مراسم رونمایی از کتاب «مجموعه مقالات مردمی‌سازی اقتصاد و اقتصاد مقاومتی» ظهر امروز با حضور سید احسان خاندوزی، عضو هیئت علمی گروه اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی و وزیر امور اقتصاد و دارایی دولت سیزدهم در باشگاه مفاخر و پیشکسوتان دانشگاه فردوسی مشهد برگزار شد.

در این مراسم سرپرست معاونت فرهنگی، اجتماعی و دانشجویی دانشگاه فردوسی مشهد ضمن عرض خوشامدگویی گفت: اثری که امروز رونمایی می‌شود محصول مجموعه‌ای از تلاش‌های علمی است که توسط جمعی از بهترین اساتید و پژوهشگران اقتصادی دانشگاه فردوسی مشهد به ثمر رسیده است.

مهدی کرمانی افزود: پژوهشگاه مطالعات اسلامی و علوم انسانی به‌عنوان یک میراث علمی و معرفتی محسوب می‌شود که نسل‌های متوالی از اساتید دغدغه‌مند، عالم و برخوردار از جمیع مزایای معرفتی و اخلاقی، این تلاش‌ها را ساماندهی کرده‌اند. این رویکرد میراثی و انباشتی، تلاش‌ها را به نقطه‌ای رسانده است که محصولاتی مشابه آنچه در این جلسه عرضه می‌شود، نتیجه آن است.

وی از اساتید پیشکسوتی همچون آقای دکتر رزمی تا اساتید جوانی که در این محفل حضور دارند، همگی دست به دست هم دادند تا این جلسه به‌عنوان یکی از نمودهای مجموعه بسیار بیشتری از این تلاش‌ها در معرض دید و قضاوت همگان قرار گیرد.

روند کنونی رویکرد مطالعاتی در دانشگاه‌ها چندان امیدوارکننده نیست

مسئول انتشارات پژوهشکده مطالعات اسلامی و علوم انسانی دانشگاه فردوسی نیز در ادامه این مراسم گفت: در زمانی که این کتاب تدارک دیده می‌شد، مدیر گروه اقتصاد اسلامی بودم و این فعالیت نیز تحت نظر همین گروه انجام گرفت. خودم نیز یک مقاله با همکاری یکی از دانشجویان دکتری دانشگاه در این کتاب دارم.

سید محمدجواد رزمی با بیان اینکه یکی از آرزوهای من این بود که چنین کتابی منتشر شود، افزود: به اقتضای رشته تحصیلی و تدریسم که اقتصاد توسعه است، چند سال پیش با دو کتاب «پیشگامان اقتصاد توسعه» نوشته جرالد میر و جوزف استیگلیتز و «اهمیت فرهنگ» مواجه شدم. هر دو مجموعه‌ای از مطالب بودند که به صورت منسجم در یک موضوع کنار هم قرار گرفته بودند. در کتاب «پیشگامان اقتصاد توسعه» که به فارسی هم ترجمه شده، کاری فراتر از آنچه ما انجام داده‌ایم، صورت گرفته است. در این کتاب علاوه بر سفارش مطالبی که برای تشکیل یک مجموعه در کنار هم ارائه شده بودند، قبل از انتشار، این مطالب به اندیشمندان آن حوزه داده شده تا نقدهایی نیز بر آن‌ها بنویسند. در امتداد مقاله‌ای که نوشته شده بود، نقدی چند صفحه‌ای نیز به آن اضافه شده است که این کار بسیار ارزنده و مفیدی است که ان‌شاءالله در کارهای بعدی‌مان، آن بخش‌ها را نیز اضافه خواهیم کرد.

وی درباره چگونگی شکل‌گیری کتاب بیان کرد: به پیشنهاد آقای دکتر ارشدی و زحمات دوستان دیگر، قرار شد موضوعاتی را در حوزه مردمی‌سازی اقتصاد اسلامی و اقتصاد مقاومتی انتخاب کنیم و به دوستانی که اهل این کار هستند، مقاله سفارش دهیم تا انجام شود. الحمدالله این کار انجام گرفت و چند وقتی است که منتشر شده و قرار است امروز رونمایی شود و به‌صورت عمومی عرضه شود.

عضو هیأت علمی گروه اقتصاد دانشگاه فردوسی با بیان اینکه روند کنونی رویکرد مطالعاتی ما در کشور و دانشگاه‌ها چندان امیدوارکننده نیست، خاطرنشان کرد: هر 20 هزار پژوهشگری که در دانشگاه‌ها مشغول فعالیت هستند، هر کدام با سلیقه خود مسئله‌شناسی می‌کنند و کارهایی انجام می‌دهند که بی‌تأثیر هم نیست، اما چنین مجموعه‌هایی باید با خرد جمعی و ادراک مشترک مسئله‌شناسی کنند. افراد باید ظرفیت‌های خود را در خدمت حل مسائلی قرار دهند که اهمیت و اولویت آن‌ها در یک جا مشخص شده باشد. ما در پژوهشکده باید مسیرمان را به این سمت تغییر دهیم.

