امیر قلعه نویی از تعدادی از بازیکنان جوان در اردوی آخر تیم ملی استفاده کرد و میانگین سنی تیم ملی تاحدودی کاهش پیدا کرد اما این جوانگرایی در ترکیب اصلی تیم ملی و بازیکنانی که به میدان می‌روند تاثیر نداشت و میانگین سنی بازیکنان داخل زمین همچنان بالاست و هیچ کدام از بازیکنان جوان نتوانستند خودشان را به ترکیب اصلی تیم ملی تحمیل کنند، جدا از نداشتن بازیکن شاخص برای حضور در ترکیب اصلی تیم ملی در چند پست هم میانگین سنی بالایی دارد و باید با حضور بازیکنان جوان حس رقابت و همچنین نگاهی آینده‌گرانه برای پشتوانه‌سازی انجام شود.

تیم‌های رده پایه، تیم ملی امید، جوانان و همچنین باشگاه‌ها باید کمک‌حال تیم ملی بزرگسالان باشند و در پست‌های مختلف به ویژه در پست دروازه، مدافع میانی و هافبک پست هشت بازیکن‌هایی را برای حضور در تیم ملی آماده کنند.

در ادامه به بررسی بازیکنان مستعد در پست‌های مختلف و شرایطی که در حال حاضر فراهم است خواهیم پرداخت، نگرانی در چند پست وجود دارد که باید نگاه ویژه‌ای به آنها داشت.

اولین پستی که باید مورد ارزیابی قرار بگیرد خط دروازه است که چهار دروازه‌بان شاخص لیگ برتر با سابقه حضور در تیم ملی و البته حضور طولانی مدت در لیگ برتر و میانگین سنی بالای ۳۰ سال در لیست تیم ملی حضور دارند، این گلرها در لیگ برتر هم از بهترین‌ها هستند و در باشگاه‌های بزرگ لیگ برتر به میدان می‌روند.

در بین تیم‌های لیگ برتر استقلال، سپاهان، گل‌گهر و تراکتور گلرهای ملی‌پوش را در اختیار دارند، پرسپولیس، چادرملو، فولاد، نساجی و خیبر خرم آباد از گلرهای خارجی استفاده می‌کنند، ملوان، شمس‌آذر، مس رفسنجان از گلرهای باتجربه بهره می‌برند و در این بین تیم هوادار، ذوب آهن و استقلال خوزستان گلرهای با میانگین سنی پایین را در ترکیب اصلی قرار داده‌اند.

هوادار در این فصل از محمدجواد کیا و آرشا شکوری در ترکیب اصلی استفاده کرده، ذوب آهن از پارسا جعفری و آلومینیوم اراک مهران خلیفه را درون دروازه قرار داده است، تیم فوتبال ملوان افشار صداقت و علیرضا جعفرپور را روی نیمکت در اختیار دارد، استقلال و پرسپولیس گلرهای جوان مستعدی دارند اما تحت تاثیر حضور حسینی و گندوز قرار گرفتند، در واقع رسما اقدامی برای حضور کسب تجربه گلرهای جوان انجام نشده و تیم ملی و باشگاه‌های بزرگسال سال‌هاست روی چند دروازه‌بان شاخص سرمایه گذاری کردند، این روند شاید تا جام‌جهانی ۲۰۲۶ ادامه داشته باشد و تیم ملی هم مشکلی بابت خط دروازه نداشته باشد اما قطعا بعد از این تورنومنت باید جوانگرایی جدی در پست دروازه انجام شود.

در لیست تیم ملی مدافعانی مانند زارع و حزباوی حضور دارند که پشت خط شجاع، کنعانی و نعمتی مانده‌اند و هنوز به سطح کیفیتی نرسیدند که تغییر نسل در این پست ایجاد شود اما هر دو بازیکن در ترکیب تیم باشگاهی خود به میدان می‌روند، اما نکته نگران کننده عدم حضور مدافعان تیم ملی امید در رده بزرگسالان و حتی باشگاهی است، مجید نصیری، سینا شاه عباسی، سامان فلاح و امین حزباوی چهار مدافع میانی بودند که در مدت اخیر در تیم ملی امید حضور داشتند اما در این بین فقط حزباوی توانست کیفیت خود را حفظ کند و در تیم ملی و باشگاه خود شرایط مناسبی داشته باشد.

میانگین سنی خط دفاعی تیم ملی در شرایطی که جام‌جهانی طلب می‌کند تا بازیکنانی با فیزیک بدنی و ذهنی آماده در ترکیب تیم ملی حضور داشته باشند نگران کننده است، همچنان باید امیدوار باشیم که کنعانی و شجاع در مسابقات جام جهانی کیفیت فنی خود را حفظ کنند تا تیم ملی مشکلی در خط دفاع نداشته باشد!

سمت چپ و راست زمین پشتوانه خوبی برای تیم ملی فراهم شده است، صالح حردانی، صادق محرمی و آریا یوسفی بازیکنانی هستند که در شرایط سنی خوبی قرار دارند و در این بین محرمی تجربه کافی را هم دارد، آنها کیفیت مطلوبی ارائه کردند اما هنوز آن بازیکنانی شاخصی نیستند که تفاوت ایجاد کنند و صرفا بهترین‌های ایران هستند.

