شمار روزهای سال که به دهه آخر صفر می‌رسد، توجه همه ایران معطوف یک نقطه می‌شود؛ بارگاه علی بن موسی‌الرضا(ع). در همین روزهاست که مشهد و مردمش آماده می‌شوند تا میزبانی کنند از میهمانان ولی‌نعمتشان. میزبانی‌ای که همه سال هست اما آن روزها پررنگ‌تر می‌شود. همان روزهایی که مشهدالرضا(ع) شهر زائرانی است که به عشق زیارت صاحب گنبد طلا می‌آیند.
اما هر زائری که می‌آید دنبال سرپناهی می‌گردد تا دمی را بیاساید و دوباره به زیارت برود و چه جایی بهتر از خانه‌ای که روی سردرش این پرچم کوچک نصب شده است: «این خانه میزبان زائران ارض اقدس است».
این رسمی است که در چند سال اخیر در مشهد باب شده تا مشهدی‌ها حق میزبانی را به جا آورند و درهای خانه‌هایشان را به روی زائران حضرت(ع) بگشایند. پذیرای زائران حرم مطهر در حریم خانه خود باشند تا میهمانان شهرشان در پیچ و خم این کوچه و آن خیابان درگیر یافتن اقامتگاه نباشند.
مرکز امور بانوان و خانواده بنیاد کرامت رضوی هم با راه‌اندازی «پویش خانه‌های رضوی» به این امر پسندیده سروسامانی داده تا هم مجاوران بیشتری به این کار تشویق شوند و هم زائران با خاطر آسوده‌تری به زیارت بیایند.
امسال هم این مرکز این پویش را در ایام شهادت امام رضا(ع) راه‌اندازی کرد و در شب گذشته برای قدردانی از شرکت‌کنندگان این پویش نیکو مراسمی را ترتیب داد.
این فرهنگ میزبانی باید گسترش یابد
میهمان‌داران حضرت جمع بودند، آن‌ها که روزی با آغوش باز زائران امام رئوف(ع) را در خانه و کاشانه خود جا دادند تا همسایگی را در حق این آقای بزرگ به جا آورند، مهربانی آن روزهای آن‌ها از سوی آستان قدس رضوی قابل قدردانی در نظر گرفته شد و شامگاه ۲۳ مهر ماه همزمان با شهادت حضرت معصومه(ع) در مراسمی در باغ اردوگاه خاتون از شرکت‌کنندگان در پویش خانه‌های رضوی تجلیل شد.
محمدحسین استادآقا، مدیرعامل بنیاد کرامت رضوی درباره این پویش گفت: «این گونه فعالیت‌های آستان قدس رضوی جنبه ترویجی دارد و ما این کار را تشویق خواهیم کرد تا مردم خودشان به میدان بیایند.
برخی نهادهای دیگر مانند استانداری، ستاد رسیدگی به امور مساجد و گروه‌های مردم هم پای کار هستند. آستان هم بنا به وظایفی که در این کار دارد برای این امر تسهیل‌گری می‌کند اما ما بنایی بر تصدی‌گری این امور نداریم؛ چراکه این کار باید فراگیر شود و به صورت گسترده‌تری ادامه پیدا کند و به صورت یک فرهنگ در مشهد درآید. با وجود مساعدت برخی از مجاوران در این موضوع، تعداد خانه‌های میزبان نسبت به جمعیت زائران به خصوص در ایام خاصی مانند دهه آخر صفر هنوز کافی نیست و این موضوع نیاز به فرهنگ‌سازی بیشتری دارد».
هر خانه یک زائرسرا
شهریور ماه امسال بود که پوستر پویش را منتشر کردند. بلافاصله نام‌نویسی‌ها شروع شدند و به ۲۰ شهریور نرسیده بیش از ۲۵۰ بانی برای پذیرایی از زائران اعلام آمادگی کردند. نام‌نویسی همچنان ادامه داشت تا به عدد ۴۳۳ رسید. ۴۳۳ میزبان که قرار بود در منازلشان از زائران آقا(ع) پذیرایی کنند.
فاطمه دژبرد، رئیس مرکز امور بانوان و خانواده بنیاد کرامت رضوی در این باره گفت: «یکی از اقدام‌های آستان قدس در دهه آخر صفر که مبتنی بر سیاست‌های کلان آن است، استفاده از مجاوران برای خدمت‌رسانی به زائران در قالب پویش خانه‌های رضوی است. سه سالی است که به همت مرکز امور بانوان و خانواده بنیاد کرامت رضوی این کار با هدف ترویج میهمان‌نوازی مردم در حال انجام است و مجاورانی که تمایل به ارائه خدمت در حوزه اسکان رایگان زائران را دارند در این طرح مشارکت می‌کنند. امسال در دهه آخر ماه صفر ۱۲ هزار زائر توسط ۴۳۳ بانی اسکان داده شدند».
البته تماس تلفنی و سایت تنها راه برای نام‌نویسی در پویش خانه‌های رضوی نبود و رابطانی در همه محلات مشهد با شرکت در محافل خانگی و حضور در مساجد، همشهریانشان را به سهیم شدن در این پویش ترغیب می‌کردند. دژبرد با اشاره به این موضوع ادامه داد: «شبکه خادمیاری و رابطان ما در سطح شهر فعال بودند و بانیان داوطلب را در این طرح ثبت‌نام می‌کردند. مدیریت امور مجاورین و کانون‌های خادمیاری استان‌ها هم با رصد و شناسایی زائران، آن‌ها را به ما معرفی می‌کردند».