رزمی متذکر شد: ما 15 کتاب را در پژوهشکده به چاپ رسانده‌ایم، اما شاید این کتاب به لحاظ علمی، ارزشمندترین کتابی باشد که در حال انتشار است. امیدوارم از ظرفیت‌های فکری تمام کشور بهره بگیریم و آثار خوب و ارزشمندی تولید کنیم تا بتوانیم گامی برای حل مشکلات جامعه برداریم.

از مسئله‌شناسی تا سفارش مقاله در حوزه اقتصاد مقاومتی

در ادامه رئیس پژوهشکده مطالعات اسلامی و علوم انسانی نیز که ویراستار علمی کتاب رونمایی شده را برعهده داشته است، گفت: یکی از ویژگی‌های دکتر رزمی به‌عنوان مدیر گروه، مأموریت‌گرا کردن گروه اقتصاد دانشگاه فردوسی بود. این رویکرد باعث تمایز گروه در دانشکده شد و همه اعضای گروه مجبور بودند در این پازل حرکت کنند و نسبت خود را با موضوعات مشخص کنند.

وحید ارشدی خاطرنشان کرد: زمانی که من به عنوان عضو هیأت علمی دانشگاه مشغول به کار شدم، همزمان با ابلاغ سیاست‌های اقتصاد مقاومتی از سوی رهبر انقلاب بود. به همین خاطر تلاش می‌کردیم تا بفهمیم اقتصاد مقاومتی در ادبیات متعارف چه مفهومی دارد و آیا اصلاً جایگاهی دارد یا خیر. دانشگاه امام صادق(ع) قدم‌های اولیه را در این زمینه برداشته بود، اما آنچه در عمل مشاهده می‌شد این بود که دستگاه‌ها هنگام ارائه گزارش از سیاست‌های اقتصاد مقاومتی، گزارش‌های روزمره خود را به نام اقتصاد مقاومتی ارائه می‌کردند و هیچ نسبتی با مفهومی که از اقتصاد مقاومتی برداشت می‌شد، نداشتند. به عنوان مثال، گزارشی که دانشگاه فردوسی به استانداری ارائه می‌داد، شامل کارهای روزمره‌ای بود که اگر این سیاست‌ها هم نبود، آن‌ها را انجام می‌دادند.

وی افزود: به همین دلیل، کارگروهی تشکیل شد تا به مفهوم‌شناسی این موضوع و نسبت آن با مباحث اقتصادی متعارف بپردازد. دانشگاه از این فرصت استفاده کرد و دبیری شورای اقتصاد مقاومتی را به پژوهشکده سپرد. در این شورا، مدیران جمع می‌شدند و ما تلاش می‌کردیم مفاهیمی که به آن‌ها دست یافته بودیم را به مدیران منتقل کنیم تا اگر قرار است گزارشی ارائه شود، بر اساس این نگاه باشد.

رئیس پژوهشکده مطالعات اسلامی و علوم انسانی اضافه کرد: در ادامه، به‌دنبال کار بر روی یکی از ابعاد اقتصاد مقاومتی که ادبیات کمتری درباره آن وجود داشت یا با ابهامات زیادی همراه بود، بودیم. به این نتیجه رسیدیم که باید طرح پژوهشی تعریف و مسئله‌شناسی کنیم و بررسی کنیم که ذیل موضوع مردمی‌سازی اقتصاد، چه ابعادی وجود دارد. وقتی کلمه «مردم» مطرح می‌شود، این مردم به چه معناست و چرا از واژه «خصوصی‌سازی» استفاده نمی‌کنیم؟ سؤالات مختلفی در این زمینه شکل گرفت.

ارشدی بیان کرد: در مجموع، به این مسائل پرداختیم و موضوعات را در قالب پیشنهاد به پژوهشگران مختلفی که در سطح کشور شناسایی کرده بودیم، ارائه دادیم. این پیشنهادات در چارچوب مصوبه شورای علمی مورد بررسی قرار گرفت و پس از ارزیابی پروپوزال‌ها، سفارش مقاله دادیم. مقالات مورد ارزیابی دو داور قرار می‌گرفت و در نهایت هر مقاله ارائه سخنرانی علمی نیز داشت. اکنون خروجی این فرآیند امروز با عنوان کتاب «مجموعه مقالات مردم‌سازی و اقتصاد مقاومتی» رونمایی می‌شود.

وی یادآور شد: مقالات این کتاب در چهار محور مطالعات نظری و بنیادین، سیاست‌گذاری و حکمرانی، تجربه‌نگاری یا تجربیات داخلی و بین‌المللی، و مطالعات میان‌رشته‌ای ارائه شده و سعی شده است در این ۱۶ فصل فرآیند مشخص باشد.