تحولات منطقه

منطقه سنگان خواف به‌عنوان یکی از غنی‌ترین ذخایر سنگ‌آهن کشور، ظرفیت‌های عظیمی برای توسعه اقتصادی دارد؛ اما تا زمانی که منافع حاصل از این منابع به مردم خراسان رضوی نرسد، این ثروت به جای محرک توسعه، عامل خروج سرمایه خواهد بود.

۳پیشنهاد برای بازگشت منافع بزرگ‌ترین معدن سنگ‌آهن غرب‌آسیا به‌نفع توسعه منطقه‌ای
زمان مطالعه: ۷ دقیقه

به گزارش قدس خراسان، از زمان روی کار آمدن استاندار جدید خراسان رضوی، اواخر هر هفته شهرستان‌های استان سفر استاندار را به خود دیده‌اند که از جمله آن می‌توان به سفرهای پنجشنبه ۲۴ آبان غلامحسین مظفری به شهرستان‌های خواف، تایباد، باخرز و سرخس اشاره کرد.

از میان شهرستان‌های یاد شده، سفر به خواف و پرداختن به آن از این نظر اهمیت دارد که این منطقه ۱/۲ میلیارد تن ذخیره سنگ آهن را در دل خود دارد و جزو ۱۰ معدن برتر سنگ‌آهن دنیا محسوب می‌شود. مجتمع سنگ‌آهن خواف سالانه حدود ۲۵ میلیون تن سنگ‌آهن استخراجی خود را در اختیار چهار شرکت تولید کنسانتره و گندله مستقر در این منطقه قرار می‌دهد تا این شرکت‌های غیربومی که تونل‌های درآمدی هنگفتی برای خود با استفاده از منابع خراسان رضوی ایجاد کرده‌اند، این سنگ آهن‌ها را به ۱۲/۵ میلیون تن گندله و ۱۲/۵ میلیون تن کنسانتره که خوراک صنایع فولادی است، تبدیل کنند.

خواف توجه خاص می‌طلبد
استاندار خراسان رضوی روز پنجشنبه در جلسه شورای تأمین شهرستان خواف گفت: این شهرستان با توجه به قابلیت‌های خود در بخش‌های مختلف از مناطق مستعد اقتصادی استان خراسان رضوی است و مسئولان توجه خاصی به مسائل و مشکلات خواف خواهند داشت و این موضوع در اولویت قرار دارد.  همچنین معاون اقتصادی استانداری خراسان رضوی در گفت‌وگو با یکی از رسانه‌ها به طرح موضوعات کلی از این بازدید پرداخته و در مجموع باید بر این نکته تأکید کرد به‌صورت شفاف مشخص نیست دقیقاً چه موضوعات اقتصادی در خواف اهمیت دارد!
در بررسی چرخه اقتصادی همه شرکت‌های مستقر در منطقه خواف دو موضوع مورد توجه است؛ نخست اینکه گردش‌های مالی مجموع شرکت‌های فعال در منطقه سنگان خواف در خارج از استان رقم می‌خورد و این شرکت‌ها دفتری در خراسان رضوی ندارند. موضوع دوم این است با وجود اینکه این شرکت‌ها از منابع خراسان رضوی استفاده و درآمدزایی می‌کنند؛ اما در بحث مسئولیت‌های اجتماعی در منطقه کاری جدی از پیش نبرده‌اند و تاکنون چیزی جز خاک نصیب مردم منطقه نشده است.  

