رئیس جمهور کشورمان که به منظور شرکت در نشست سه روزه بریکس در روسیه به سر می برد، روز گذشته علاوه بر سخنرانی در جمع سران این مجمع بزرگ و تاثیرگذار جهانی، با برخی از رهبران حاضر در اجلاس نیز دیدار و در مورد مسائل دوجانبه به رایزنی پرداخت. مسعود پزشکیان به دعوت ولادیمیر پوتین و برای شرکت در شانزدهمین نشست سران کشورهای نوظهور اقتصادی، شامگاه سه شنبه وارد شهر کازان مرکز استان تاتارستان، محل برگزاری اجلاس شد.

عکس یادگاری سران، آغازگر رسمی این رویداد بین‌المللی بود و در ادامه، رؤسای هیأت‌های کشورهای عضو شامل ایران، روسیه، برزیل، هند، چین،‌ آفریقای جنوبی، مصر، امارات متحده عربی و اتیوپی نشست‌های رسمی خود و گفت‌وگو در قالب‌های محدود و گسترده درباره دستور کار این اجلاس را آغاز کردند.

دیدار با رئیس جمهور کشور هفتاد و دو ملت

پزشکیان برنامه اقدامات دیپلماتیک فشرده خود را به محض ورود به محل گردهمایی مقامات با دیدار با نارندرا مودی نخست وزیر هند کلید زد. رئیس جمهوری اسلامی ایران و نخست وزیر هند در دیدار یکدیگر مهمترین مسائل دوجانبه و راهکارهای گسترش روابط فیمابین و نیز رویدادهای منطقه را بررسی و بر ضرورت توقف درگیری‌ها در منطقه و پرهیز از اعمال استانداردهای دوگانه در زمینه حقوق بشر تاکید کردند. نخست وزیر هند نیز در این دیدار با اشاره به سفر قبلی خود ایران و دیدارش با رهبر معظم انقلاب اسلامی، سفر خود را به یاد ماندنی توصیف کرد و از دکتر پزشکیان خواست که سلام‌های وی را به مقام معظم رهبری برساند و گفت: گسترش همکاری با ایرانِ تحت مدیریت شما انتظار و خواسته هند است.

گپ و گفت مهم با السیسی

دیدار با«آبی احمد» نخست‌وزیر اتیوپی دومین دیدار دوجانبه رئیس جمهور با رهبران حاضر در اجلاس بود. وی در این دیدار نیز ضمن اشاره به تحولات فلسطین اشغالی، حمایت‌های کشورهای غربی را در تداوم جنایات رژیم صهیونیستی موثر توصیف از پا خطا کند و اقدامی علیه جمهوری اسلامی ایران مرتکب شود، پاسخ قاطعانه و غیرقابل باوری دریافت خواهد کرد.

مسعود پزشکیان همچنین در حاشیه شانزدهمین نشست سران بریکس در دیدار با عبدالفتاح السیسی همتای مصری خود، مهمترین مسائل منطقه و راهکارهای توقف جنگ در غزه و لبنان و جلوگیری از سرایت درگیری‌ها به دیگر نقاط منطقه را مورد بررسی قرار دادند. رئیس جمهور با بیان اینکه ایران به هیچ‌وجه به دنبال جنگ و درگیری نیست، با انتقاد از اعمال استانداردهای دوگانه و حمایت کشورهای غربی از جنایات رژیم صهیونیستی اظهار داشت: اگر رژیم صهیونیستی مرتکب خطایی، یقین بدانید که جمهوری اسلامی پاسخ دردناکی به او خواهد داد. به طور طبیعی رژیم ممکن است به ایران آسیبی وارد کند، اما آسیبی که در پاسخ دریافت خواهد کرد، فراتر از تصور است.

رئیس جمهور مصر نیز در این دیدار با بیان اینکه عامل اصلی قدرت ما مسلمانان، اتحاد با یکدیگر است، گفت: نه به عنوان یک عالم سیاسی، بلکه در وهله اول به عنوان یک مسلمان باور دارم که باید با تفاهم و گسترش دوستی امور خود را به پیش ببریم و از همین رو در تمام سال‌هایی که روابط ما دچار مشکل است، حتی یک‌بار علیه جمهوری اسلامی ایران موضعی اتخاذ نکرده‌ام.

۵ پیشنهاد رئیس‌جمهور به اجلاس سران بریکس در روسیه

رئیس جمهور اما یکی از سخنرانان در نشست اصلی سران بریکس نیز بود که در آن ۵ پیشنهاد مهم ایران برای ارتقای این نهاد را قرائت کرد. پزشکیان در ابتدای اظهاراتش با بیان اینکه بریکس در بستر پارادایم چندجانبه‌گرایی، نمونه‌ای شاخص و الگویی موفق از همکاری‌های توسعه یافته در بطن جهان جنوب است که طیف کثیری از کشورها را مجذوب خود ساخته است در ارتباط با تحولات فلسطین و لبنان گفت: ایران خواستار آتش‌بس فوری و دائمی، عقب‌نشینی کامل نظامیان رژیم اشغالگر از مناطق تحت اشغال و امدادرسانی فوری به مردم غزه و آوارگان لبنان است.

