به گزارش خبرنگار قدس آنلاین، وزرا و مقام‌های ارشد کشورهای عضو سازمان اکو به همراه مدیران سازمان‌های تخصصی منطقه‌ای این سازمان و نیز دبیران کل برخی سازمان‌های اقتصادی چندجانبه در این نشست مهم منطقه‌ای که به ریاست سید عباس عراقچی وزیر امور خارجه کشورمان برگزار خواهد شد، شرکت خواهند کرد.

 وزیران خارجه، سفیران و هیات های نمایندگی ۱۰ کشور عضو اکو، دبیر کل اکو، دبیرکل و یا نمایندگانی از آ. سه. آن، اتحادیه کشورهای جنوب شرق آسیا، دبیر کل و یا نماینده ای از گروه دی هشت، هشت کشور اسلامی و نمایندگان برخی دیگر از پیمان های منطقه ای و بین المللی از میهمانان حاضزر در این اجلاس هستند.

سازمان اکو دارای ۷ موسسه است که در نقش‌های مختلف در ذیل این سازمان فعال اند، سالانه کارگاه‌های آموزشی متعدد برای کارشناسان کشورهای عضو به منظور مدیریت بلایای طبیعی برگزار می‌شود. برای این اجلاس علاوه بر وزرای خارجه کشورهای عضو، ۵ دبیر کل از اتحادیه‌های منطقه‌ای نیز دعوت شده‌اند. سفرای کشورهای عضو اکو در ایران، روسای موسسات وابسته به اکو و همچنین اعضای ناظر سازمان نیز از دیگر مدعوین هستند. به تصمیم شورای مدیران از وزارت خارجه کشور افغانستان در اجلاس بین المللی اکو مقامی حضور ندارد.

اجلاس وزرا فردا و امروز اجلاس مقامات ارشد اکو

اجلاس وزرا در روز سه‌شنبه ۱۳ آذر ماه و امروز نیز اجلاس مقامات ارشد برای تهیه دستور کار برگزار خواهد شد. مهم‌ترین موضوعات مورد بحث در اجلاس گسترش همکاری‌های درون‌منطقه‌ای حوزه حمل‌ونقل، محیط زیست، گردشگری و غیره است، ۶ عضو سازمان همکاری‌های اکو از اعضای پیمان شانگهای نیز هستند. لذا در ملاقات‌های دوجانبه‌ای که بین اعضا در حاشیه اجلاس صورت می‌گیرد، صحبت‌های بسیاری مطرح خواهد شد.

بالاترین مرجع یا تشکیلات سازمان اکو، اجلاس سران است که هر دو سال یکبار برگزار می‌شود،  مرتبه بعدی شورای وزیران است که به صورت سالانه در یکی از کشورهای عضو دایر می‌گردد. آخرین بار شورای وزیران در ایران سال ۹۲ در تهران برگزار شد.  

جمهوری اسلامی ایران از ابتدای سال ۲۰۲۴ ریاست شورای وزیران اکو را بر عهده دارد و در طول سال نشست‌های متعددی در سطوح مختلف به ریاست ایران برگزار شده و در نهایت اجلاس وزیران امور خارجه را خواهیم داشت. که البته از ابتدای سال بعد ریاست اجلاس به قزاقستان انتقال پیدا می‌کند.

این سازمان امروز دارای ۷ عضور رسمی و ۳ ناظر است و به لحاظ موقعیت ژئوپولتیک، جایگاه بسیار فوق‌العاده‌ای در منطقه دارد. نیم میلیارد جمعیت کشورهای عضو سازمان است و ۸.۵ میلیون کیلومتر مربع مساحت سازمان و دارای منابع عظیم نفت، گاز و صنعت است و به لحاظ حمل‌ونقل اشراف بر چند آبراه استراتژیک و همسایگی با ۵ دریای مهم را دارد.

