هر کدام‌شان برای خود داستانی دارند، وقتی وارد انجمن حمایت و یاری از آسیب‌دیدگان اجتماعی شوید و پای حرف‌های‌شان بنشینید، فرقی نمی‌کند که چند سال داشته باشند، آن ها برای‌تان حکایت متفاوتی از زندگی تعریف می‌کنند؛ حکایت ترس‌هایی که داشتند، تنهایی‌هایی که کشیدند، حکایت طرد شدن و تنهایی.

داستان درمان‌های تنهایی و ترس از اینکه مبادا انگشت‌نمای جمع دوستان و فامیل شوند. مراجعه هولناک به دندانپزشکی و هراس پرستاران و پزشکان از انتقال بیماری.

اتفاق‌های تلخی که در نهایت میزان اضطراب و افسردگی آن ها را بالا می‌برد و منجر به گوشه گیر شدن آن ها در جامعه می‌شود. به تازگی رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت از شناسایی ۲۴,۷۶۰ بیمار مبتلا به HIV در ایران خبر داده است، در بین بیمارانی که در ۶ ماه نخست سال ۱۴۰۳ شناسایی شده‌اند، در ۶۵.۲ درصد از موارد، روابط جنسی به‌عنوان راه احتمالی انتقال بیماری شناسایی شده است.

موضوعی که نشان می‌دهد روند ابتلا به HIV طی سال‌های اخیر کاهشی نبوده و با شیب آهسته افزایش داشته است. به همین دلیل نیز وزارت بهداشت طی روزهای اخیر پوش «من هم تست می‌دهم» را آغاز کرد، پویشی که از ۲۰ آبان تا ۲۰ آذر ۱۴۰۳ در سراسر کشور برگزار می‌شود که این پویش فرصتی است تا افراد با رضایت خود، تست HIV را به صورت رایگان و محرمانه در مراکز مشاوره بیماری‌های رفتاری انجام دهند.

پیشرفت‌های چشمگیر در درمان اچ‌آی‌وی

در همین راستا با محمد مهدی گویا، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران گفت‌وگو کردیم.

گویا از تغییرات گسترده و پیشرفت‌های چشمگیر در درمان اچ‌آی‌وی در سال‌های اخیر خبر داد و گفت: درمان‌های کنونی اچ‌آی‌وی به طرز قابل توجهی مدرن‌تر شده‌اند و داروهایی که اکنون برای این بیماری استفاده می‌شوند، از عوارض جانبی بسیار کمتری برخوردار هستند و استفاده از آن ها برای بیماران ساده‌تر شده است.

به گفته گویا، این پیشرفت‌ها باعث استقبال بیشتر بیماران از درمان شده و طول عمر بیماران را به شکل چشمگیری افزایش داده است.

وی افزود: بیمارانی که داروهای خود را به صورت منظم مصرف کنند و ارتباط مداوم با پزشک معالج خود داشته باشند، می‌توانند از طول عمری نزدیک به افراد سالم برخوردار شوند. این تحولات در درمان اچ‌آی‌وی امیدواری‌های بسیاری را در جامعه پزشکی و بیماران ایجاد کرده و مسیر تازه ای برای کنترل این بیماری گشوده است.

مردان بیشتر به این ویروس مبتلا شده‌اند

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران در خصوص تفاوت ابتلا به HIV میان مردان و زنان توضیحاتی ارائه داد. وی گفت: آمارهای موجود در کشور ما نشان می‌دهد که تاکنون مردان بیشتر به این ویروس مبتلا شده‌اند، چرا که راه اصلی انتقال در گذشته استفاده از مواد مخدر تزریقی بوده است. اما به مرور زمان و با افزایش موارد انتقال از طریق تماس جنسی، این فاصله میان مردان و زنان در حال کاهش است.