ضرورت بازگشت گردش‌های مالی شرکت‌های معدنی به استان
دو روز پس از این بازدید، غلامحسین مظفری در پاسخ به پرسش خبرنگار قدس خراسان که چه اقدام‌هایی برای بازگشت حساب‌های مالی و انجام مسئولیت‌های اجتماعی شرکت‌های معدنی در خواف در دستور کار است، عنوان کرد: هر کدام از این دو موضوع مهم است که باید مدت‌ها به آن‌ها بپردازیم و تلاش کنیم منافع شرکت‌های بزرگی که در استان وجود دارند و مواد اولیه استان را در اختیار می‌گیرند و بخشی از زنجیره تولیدشان در استان است، به خراسان رضوی برگردد.
استاندار خراسان رضوی ادامه داد: تأکید و اصرار ما این است که گردش مالی این شرکت‌ها یا به تعبیری حساب‌های بانکی آن‌ها به داخل استان منتقل شود و از قِبل این گردش استان بتواند هم منتفع شود و هم منابع مالی‌اش افزایش پیدا کند تا به تبع آن بتوانیم مصارفی را به عنوان تسهیلات در اختیار دیگر واحدهای استان قرار دهیم. باید گفت این بحث مهم است و اصرار داریم و پیگیر هستیم که دفاتر شرکت‌های بزرگ در استان مستقر شوند و به دنبال آن، همه منافع استان به خراسان رضوی برگردد.  
وی در خصوص مسئولیت اجتماعی شرکت‌های معدنی مستقر در سنگان خواف گفت: مسئولیت اجتماعی یک موضوع تعریف شده، روشن و در همه دنیا معمول و مرسوم است و در کشور ما هم خوشبختانه شرکت‌های بزرگ از قبل برداشت از منابع فعالیت‌هایی که منجر به بخشی از آلایندگی‌ها در مناطق می‌شود و از سودی که از مناطق دارند، مسئولیت اجتماعی را انجام می‌دهند. خوشبختانه در خراسان رضوی شرکت‌ها تا حدی این بحث را داشته‌اند؛ اما طبیعی است انتظار و توقع ما بیشتر است و باید بهره‌برداران اصلی این منابع و منافع کسانی باشند که در نزدیک‌ترین فاصله با این منابع زندگی می‌کنند.  
مظفری ضمن اشاره به استفاده این شرکت‌ها از منابع خراسان رضوی تصریح کرد: واقعیت این است که شرکت‌های بزرگ در استان منابع و مواد اولیه را می‌برند و در استان‌های دیگر کارهای بزرگی انجام می‌دهند. در این حوزه تأکید بنده به عنوان نماینده عالی دولت در استان این است که از این منابع و درآمدهای شرکت‌ها بتوانیم در استان در قالب مسئولیت‌های اجتماعی استفاده کنیم و نشاط و شور و شادابی بیشتری در میان جوانانمان داشته باشیم. خلاصه اینکه باید تلاش کنیم این منابع به استان برگردد و وقتی منابع برگشت، روشن است در حوزه‌های مختلف از جمله ورزش، حوزه‌های فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی هزینه خواهد شد.

خواب زمستانی مسئولان و رسانه‌ها در خروج سرمایه‌ها
در تحلیل گفته‌های استاندار خراسان رضوی می‌توان چند نکته را اضافه کرد تا بهتر به اهمیت بازگشت منابع استان به استان به ویژه در منطقه خواف پی برد.  
نخستین نکته این است که چهار شرکت معدنی غیربومی تولیدکننده کنسانتره و گندله از سنگ‌های آهن‌ استخراج شده در سنگان خواف به مدت ۲۰ سال با مجتمع سنگان خواف قرارداد دارند تا این معدن سنگ‌آهن مورد نیاز آن‌ها را تأمین کند و از این مدت ۱۳ سال باقی مانده است.
به عبارت دیگر هفت سال است منابع استان بی‌هیچ چون و چرا و مطالبه‌گری جدی از سوی رسانه‌ها و مسئولان وقت بدون کمترین منافعی در حال خارج شدن است که امیدواریم استاندار جدید خراسان رضوی در زمینه بازگشت ثروت‌های استان به استان، ضمن اعلام برنامه‌ای هدفمند و شفاف، عزم جدی داشته باشد.
نکته مهم دیگر، آینده این معدن است که پیش‌بینی شده سنگان خواف بزرگ‌ترین تأمین‌کننده سنگ آهن مورد نیاز صنایع فولادی باشد و در این زمینه قرار است از برداشت ۲۵ میلیون تن سالانه به ۳۷ یا ۴۲میلیون تن برداشت سنگ آهن برسد و این یعنی اگر برای استقرار دفاتر رسمی این شرکت‌ها و حساب‌های مالی آن‌ها در استان به طور جدی فکری نشود، بیش از پیش مردم خراسان رضوی به ویژه مردم خواف قافیه داشته‌های خود را خواهند باخت و جز خاک از این معادن غنی، زیر پای خود سهمی نخواهند برد.