در سمت چپ زمین ابولفضل جلالی شاخص‌ترین مدافع جوان تیم ملی است و بعد از آن حسین گودرزی شرایط سنی خوبی دارد که می‌تواند با بهبود عملکرد در تیم باشگاهی به تیم ملی برسد، میلاد محمدی باتجربه‌ترین بازیکن این پست است و به نظر می‌رسد در صورتی که بتواند سطح فنی‌خود را حفظ کند در جام‌جهانی ۲۰۲۶ حضور داشته باشد.

پست شش تیم ملی بازیکنان قابل اعتمادی حضور دارند که شرایط تیم ملی را در این پست مطلوب کرده است، امید نورافکن ۲۷ ساله، سعید عزت‌اللهی ۲۸ ساله هنوز می‌توانند با کیفیت و شرایط سنی خوب با کوله‌باری از تجربه برای تیم ملی به میدان بروند، بازیکن جوانی مانند محمد قربانی آلترناتیو آنهاست و در مسابقات لیگ برتر هم بازیکنانی مانند بردبار، زمانی، خدابنده‌لو و... می‌توانند با بهبود کیفیت فنی در آینده جزء ملی‌پوشان ایران باشند.

اما پست هشت کمی‌ نگران کننده‌ست و هیچ بازیکنی با قابلیت شاخص برای این پست وجود ندارد، احمد نوراللهی مدتی است از تیم ملی دور است و سامان قدوس ۳۱ ساله در شرایط سنی قرار ندارد که سال‌های طولانی در این پست به میدان برود، تنها بازیکن درخشان این پست محمدجواد حسین‌نژاد است که او هم ذاتا یک بازیکن پا به توپ و نزدیک به دروازه حریف است، تیم‌های باشگاهی فوتبال ایران هم علاقه‌ای به سازندگی بازیکن خلاق در میانه میدان نداشتند و بیشتر از بازیکنان خارجی در این پست بهره می‌برند، سال‌هاست این ضعف در فوتبال ایران وجود دارد، آیا برنامه‌ای برای این پست در نظر گرفته خواهد شد؟

وینگ‌بک یا وینگرهای تیم ملی تنها پستی است که جوانگرایی از همین مسابقات مقدماتی انجام شد و حتی بازیکنان مستعد زیادی در لیگ حضور دارند که بتوانند در این پست به میدان بروند، مهدی قایدی و محمد محبی دو بازیکن جوان تیم ملی هستند که حداقل ۵ سال دیگر می‌توانند تا پیش از ۳۰ سالگی در تیم ملی به میدان بروند، سطح فنی مطلوب، شرایط سنی مناسب باعث شده تا تغییر نسل در این پست خیلی زود انجام شود و نتیجه آن هم مثبت باشد، بازیکنانی مانند الهیار صیادمنش، مهدی لیموچی مستعد هستند تا با ثبات و بهبود عملکرد به تیم ملی برسند، حتی در این پست بازیکنان شاخص تیم ملی امید در سال‌های آینده می‌توانند گزینه تیم ملی باشند، مهدی هاشم‌نژاد، امیرحسین حسین زاده، محمدحسین اسلامی، محمد عمری و... بازیکنانی هستند که هنوز شرایط کاملی برای حضور در تیم ملی نداشتند اما زمان شاید خیلی چیزها را تغییر دهد.

نوک پیکان خط حمله تیم ملی و حضور طولانی مدت سردار و مهدی طارمی، سوپراستارهای فوتبال، شرایطی را ایجاد کرده که بازیکنان جوان و حتی گلزنان با سابقه لیگ برتر پشت خط آنها بمانند، البته غیر از این هم توقع نمی‌رفت، بازیکنانی که در بالاترین سطح فوتبال باشگاهی اروپا به میدان رفته‌اند و زوج کاملی را در خط حمله ایجاد کرده بودند انتخاب تمام مربیان تیم ملی بودند.

اما با بررسی این پست فاصله بازیکنانی که مستعد حضور در تیم ملی هستند با این دو بازیکن زیاد است اما استعدادهای خوبی هستند که با کسب تجربه و افزایش مهارت‌های فردی می‌توانند تا حدودی نگرانی‌ها را برطرف کنند، در حال حاضر سعید سحرخیزان، جواد آقایی‌پور و رضا غندی‌پور مستعدترین بازیکنان حال حاضر تیم ملی هستند که امید به درخشش و شکوفایی آنها برای تغییر نسل وجود دارد.

این بازیکنان به غیر رضا غندی‌پور که در تیم ملی جوانان به میدان می‌رود در اردوهای مختلف مورد ارزیابی کادر فنی قرار گرفتند اما هنوز فرصت کافی برای بازی پیدا نکردند، برنامه‌ریزی روی این بازیکنان و همچنین تلاش و پشتکار آنها می‌تواند شرایط بهتری را برایشان ایجاد کند تا در سال‌های آینده گزینه جانشینی ستاره های تیم ملی باشند.