وی این تغییر روند را به عنوان یک هشدار جدی مطرح کرد و افزود: این مسئله اهمیت ویژه‌ای دارد زیرا در صورت ابتلای یک زن، اگر به موقع درمان و مراقبت‌های لازم صورت نگیرد و او تحت نظارت سیستم بهداشتی نباشد، احتمال انتقال ویروس به فرزندش نیز افزایش می‌یابد. به همین دلیل، در تمام دنیا به موضوع ابتلای زنان توجه بیشتری شده و آن را به عنوان یک نگرانی مهم تلقی می‌کنند.

تفاوت بیماری ایدز و عفونت اچ‌آی‌وی

گویا در توضیح تفاوت بیماری ایدز و عفونت اچ‌آی‌وی (HIV) گفت: بیماری ایدز مرحله نهایی ابتلا به عفونت اچ‌آی‌وی است. در این مرحله، سیستم دفاعی بدن به شدت مختل شده و فرد مبتلا دچار عفونت‌های متعدد و غیرمعمول و همچنین بیماری‌های خاصی می‌شود که در افراد سالم کمتر دیده می‌شوند. همچنین، در این مرحله ممکن است فرد به سرطان‌های خاصی مبتلا شود که در افراد عادی نادر است.

وی افزود: قبل از رسیدن به مرحله ایدز، فرد تنها مبتلا به عفونت اچ‌آی‌وی است و حتی ممکن است مدت‌های طولانی بدون هیچ علامت ظاهری یا بیماری خاصی زندگی کند. با این حال، اگر درمان در مرحله بدون علامت آغاز شود، این دوره می‌تواند بسیار طولانی شده و فرد حتی ممکن است عمری نزدیک به طبیعی داشته باشد.

علایم ایدز کدامند؟

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران، درباره علایم اولیه ایدز و نحوه تشخیص آن تأکید کرد: تشخیص بیماری ایدز و علایم اولیه آن معمولاً نیاز به تجربه و دانش پزشکی دارد و باید توسط سیستم بهداشتی و پزشکان انجام شود. افراد مبتلا به ایدز ممکن است به یک سری عفونت‌های خاص مبتلا شوند که از جمله آن‌ها، بیماری سل است. در صورتی که فردی به سل مبتلا شود و در پاسخ به سوالات پزشک درباره ریسک فاکتورهای احتمالی، به اعتیاد تزریقی اشاره کند، پزشکان به طور معمول بررسی‌های لازم برای تشخیص عفونت اچ‌آی‌وی (HIV) را انجام می‌دهند.

گویا به برخی دیگر از علایم ایدز اشاره کرد و گفت: این بیماران ممکن است دچار اسهال‌های مزمن، طولانی و آزاردهنده شوند یا زخم‌های دهانی داشته باشند که به درمان پاسخ مناسبی نمی‌دهد. همچنین، این افراد ممکن است به عفونت‌های ریوی غیر از سل مبتلا شوند که درمان و تشخیص آن‌ها بسیار دشوار است. علاوه بر این، بیماران ایدز ممکن است به انواعی از سرطان‌های خاص مبتلا شوند. هر یک از این علایم می‌تواند پزشک را به سمت درخواست تست اچ‌آی‌وی برای بیمار هدایت کند تا علت اصلی این مشکلات مشخص شود. بسیاری از مبتلایان تا زمانی که به این عفونت‌ها دچار نشوند، از ابتلای خود به ویروس اچ‌آی‌وی بی‌خبر هستند. در چنین مواردی، تشخیص دقیق و به موقع توسط پزشکان با تجربه و متخصص بسیار مهم است، زیرا ممکن است این علایم مزمن مانند اسهال، نشانه‌ای از عفونت همزمان اچ‌آی‌وی باشند.

وی در مورد علایم اولیه ایدز گفت: علایم اولیه ابتلا به ایدز شامل یک سری عفونت‌های خاص است که باید به‌دقت مورد بررسی قرار گیرند. از جمله علایم شایع در افراد مبتلا می‌توان ابتلا به بیماری سل اشاره کرد که در بین بیماران HIV بسیار رایج است. در صورتی که فردی با سابقه اعتیاد تزریقی به سل مبتلا شود، پزشکان برای او تست HIV درخواست می‌کنند تا علت اصلی عفونت مشخص شود. اسهال‌های مزمن و طولانی و زخم‌های دهانی که به سختی به درمان پاسخ می‌دهند نیز از علایم هشداردهنده هستند.