مسیری ارزان و سریع‌ اعضای سازمان اکو برای تجارت

به طور طبیعی جغرافیای سیاسی کشورهای عضو اکو یعنی حوزه اقتدار ملی این کشورها به دلیل برخورداری از مرزهای مشترک به یکدیگر وابسته است، لذا موقعیت ژئوپلتیکی اعضا در قبال هم بسیار مهم است. مجموعه سازمان اکو یک پل ارتباطی بین شرق آسیا یعنی کشورهای چین، ژاپن، هند و غرب آن است، برای ارتباط تجاری و حمل‌ونقل هیچ مسیری ارزان و سریع‌تر جز مسیر مربوط به اعضای سازمان اکو وجود ندارد. این سازمان به نوعی بین‌المللی و فرامنطقه‌ای است، از جنوب غرب آسیا تا قفقاز، آسیای مرکزی و جنوبی را پوشش می‌دهد.

حجم تجارت جمهوری اسلامی ایران با اعضای اکو سالانه ۲۰ میلیارد دلار است و یکی از مهم‌ترین اهداف تشکیل آن گسترش تجارت درون‌منطقه‌ای است. سازمان اقتصادی اکو در بسیاری از حوزه‌ها موسساتی تاسیس کرده و الان همکاری سازمان در حوزه‌های تجارت، انرژی، مواد معدنی، محیط زیست، کشاورزی، صنعت، توریسم، توسعه پایدار، بیمه، کشتیرانی و غیره است که گستره وسیعی دارد.

مجموع تولید ناخالص داخلی اعضای اکو ۱.۸ تریلیون دلار، مجموع تجارت خارجی این کشورها ۱.۲ تریلیون دلار و تجارت درون منطقه‌ای آن‌ها نیز ۱۰۰ میلیارد دلار است. مهمترین محصولات صادراتی کشورهای اکو، انرژی، پلاستیک، مواد معدنی، ماشین‌آلات و آهن‌آلات است.

دغدغه‌های ایران در اجلاس اکو چیست؟

اولویت سیاست خارجی ایران و مقصد دیپلماسی اقتصادی مورد نظر وزارت امورخارجه پیش و بیش از آنکه سرزمین‌های فرامنطقه ای باشد، کشورهای همسایه است. سازمان همکاری‌های اقتصادی (اکو)، با توجه به ظرفیت و توانمندی‌های کشورهایی که عضو آن هستند، می‌تواند در مسیر توسعه کشورهای ایران، ترکیه، پاکستان، افغانستان، جمهوری آذربایجان، قزاقستان، ترکمنستان، قرقیزستان، ازبکستان و تاجیکستان، حائز اهمیت ویژه باشد. این کشورها ضمن دارا بودن عمده منابع گازی در جهان، دارای بازار بزرگی هستند که اغلب نیازهای خود را از کشورهای فرامنطقه ای و با هزینه‌ای اغلب چندین برابر معمول وارد می‌کنند.

مجموعه «اکو» علاوه بر بهره‌مندی از ویژگی‌های مادی قدرت همچون جمعیت نیم میلیاردی، مالکیت یک سوم منابع انرژی جهان، موقعیت بی‌نظیر ارتباطی میان اروپا با چین و روسیه با خلیج فارس و اقیانوس هند، نیروی انسانی جوان و پرتوان، دربردارنده هویتی ممتاز به نام اسلام است. طی سالیان گذشته دستاوردها و پیشرفت‌های خوبی در سازمان «اکو» به دست آمده است اما کماکان فاصله معناداری بین موفقیت‌های حاصله با ظرفیت‌ها و توانمندیَ‌های واقعی سازمان وجود دارد. برای نمونه با وجود پتانسیل‌های تجاری بالا، تجارت درون منطقه‌ای کماکان کمتر از ۱۰ درصد است.

شناسایی نیازها از یک سو و توانمندی‌های هریک از این ۱۰ کشور از سوی دیگر می‌تواند سطح پیشرفت هریک از کشورها را با سطح ظرفیت‌های موجود متناسب سازد. شرط ضروری دستیابی به این هدف آن است که همکاری ها از سایه زیاده خواهی‌ها و سلطه طلبی‌های کشورهای فرامنطقه ای به ویژه آمریکا خارج شود.

