آیت‌الله علیرضا اعرافی؛ مدیر حوزه‌های علمیه، اول آذرماه در گردهمایی علمی «جهاد مالی از وجوب شرعی تا مشارکت مردمی» در مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) قم با بیان اینکه جهاد مالی را باید به عنوان یک وظیفه مورد توجه قرار دهیم، گفت: در جلسه‌ای خدمت مقام معظم رهبری بودیم و ایشان فرمودند پویش «ایران همدل» کار بسیار جالب و جذابی بوده است و خیلی تمجید کردند؛ بزرگواری در جلسه گفت این مقدار پول جمع‌شده جواب این همه خسارت وارد شده را نمی‌دهد، ولی ایشان تاکید کردند درست است ولی این حرکت باعث ایجاد همدلی با درد و رنج مردم لبنان و فلسطین است و خود این قضیه، موضوعیت دارد.

وی افزود: این جلوه‌های ایثار و جهاد مالی را که به خصوص از بانوان و نسل جوان ایرانی و غیر ایرانی شاهد بودیم نشان از همبستگی اسلامی و شکل‌گیری هویت اسلامی است و باید بدون توجه به اعداد و ارقام مالی آن را توسعه دهیم.

آیت‌الله اعرافی با بیان اینکه مهم‌تر از این مسائل رقم‌زدن جهاد اقتصادی با مشارکت همه کشورهای اسلامی است، تصریح کرد: متاسفانه به خاطر وجود دولت‌های مزدور، ضعیف و ناتوان، جامعه بزرگ اسلامی از داشتن بازار مشترک اسلامی و قوی محروم است، لذا باید با جهاد علمی و تبیینی امت اسلامی را به سمت یک بلوک و مجموعه متحد و بازار مشرک اسلامی سوق دهیم و این همایش گام مبارکی در این راستا و حوزه جهاد مالی محسوب می‌شود تا به شکل‌گیری جهاد اقتصادی در معنای کلان ختم شود. 

اعرافی با بیان اینکه امروز در شرایطی قرار داریم که با وجود چالش‌های بزرگ، شاهد گسترده‌ترشدن شبکه مقاومت هستیم، اضافه کرد: جهاد علمی پایه و اساس پیشبرد اسلام و تجلی معارف الهی و اهل بیت(ع) در عالم است لذا باید این رویکرد را تقویت کنیم.

مدیر حوزه‌های علمیه افزود: در فقه، نیازمند حفظ بنیادهای گذشته و سنت سلف صالح هستیم، زیرا این فقه برآمده از یک تجربه بیش از هزار ساله است، اما باید به مسائل روز هم پاسخ دهیم و این ظرفیت در فقه و حقوق اسلامی وجود دارد.

وی با بیان اینکه این دستگاه فقهی حقوقی یک دستگاه تحلیل در متن و کاوش در مسائل است، تصریح کرد: اگر ادبیات متناسب دنیای جدید را بدانیم همین دستگاه در مقابل منابع حقوقی در جهان کارآمدی خود را ثابت می‌کند.

آیت‌الله اعرافی تصریح کرد: حتی علم اصول نیز در بخش‌هایی راه‌های کاوش در متن را نشان می‌دهد. به همین دلیل این سنت یک سنت ریشه‌دار و استوار و حاوی نه تنها حل مسائل بلکه حاوی یک دستگاه فکر و سبک اندیشه‌ورزی، تحقیق و مطالعه است.

فرزند زمانه باشیم

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه اگر فرزند زمانه نباشیم و به مسائل آینده توجه نکنیم، نخواهیم توانست با تحولات زمانه پیش برویم، اضافه کرد: افرادی بوده‌اند که فقط در سنت گذشته ماندند، لذا نتوانستند با تحولات زمانه پیش بروند و برعکس کسانی به بهانه روزآمدی اسیر مدرنیته شدند. نباید در این دوگانه متوقف شویم، بلکه باید بر مبنای استوار سنت فقهای گذشته تحول فقهی ایجاد کنیم.

مدیر حوزه‌های علمیه کشور با بیان اینکه در کتب فقهی بیشتر به جهاد ابتدایی توجه شده است، افزود: این در حالی است که باید به تبیین علمی بیشتر جهاد دفاعی بپردازیم که نیاز امروز جهان اسلام است.

اعرافی با بیان اینکه در فرمایشات رهبر معظم انقلاب آمده است که در جهاد دفاعی انواع دفاع‌ها مطرح است، گفت: از نظر ایشان، مفهوم جهاد یک مفهوم چندسطحی است که چند مفهوم خاص و عام را در خود جای داده است. در خاص‌ترین مفهوم، بحث جهاد ابتدایی با همان رویکرد فقهای گذشته به‌خصوص صاحب جواهر مطرح است، ولی عرصه‌های علمی، تبیین و جهاد اقتصادی و سیاسی و فرهنگی و ... هم شامل جهاد است.

مدیر حوزه‌های علمیه کشور با تاکید بر توسعه در حوزه جهاد دفاعی به مسئله جهاد مالی اشاره کرد و یادآور شد: یکی از مهمترین کاربردهای مال، کاربرد در مواجهه با دشمنان خدا است. در این نوع جهاد، انفاق هم جهاد مالی محسوب می‌شود؛ جهاد اقتصادی نیز همین رویکرد را دارد. جهاد فناوری، مالی و تبیین و گفتمان‌سازی و ... هم انواعی از اقداماتی هستند که در مقام مواجهه با دشمن معنی پیدا می‌‍کند.

وی افزود: گاهی اندیشه اسلام در خطر است که در این عرصه باید فکر و مال بذل شود؛ گاهی نوامیس و جامعه اسلامی در خطر است و گاهی سرزمین‌های اسلامی و جهاد شامل همه این موارد است.

مدیر حوزه‌های علمیه با بیان اینکه در یک سال اخیر شاهد نمونه‌های عالی از رویکرد جهادی به‌خصوص جهاد مالی مسلمانان به ویژه هموطنان خود بودیم، تصریح کرد: این نوع جهاد باید به جهاد بالاتر اقتصادی تبدیل شود که همان تشکیل بازار مشترک اسلامی است.