شورای عالی پزشکی مراجعه کنید. دوستان نیز چون پیگیر استخدام بودند، این کار را انجام دادند و اعتراض کردند. طبق معمول هزینه‌هایی هم برایشان داشت؛ اما به دلیل اینکه تصمیم‌گیر نهایی در شورای پزشکی و شورای عالی پزشکی یک نفر بود، از ابتدا نتایج آن مشخص بود. مسئله ما این است که به طور کلی ارجاع به کمیسیون پزشکی اصلاً موضوعیت نداشت؛ چون این افراد با وجود داشتن معلولیت در این آزمون شرکت کرده بودند.
او متذکر شد: موضوع دیگر این است که میزان و شدت معلولیت که مجاز به شرکت در این آزمون باشد، اصلاً اعلام نشده بود. به طور مثال نگفتند که شما می‌توانید با معلولیت متوسط شرکت کنید؛ اما معلول شدید اجازه شرکت ندارد. دوستان نابینا و کم‌بینا با این پیش‌فرض در این آزمون شرکت کرده بودند؛ ولی با وجود داشتن صلاحیت علمی، در شورای عالی پزشکی رد شدند و این موضوع موجب نارضایتی و سرخوردگی من و دوستان شده است.
فرخی بیان کرد: با توجه به اخباری که در رسانه‌ها می‌بینیم، سهمیه خالی مانده جانبازان و معلولان را می‌خواهند به افراد بدون سهمیه و عادی اختصاص دهند. برای معلولان استخدام نشدن با وجود داشتن صلاحیت علمی و سهمیه، سخت و غیرقابل هضم است. اینکه سهمیه ما را به افراد عادی بدهند، خلاف قانون است؛ چرا که در قانون جامع حمایت از حقوق معلولان به صراحت آمده که ۳درصد از سهمیه استخدامی نهادها و دستگاه‌های اجرایی مربوط به معلولان است.
این روشندل مشهدی که ۱۵ سال سابقه کار در یک مؤسسه غیردولتی بهزیستی را دارد، گفت: در هر آزمون استخدامی که برگزار می‌شود، از هر ۱۰۰ نفر باید سه نفر از معلولان را استخدام کنند؛ اما متأسفانه اکنون مسئولان اداره‌های دولتی به بهانه نداشتن کارایی مقاومت می‌کنند در حالی که دوستان ما توانمند هستند و توانسته‌اند مدارک دانشگاهی را کسب کنند.
فرخی درباره پیگیری‌های صورت گرفته افزود: دوستان درخواست و اعتراضشان را در قسمت شکایت ارزیابی و عملکرد آموزش و پرورش ثبت کرده‌اند و اکنون در نظر دارند به سازمان بازرسی بروند و موضوع را مطرح کنند. در نهایت با نظر منفی که از آموزش و پرورش می‌گیرند، قصد دارند در دیوان عدالت اداری طرح دعوا کنند. این‌ها راه‌حل‌هایی است که تاکنون دوستان با همفکری به آن رسیده‌اند، حتی مکاتبه با نماینده‌های مجلس نیز در برنامه‌شان است؛ اما فعلاً منتظر هستند که پاسخ منفی آخر را چه زمانی می‌شنوند تا به مرور این کارها را پیش ببرند.
معلولیت؛ علت پذیرش نشدن در آزمون استخدامی معلولان!
حجت قلی‌زاده نیز که کارشناس فناوری اطلاعات است و برای استخدام در آموزش و پرورش استثنایی در آزمون استخدامی معلولان شرکت کرده بود، گفت: در این آزمون به‌عنوان هنرآموز شبکه و نرم‌افزار رایانه قبول شدم؛ اما در کمیسیون پزشکی به دلیل معلولیت من را رد کردند.
او اعتراض اصلی خود را این‌گونه بیان کرد: چرا آزمون استخدامی معلولان را برگزار کرده و افراد را پس از قبولی در آزمون علمی به دلیل معلولیت رد می‌کنند؟
قلی‌زاده متذکر شد: برای استخدام در مدارس استثنایی نیز در دفترچه آزمون شروطی برای میزان معلولیت و استخدام وجود نداشت.
بدون شک مهم‌ترین مشکل صاحبان عصای سفید، نداشتن شغل و مشکلات معیشتی ناشی از آن است که با اجرای صحیح قانون در اداره‌های دولتی می‌توان بخشی از آن را رفع کرد؛ اما در کنار این موضوع باید به فکر توانمندسازی این افراد از راه‌های دیگر نیز بود.
نظر شما