وی گفت: علاوه بر این، عفونت‌های ریوی غیر از سل که درمان و تشخیص دشواری دارند و برخی سرطان‌های خاص نیز می‌توانند نشانه‌ای از ابتلا به HIV باشند. این موارد، پزشکان را متوجه ضرورت بررسی و درخواست آزمایش HIV می‌کند تا مشخص شود آیا علت اصلی این عفونت‌ها HIV است یا خیر. بسیاری از افراد مبتلا به این عفونت‌ها تا زمان تشخیص، از ابتلای خود به HIV آگاه نیستند و این پزشکان با تجربه و متبحر هستند که می‌توانند با توجه به علایم بالینی، نیاز به بررسی HIV را تشخیص دهند.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران در مورد اینکه آیا افراد مبتلا می‌توانند زندگی عادی داشته باشند گفت: افراد مبتلا به بیماری‌های خاص می‌توانند در صورت دریافت مراقبت و درمان مناسب، زندگی عادی و طولانی داشته باشند. مصرف منظم و صحیح داروها و همچنین مراقبت دقیق از خود، می‌تواند احتمال انتقال عفونت به دیگران را به میزان بسیار زیادی کاهش دهد. مراجعه منظم به مراکز درمانی ویژه این بیماری و دریافت مشاوره‌های مربوط به تغذیه، سلامت روان و سایر نیازها، نقش مهمی در بهبود کیفیت زندگی و افزایش طول عمر بیماران دارد. مجموعه این عوامل می‌تواند تأثیر قابل توجهی بر سلامت و طول عمر این افراد داشته باشد و به آن‌ها کمک کند تا زندگی بهتری را تجربه کنند.

کجا تست ایدز HIV بدهیم؟

وی با اشاره به روند درمان اچ‌آی‌وی (HIV) اظهار داشت: برای درمان این بیماری، مبتلایان باید به مراکز بهداشتی درمانی دولتی مراجعه کنند. این مراکز خاص در تمامی شهرستان‌های کشور وجود دارند و افراد مبتلا به اچ‌آی‌وی به این مراکز راهنمایی می‌شوند. درمان بیماران در این مراکز کاملاً رایگان بوده و هدف از این خدمات، ارائه مراقبت‌های بهداشتی و درمانی جامع به افراد مبتلا به اچ‌آی‌وی است.

گویا؛ در خصوص پیشگیری از بیماری‌های ناشی از رفتارهای پرخطر، اظهار داشت: تغییر رفتار افراد از جمله راهکارهای اصلی پیشگیری است. افرادی که به اعتیاد تزریقی دچار هستند، باید رفتار خود را تغییر دهند تا از ابتلا به بیماری‌های مختلف جلوگیری کنند. همچنین، افراد دارای رفتارهای پرخطر مانند کسانی که تماس‌های جنسی مکرر با افراد مختلف دارند، باید آموزش‌های لازم را برای تغییر رفتار خود دریافت کنند. مشاوره‌ها و برنامه‌های آموزشی برای این افراد می‌تواند بسیار مؤثر باشد و در کاهش خطر ابتلاء به بیماری‌ها نقش مهمی ایفا کند.

واکسن مؤثر HIV نداریم

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران در اظهار نظری درباره روند تحقیق و توسعه واکسن اچ‌آی‌وی (HIV) بیان کرد: هنوز واکسن مؤثر و قطعی برای این ویروس به مرحله تأیید نهایی نرسیده است. تحقیقات در زمینه انواع مختلفی از واکسن‌ها در سراسر جهان در حال انجام است، اما تاکنون نتایج قاطعی که بتواند مبنای اظهار نظر نهایی قرار گیرد، منتشر نشده است. تحقیقات جاری نشان‌دهنده امیدواری به پیشرفت در این حوزه هستند، اما نمی‌توان انتظار داشت که این واکسن‌ها به‌زودی در دسترس عموم قرار گیرند.