خانه ما بیت‌الرضا(ع) است
زائر را به خانه می‌بردند و برکت را در خانه نگه می‌داشتند. این عقیده بسیاری از بانیان خانه‌های رضوی است. مجاورانی که از فرصت مغتنمی که بدست آورده بودند استفاده کردند تا شکرانه همسایگی امام مهربانی‌ها را به جای آورند. سمیه هادی که از کودکی مجاور این بارگاه مطهر بوده و پس از ازدواج به نوعی هم‌محله‌ای آقا(ع) شده، گفت: «سه سال است که من و همسرم در این پویش شرکت می‌کنیم اما از حدود ۱۰سال پیش افتخار پذیرایی از زائران را داریم. ما همه زندگیمان امام رضایی است. حتی ازدواجمان هم به نیت ایشان در ۸/۸/۸۸ گرفتیم». او حس میزبانی از زائران را این طور توصیف کرد: «خیلی حس خوبی دارد. جایی شنیده بودیم که برای خانه‌هایتان اسم بگذارید. من و همسرم هم چون ارادت زیادی به آقا(ع) داریم، تصمیم گرفتیم نام خانه‌مان را بیت‌الرضا(ع) بگذاریم. حالا هم این خانه میزبان زائران امام رضا(ع) است. ما با ایشان معامله کرده‌ایم و امام رضا(ع) را به جان جوادشان قسم داده‌ایم تا نگاه و توجه‌شان همیشه به فرزندانمان باشد».
به نیت زائرسرا شدن اجاره شده است
خیلی‌هایشان فقط خانه‌هایشان را در اختیار زائران قرار ندادند بلکه با آنان همسفره هم شده بودند. هر چه داشتند و نداشتند را آورده بودند پای سفره و بسم‌الله. خودشان نمک‌گیر خوان پربرکت امام رئوف(ع) بودند و میهمانشان را هم به لقمه‌ای نان و نمک دعوت کردند. بعضی‌ها هم که امکان پذیرایی از زائران را در منازل خود نداشتند از قافله عقب نمانده و با اجاره منازلی از زائران حضرت پذیرایی کردند. میزبانی خانواده طاهره جاودانی از همین جنس میزبانی‌ها بود. او همراه همسرش، پدرش، مادرش و بقیه اعضای خانواده گروهی را تشکیل دادند و هر کدامشان یک گوشه کار را گرفتند تا زائر آقا چیزی کم و کسر نداشته باشد. طاهره خانم با اشاره به یک آرزوی قدیمی که سبب‌ساز این کار خیر شده، گفت: «این آرزوی همسرم بود که پس از ازدواجمان مکانی را داشته باشیم که در آن پذیرای زائران امام مهربانی‌ها باشیم. حدود یک سال پیش ایشان فضایی را اجاره کردند و حالا همه با هم با عشق پذیرای زائران علی بن موسی الرضا(ع) هستیم. ان‌شاءالله به حق امیرالمؤمنین(ع) حضرت(ع) این توفیق را از ما نگیرند».
کسانی که میهمان خانواده طاهری می‌شوند عموماً یا زیارت اولی‌اند و یا از میان کپرنشینان و افراد کم‌برخوردار مالی هستند که با کمک جهادگران با آن‌ها آشنا می‌شوند. زائرانی که در طول سال چند روزی میهمان این خانه هستند.
فاطمه تراشی مادر طاهره خانم هم در این مراسم حضور داشت. او عکسی را از خانه‌ای که برای زائران اجاره شده بود نشانمان داد. سردر خانه نوشته بودند: «موکب شاهزاده علی اصغر(ع)». فاطمه خانم درباره آن گفت: «این موکب به نام مبارک ایشان نام‌گذاری شده و همه ایام سال در خدمت زائران است. ما همه کارها را خانوادگی انجام می‌دهیم. مثلاً خود من آشپز موکب هستم و در روزهای حضور زائران با افتخار برایشان غذا می‌پزم».
رقابتی شیرین بین همسایه‌ها
بسیاری از این مردم کسانی‌اند که پیش از راه‌اندازی این پویش هم زائران را در خانه‌هایشان میهمان می‌کردند تا به یُمن حضور آن‌ها عطر رضوی در خانه‌هایشان جاری شود. رقیه خواجه بامری اهل ایوان طرق و یکی از آن‌ها بود که نه تنها سال‌هاست از کاروان‌های زائران پیاده در خانه‌اش پذیرایی کرده، بلکه همسایه‌هایش را نیز به این کار ترغیب کرده و حالا به قول خودش برای اینکه زائران را به خانه‌هایشان ببرند روزشماری می‌کنند و با هم رقابت دارند. یک رقابت شیرین از جنس میزبانی.
رقیه خانم گفت: «۲۰سال است که زائران پیاده حضرت(ع) میهمان خانه‌ام می‌شوند. در میان همسایه‌ها نخستین نفر بودم و برکتش را هم در زندگی‌ام دیدم. بعداً دو سه نفر از همسایه‌هایم هم میزبان زائران شدند. اما حالا بیش از ۲۰ خانه در نزدیکی ما میزبان زائران شده است».
نظر شما