همچنین ایران بر این باور است که میزان سرمایه‌گذاری افراد حاضر در اکو در خود منطقه، بسیار ناچیز است و ما نتوانستیم پروژه‌های مشترک را در منطقه اکو پیش ببریم چرا که اعضای اکو تعریف یکسانی از پروژه مشترک تا کنون نداشته‌اند.  از جمله ان می توان به اکوتا یا همان موافقت نامه تجاری اکو اشاره کرد که یکی از راهکارهای ارتقای تبادلات تجاری بین کشورهای عضو است. این موافقتنامه از سال ۱۳۹۸ به عنوان سال پایه قرار بود به مدت هشت سال به مرور تعرفه‌ها را برای ۸۰ درصد از کالاهای تجاری کشورهای عضو  به زیر ۱۵ درصد کاهش دهد. اما تا به امروز اجرایی نشده است. یکی از دلایل عملی نشدن آن این است که برخی کشورها هنوز با مهم ترین بند یعنی بند کاهش دادن میزان تعرفه ها در تجارت بین کشورهای سازمان موافقت نکرده اند!

ایران همچنین با توجه به سیاست هایی که داشته پیشنهادات مختلفی از جمله گردشگری سلامت، لغو ویزا به خصوص ویزای درمانی در راستای توسعه گردشگری سلامت، مبارزه با فساد، تاکید بر مقررات زدایی، روند تسهیلات گمرکی میان اعضای اکو، تقویت همکاریهای علمی و فناوری، گسترش همکاریهای اقتصادی، صنعتی، کشاورزی، انرژی، به کارگیری شیوه تهاتر و مبادله با پولهای ملی و ایجاد مقررات هماهنگ گمرکی و... به اکو داشته است.

فرصتی برای معرفی فرصت های اقتصادی مشهد

از سوی دیگر و با توجه به اینکه حدود ۹۰ تا ۱۰۰ میهمان رسمی و خارجی به این اجلاسیه دعوت شده‌اند، این اجلاس فرصتی برای معرفی مشهد و فرصت‌های اقتصادی، فرهنگی و گردشگری آن است. در این راستا، نمایشگاهی از دستاوردهای خراسان در حوزه دانش‌بنیان و فناوری نو نیز در محل اجلاس در حال برگزاری است. خراسان رضوی با چند کشور عضو اکو همسایه و مشهد دروازه ورود کشور به آسیا محسوب می‌شود. در جریان این اجلاس، ۲۰ هیات عالی‌رتبه وارد مشهد شده و از بخش‌های مختلف بازدید می‌کنند که شناخت عینی به این افراد از ظرفیت مشهد می‌دهد.

در پایان این اجلاس بیانیه‌ای تحت عنوان «بیانیه مشهد» انتشار خواهد یافت. همچنین در اجلاس وزرا که شورای وزیران مهم‌ترین رکن تصمیم‌گیری برای اکو است، برنامه سال گذشته بررسی و برای سال آینده این اجلاس نیز برنامه‌های به تصویب می‌رسد.

گفتنی است، سازمان همکاری های اقتصادی اکو به عنوان  یک سازمان منطقه‌ای دولتی در سال ۱۹۸۵ از سوی ایران، پاکستان و ترکیه به عنوان جانشین سازمان همکاری منطقه‌ای برای توسعه ( RCD)  که از سال ۱۹۶۴ تا ۱۹۷۹ موجودیت داشت، با هدف پیشبرد همکاری‌های اقتصادی، فنی و فرهنگی میان کشورهای عضو تاسیس شد.همچنین در سال  ۱۹۹۲  با اضافه شدن کشور های افغانستان، آذربایجان، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، ترکمنستان و ازبکستان فعالیت‌های آن گسترش یافت.

اهداف این سازمان عبارتند: توسعه اقتصادی پایدار کشورهای عضو، حذف تدریجی موانع تجاری و پیشبرد تجارت بین منطقه ا،   نقش بزرگتر منطقه اکو در رشد تجارت جهانی، همگرایی تدریجی اقتصاد کشورهای عضو با اقتصاد جهانی،  توسعه حمل و نقل و پیوند زیربنای ارتباطی کشورهای عضو با یکدیگر و جهان خارج، آزاد سازی اقتصادی و خصوصی سازی، بسیج و بهره برداری از منابع مادی منطقه اکو، استفاده موثر از پتانسیلهای کشاورزی و صنعتی منطقه اکو، همکاری منطقه ای جهت کنترل مواد مخدر و حمایت اکولوژیکی و زیست محیطی و تقویت پیوندهای تاریخی و فرهنگی میان مردم منطقه، همکاری سودمند متقابل با سازمانهای منطقه ای و بین المللی