طفل‌ها قد می‌کشند، می‌روند و هرگز دوباره در نمی‌زنند. گاهی جنازه‌ای به دست مادری می‌رسد؛ سینه‌اش را با سیم بخیه کرده‌اند. زن جگر پاره پاره‌اش را در آغوش می‌گیرد و به خاک می‌بخشد. مادرانی که هنوز جنازه و استخوانی از فرزندنشان نرسیده بالای قبر خالی لالایی می‌خوانند.
مطالعه و شناخت بالا و پایین روند زندگی در دوران جنگ موجب می‌شود درک ما نسبت به جامعه و آسیب‌های روانی، فیزیکی و اجتماعی جنگ عمق پیدا کند.
در کتاب «پری خانه ما» بهناز ضرابی‌زاده با نگاهی نو و عمیق، به بازتاب زندگی و دل‌نگرانی‌های زنانی پرداخته است که در دوران جنگ ایران و عراق به نقش مادر، همسر و تکیه‌گاهی برای خانواده‌های خود درآمده‌اند. این اثر، نه تنها داستان زنانگی، بلکه بازتابی از پیچیدگی‌ها، دغدغه‌ها و ایثار زنانی است که در اوج بحران، دوام آوردند و ستون خانه و جامعه بودند.
کتاب تنها بازگویی خاطرات نیست؛ بلکه درون‌مایه‌ای از احساسات و اضطراب‌های خاموش زنانی را به تصویر می‌کشد که با وجود ناملایمات، سعی در حفظ آرامش و پایداری خانه و فرزندان داشتند. ضرابی‌زاده با زبانی شاعرانه و در عین حال واقعی، سعی می‌کند تا تجربه‌های زیسته این زنان را از دل روایت‌های کوچک و بزرگ زندگی بیرون بکشد و به دست خواننده برساند.
اثر بازنمایی زنانه‌ای از واقعیت دوران جنگ است؛ ضرابی‌زاده در این اثر با بهره‌گیری از زبان صمیمی و تصویری، تجربه‌های زنانه‌ای را که در زیر سایه جنگ رشد کرده‌اند، به تصویر می‌کشد. نویسنده از عناصر و جزئیات محیطی، مانند دلهره‌های انتظار و سکوت‌های سنگین خانه‌هایی که مردانشان در جبهه هستند، استفاده می‌کند و خواننده را به دنیای درونی شخصیت‌ها نزدیک‌تر می‌کند.
«پری خانه ما» با استفاده از تکنیک‌های روایی غیرخطی، گویی یک سفر در زمان را برای خواننده فراهم می‌آورد که از طریق آن، هر بار به بخشی از خاطرات و حسرت‌های زنان می‌رسد و این تجربه‌ها را همچون بخشی از تاریخ زندگی می‌کند.
یکی از دستاوردهای روشن این کتاب، تصویر کردن بحران هویت، اضطراب‌های ناشی از دوری و از دست دادن عزیزان، و همچنین وظایف و مسئولیت‌های سنگین بر دوش زنانی است که باید هم‌زمان هم مادر و هم همسر باشند.
در پری خانه ما، خواننده با زنی مواجه است که به عنوان رکن اصلی خانواده باید از فرزندان مراقبت کند، با عدم حضور همسرش کنار بیاید و در عین حال، با وحشت از دست دادن او نیز مواجه است.
این زنان به نوعی نمایانگر نسلی از مادران و همسران هستند که در دل جنگ و بحران، باید نقش‌های جدیدی را بپذیرند و با تکیه بر نیروی درونی خود، تکیه‌گاه خانواده شوند. کتاب به شکلی هنرمندانه به نمایش این واقعیت‌ها می‌پردازد و تصویری چندلایه از چالش‌ها و تصمیمات دشواری که این زنان با آن‌ها روبه‌رو بوده‌اند، ارائه می‌دهد. پری خانه ما از این نظر بازتاب‌دهنده هم‌زمان دنیای درونی و شرایط بیرونی زنانی است که در کنار نقش‌های سنتی، به ناچار مسئولیت‌های بیشتری را بر دوش می‌کشند.
این اثر به دلیل استفاده هوشمندانه از تکنیک‌های روایت، دقت در بازتاب احساسات پیچیده‌ی زنانه و همچنین پرداختن به مسائل کمتر پرداخته شده‌ی زنان در دوران جنگ، تحسین‌برانگیز است.
«پری خانه ما» از منظر روایتی اثری پیشرو محسوب می‌شود و توانسته به جنبه‌های جدیدی از تاریخ شفاهی دوران جنگ بپردازد که پیش از این کمتر مورد توجه قرار گرفته بوده است. ضرابی‌زاده توانسته با نگارشی روان و توصیفی دقیق خواننده را به قلب تجربه‌های زیسته این زنان نزدیک کند و احساسی از همدلی و فهم عمیق ایجاد کند.
«پری خانه ما» می‌تواند به‌عنوان یک منبع فرهنگی و اجتماعی برای نسل‌های جوان باشد تا از نزدیک با زندگی و مشکلات زنانی آشنا شوند که در دوران جنگ نقش‌های بزرگی بر دوش داشتند. این کتاب با تصویر کردن چهره زنانی که در کنار دغدغه‌های روزانه، با مسائل بزرگی چون فراق و نگرانی از سرنوشت عزیزانشان در جنگ دست‌وپنجه نرم می‌کردند، نقش مهمی در افزایش همدلی و درک جامعه نسبت به جایگاه و فداکاری‌های زنان در دوران جنگ دارد.
بهناز ضرابی‌زاده در این کتاب تنها به بازتاب واقعیت‌ها نپرداخته است، بلکه با قلمی حساس و متعهد، به ما یادآور می‌شود که تجربه‌های زنان در دوران جنگ، از جنبه‌های اساسی تاریخ ماست و باید با دقت و احترام ثبت و حفظ شود.
خبرنگار: مهدخت خدادادی
نظر شما