حسین مهرگانی کارشناس اقتصاد مالی در رابطه با اصلاح یارانه سوخت هواپیما به خبرنگار قدس گفت: در چارچوب چشم‌انداز اقتصادی ایران، یارانه‌های انرژی یک رویه دیرینه برای حمایت از بخش‌های مختلف بوده است. با این حال، صنعت هوانوردی به عنوان دریافت کننده بحث برانگیز این یارانه ها ظاهر شده است.

وی بیان کرد: با تعدیل‌های آتی در بودجه 1404، دولت ایران قرار است اصلاحات مهمی را برای هدف‌گذاری یارانه سوخت هواپیما آغاز کند. در حال حاضر، بخش هوانوردی از یارانه خیره کننده 96 درصدی در قیمت سوخت برخوردار است که سؤالات مهمی در مورد عدالت و تخصیص منابع عمومی ایجاد می کند.

جمعیت شناسی کاربران سفرهای هوایی در ایران

مهرگانی با اشاره به پیامدهای این یارانه ها، جمعیت شناسی کاربران سفرهای هوایی در ایران و تغییرات پیش بینی شده در بودجه 1404 ادامه داد: قیمت هر لیتر سوخت هواپیما در بازار منطقه‌ای فوب ایران تقریباً 30 هزار تومان است. این در حالی است که با یارانه فعلی، شرکت های هواپیمایی سوخت را تنها با قیمت لیتری 600 تومان خریداری می‌کنند. این یارانه قابل توجه نشان دهنده بار مالی قابل توجهی بر بودجه کشور است که سالانه حدود یک میلیارد دلار تخمین زده می شود.

این کارشناس اقتصاد مالی در رابطه با اینکه تنها 4 درصد مردم از سفرهای هوایی استفاده می‌کنند؛ اظهار کرد: آمارها نشان می دهد که تنها حدود 4 درصد از جمعیت ایران از سفرهای هوایی استفاده می کنند، رقمی که نشان دهنده مزایای نامتناسب این یارانه است. بار هزینه‌های سفر هوایی عمدتاً بر دوش اقشار ثروتمند جامعه است و 85 درصد از هزینه‌های حمل‌ونقل هوایی به سه دهک بالای درآمدی نسبت داده می‌شود. این تمرکز جمعیتی ملاحظات اخلاقی را در رابطه با توجیه بودجه عمومی به سمت صنعتی که عمدتاً به افراد مرفه خدمت می کند، افزایش می دهد.

اصلاحات بودجه ای توزیع ناعادلانه یارانه های انرژی

این کارشناس اقتصاد مالی در رابطه با اصلاحات صورت گرفته در زمینه حذف یارانه سوخت هواپیما اضافه کرد: اصلاحات پیشنهادی در بودجه 1404 برای رسیدگی به توزیع ناعادلانه یارانه های انرژی طراحی شده است. با کاهش یارانه سوخت هواپیما، دولت ایران قصد دارد این بودجه را به نیازهای مبرم تر در اقتصاد تخصیص دهد که به طور بالقوه به نفع بخش بزرگی از مردم است. تغییر نرخ یارانه ای 600 تومانی به قیمت جدید 6600 تومانی در هر لیتر، اولین گام مهم در این روند اصلاحی است.

مهرگانی گفت: یکی از مهم‌ترین تغییرات یارانه‌‍ای به نفع مردم در بحث مربوط به حذف 10 هزار میلیارد تومان از یارانه سوخت هواپیما است که منابع آن در جهت حمایت از معیشت مردم و همچنین حمایت از اقشار آسیب‌پذیر خرج خواهد شد و به این ترتیب با حذف یک یارانه انرژی غیرضروری به نفع مصارف حمایتی، کمک بزرگی به معیشت مردم و اقشار آسیب‌پذیر خواهد شد.

گفتنی است، سالانه به میزان ارزش کل ناوگان هواپیمایی کشور، یارانه بنزین هواپیما می دهد. یعنی پولی که می تواند صرف نوسازی ناوگان شود، با قیمت گذاری غلط هدر می رود. حال طبق تبصره ۳ لایحه بودجه ۱۴۰۴، نرخ فروش سوخت جت به ناوگان هوایی معادل ۳۰ درصد نرخ خرید سوخت از پالایشگاه ها تعیین شده است. بدین ترتیب قیمت هر لیتر بنزین هواپیما، از ۶۰۰ تومان به حدود ۶۶۰۰ تومان افزایش می یابد. افزایش منابع دولت از این مسیر ۱۰ هزار میلیارد تومان برآورد می شود.