وی سپس با بیان اینکه جهان جنوب در نابرابری، بی‌عدالتی و مشکلات اقتصادی دست و پا می‌زند، افزود: بر این اساس مایلم پیشنهادهای زیر را مطرح نمایم:

اول- در عین عدم غفلت از دو رکن سیاسی-امنیتی و فرهنگی-مردمی، در سال آینده اولویت برنامه‌هایمان را به مسائل اقتصادی-مالی بدهیم و در ایجاد همکاری‌های به هم پیوسته اقتصادی و تجاری و استفاده از ظرفیت‌های داخل بریکس بیافزایند.

دوم- از چالش‌های بسیار مهم که کشورهای یک جانبه‌گرا علیه کشورهای مستقل و آزادی‌خواه تحمیل کرده‌اند، تحریم‌های اقتصادی است. ‌مقابله با تحریم‌های غیرقانونی نیازمند اقدام گروهی و اجرای سازوکارهای مشترک است که بریکس در این زمینه می تواند موفق عمل کند.

سوم- در حال حاضر بیشتر کشورهای دنیا از اینکه آمریکا برای حل مشکلات داخلی و مالی خود، از دلار به عنوان سلاح و یا ابزار کنترل دیگر کشورها استفاده می‌کند، ناراضی هستند. دنیا بریکس را با هدف تلاش برای کاستن از قدرت دلار و افزایش مبادلات با پول‌های ملی می‌شناسد. اینکه کشورهای عضو بزرگترین تولید کنندگان و در عین حال بزرگترین مصرف‌کنندگان انرژی، مواد غذایی و دیگر کالاها ‌هستند و به مهمترین خطوط‌ مواصلاتی و ترانزیتی دسترسی دارند، مزیت بسیار بزرگی است که موجب می‌شود انجام مبادلات با پول‌های ملی به سهولت انجام گیرد.

چهارم- کشورهای شمال همواره برای دستیابی کشورهای جنوب به فناوری‌های نوین مانع تراشی کرده‌اند، لذا ما وظیفه ‌داریم با تشریک مساعی، مبادله اطلاعات، سرمایه‌گذاری مشترک و دیگر اقدامات، خود را به فناوری‌های نوین مجهز سازیم.

و پنجم- ضروری است بانک توسعه نوین(NDB)  که یکی از نهادهای برآمده از بریکس به شمار می‌رود، تقویت شود و با پذیرش اعضای جدید و افزایش سرمایه بتواند در جهت توسعه زیرساخت‌های این کشورها گام بردارد. جمهوری اسلامی ایران آمادگی دارد تا همکاری‌های تنگاتنگی با این بانک داشته باشد.

ایران چهار راه ارتباطی جهان

پزشکیان ادامه داد: با توجه به پیشنهادهای مطرح شده، لازم است اشاره کنم، جمهوری اسلامی از توانمندی‌های قابل توجهی در حوزه‌های مختلف برخوردار است و در مجموعه بریکس همکاری‌های مشترک و سودمندی را می‌تواند رقم بزند و در این خصوص علاقمند به تبادل تجربه و معرفی دست آوردهای خود هستیم. همچنین ایران با برخورداری از موقعیت استراتژیک، بستر عبور چندین کریدور حمل و نقل بین‌المللی از جمله کریدورهای شمال–جنوب و شرق–غرب بوده و می‌توانیم با توسعه همکاری‌های سازنده، شبکه جدیدی از روابط ترانزیتی برای انتقال انرژی و یا کالاهای تجاری در بستر بریکس، ایجاد نماییم.

رئیس جمهور در ادامه با اشاره به پیشنهادت مطرح شده خود گفت: پیگیری برنامه‌های بسیار متنوع درون گروهی، بدون داشتن یک دبیرخانه کوچک و چابک مشکل خواهد بود. پیشنهاد می‌کنم بررسی چگونگی تشکیل این دبیرخانه در دستور کار وزارتخانه‌های امور خارجه قرار گیرد.

گفتنی است شانزدهمین اجلاس سران بریکس از روز گذشته بطور رسمی در روسیه اغاز شد. بریکس مخفف پنج اقتصاد بزرگ در حال ظهور است: برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی. در سال ۲۰۲۲، این پنج کشور حدود ۲۶.۲ درصد از تولید ناخالص جهانی را به خود اختصاص داده‌اند. در حال حاضر دو کشور عضو بریکس، عضویت دائم شورای امنیت را بر عهده داشته و سه کشور دیگر، داعیه عضویت دائم در شورای امنیت و اصلاح ساختارهای سیاسی و مالی جهانی را دارند. جمهوری اسلامی ایران که از ابتدای سال ۲۰۲۴ (دی ماه ۱۴۰۲) با تلاش های دولت شهید رئیسی به گروه بریکس پیوسته است، امسال برای نخستین بار به عنوان عضو رسمی و تمام عیار در این اجلاس شرکت می‌کند. این حضور در مقطع حساس کنونی برای تشریح رویکردهای جهانی و پیشبرد دیپلماسی منطقه‌ای حائز اهمیت است.