جایگاه مسئولیت‌های اجتماعی معادن خواف چیست؟
نکته دیگر در بحث مسئولیت‌های اجتماعی این معادن است. ۱۶هزار نفر بیمه شده تأمین اجتماعی در این منطقه مشغول به کار هستند که حجم بالایی از اشتغال در منطقه به شمار می‌رود؛ اما این پرسش مطرح می‌شود؛ آیا دست‌کم برای این تعداد بیمه شده در بحث مسئولیت‌های اجتماعی و تسهیل برای رسیدگی به نیروهای خود، مجموع شرکت‌های مستقر در سنگان خواف یک بیمارستان تأمین اجتماعی ساخته‌اند؟ یا برای تسهیل در رفت و آمد کارکنان و کارگران یا ماشین‌آلات خود جاده سلامی را که به «گذر مرگ» معروف است، بهسازی کرده‌اند؟  
منطقه سنگان خواف منطقه ثروتمندی به لحاظ منابع خدادادی به شمار می‌رود؛ اما براساس استعلام از کمیته امداد امام خمینی(ره) در منطقه خواف ۷ هزار و۵۴۲ خانوار زیر پوشش این نهاد قرار دارند که از این تعداد ۷هزار و ۴۴۰خانوار معیشت‌بگیرند. براساس همین آمار، از این تعداد خانوار زیر پوشش ۳۵۰ تا  ۴۰۰خانوار نیازمند سرویس بهداشتی و حمام، ۵۰۰نفر در انتظار وام کارگشایی در مبالغ ۱۰ تا ۵۰میلیون تومانی و ۹۵ بیمار زمینگیر جزو آمار بیماران سرطانی و بیماری‌های خاص هستند که به کمک‌رسانی نیاز دارند.
از آنجایی که باید جانب حق را نگه داشت و از عملکرد این شرکت‌ها در زمینه کمک به نیازمندان کمیته امداد یاد کرد، باید گفت براساس آمار در سال گذشته ۲هزار و ۷۵۰بسته تحصیلی توسط شرکت فولاد سنگان، در سال جاری ۵۵۰بسته تحصیلی به وسیله شرکت احیا سپاهان و هزار و ۴۰۰کیف توسط شرکت اپال پارسیان به دست دانش‌آموزان نیازمند کمیته امداد خواف رسیده و فولاد سنگان نیز هزار و ۷۰۰دانش‌آموز یتیم را زیر پوشش قرار داده تا ماهانه مقرری ۱۰۰هزار تومانی را به هر کدام از آن‌ها بپردازد که در مجموع معادل ۱۷۰میلیون تومان می‌شود.  هرچند باید قدردان این کمک‌ها بود؛ اما لازم است یادآوری شود این کمک‌ها در مجموع ثروتی که از استان به ویژه طی هفت سال گذشته خارج شده، عدد قابل توجهی نیست ضمن آنکه در بحث مسئولیت اجتماعی باید متولیان استان به صورت شفاف مشخص کنند سهم مجموع شرکت‌های مستقر در سنگان خواف چه عددی است تا بسته به عدد اعلامی، سقف و کف آن مشخص و قابل مطالبه باشد.

۳ پیشنهاد برای توسعه اقتصاد بومی با معادن سنگان خواف  
منطقه سنگان خواف به‌عنوان یکی از غنی‌ترین ذخایر سنگ‌آهن کشور، ظرفیت‌های عظیمی برای توسعه اقتصادی دارد؛ اما تا زمانی که منافع حاصل از این منابع به مردم خراسان رضوی نرسد، این ثروت به جای محرک توسعه، عامل خروج سرمایه خواهد بود. در ادامه، سه پیشنهاد برای رفع این چالش و توسعه اقتصاد بومی ارائه می‌شود.

۱. شفاف‌سازی سهم مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها
مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها باید به‌ صورت دقیق تعریف و سهم آن‌ها مشخص شود. تعیین سقف و کف تعهدات، امکان نظارت و مطالبه‌گری از این شرکت‌ها را فراهم می‌کند. این مسئولیت می‌تواند شامل ساخت بیمارستان، بهسازی زیرساخت‌ها و حمایت از اقشار محروم منطقه باشد. چنین اقدام‌هایی نه‌تنها شرایط زندگی مردم را بهبود می‌بخشد؛ بلکه تعامل مثبت میان شرکت‌ها و جامعه محلی را تقویت می‌کند.

۲. برنامه‌ریزی شفاف برای بازگشت منابع مالی به استان
حساب‌های مالی و دفاتر رسمی شرکت‌های فعال در سنگان باید به داخل استان منتقل شوند. این اقدام منجر به افزایش گردش مالی در استان شده و منابع بیشتری را در اختیار برنامه‌های توسعه‌ای قرار می‌دهد. برنامه‌ریزی دقیق و زمان‌بندی ‌شده برای تحقق این هدف، تضمین می‌کند این تغییرات به‌طور مؤثر اجرا شوند. استاندار محترم از ضرورت این موضوع سخن به میان آورده‌اند؛ اما از کیفیت و چگونگی آن حرفی نزده‌اند. این موضوع باید شفاف شود که چگونه این مسیر توسط استاندار خراسان رضوی قابل تحقق خواهد بود؟

۳. مطالبه‌گری رسانه‌ای برای حقوق مردم خراسان رضوی
رسانه‌ها نقش کلیدی در نظارت بر عملکرد شرکت‌ها و مسئولان دارند. با ایجاد فضای مطالبه‌گری می‌توان از خروج بی‌رویه منابع جلوگیری و شرکت‌ها را به پایبندی به تعهداتشان ملزم کرد. رسانه‌ها باید به‌صورت شفاف و مستمر مسائل منطقه را پیگیری و خواسته‌های مردم را برجسته کنند.
اجرای این سه پیشنهاد می‌تواند گامی مؤثر در مسیر بهره‌برداری عادلانه و پایدار از منابع سنگان خواف باشد.

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.