به گزارش قدس خراسان، فرض کنید بیش از۲۰سال سختی‌های شغل خبرنگاری را به جان بخرید، در برهه‌ای که اینترنت و فضای مجازی وجود ندارد، در کف میدان، مشغول تهیه خبر و گزارش باشید، قانون نیز در حمایت از شما، خبرنگاری را در زیرعنوان مشاغل سخت و زیان‌آور قرار داده باشد؛ اما تفسیر و اجرای قانون توسط اداره‌های کار، شما را به سمتی ببرد که نتوانید طبق قانون از بازنشستگی ۲۰ ساله مشاغل سخت و زیان‌آور استفاده کنید، چه حالی به شما دست می‌دهد؟ خبرنگاری که باید هر روز در مطالب و گزارش‌هایش پیگیر مطالبات مردم باشد، حال دست‌وپایش برای پیگیری وضعیت اجرای قانون در حق خود بسته است و باید از کوزه شکسته آب بخورد؟
بیمه خبرنگاری یکی از مهم‌ترین موضوعات در حمایت از حقوق شغلی خبرنگاران است که به منظور حفاظت از خبرنگاران در برابر خطرات و آسیب‌های احتمالی جسمی و روانی ناشی از فعالیت‌های حرفه‌ای آنان طراحی شده و ایجاد و اجرای نظام بیمه‌ای مناسب برای آنان ضروری است تا بتوانند با آرامش بیشتری به انجام وظایف خود بپردازند.
قرار گرفتن خبرنگاری ذیل مشاغل سخت و زیان‌آور، نشان‌دهنده اهمیت حمایت از افرادی است که در خط مقدم اطلاع‌رسانی و ارتقای آگاهی عمومی قرار دارند و به دلیل مواجهه با شرایط پرخطر، مانند پوشش اخبار بحران‌ها، جنگ‌ها و حوادث ناگوار، بارها در شرایط سخت جسمی و روانی قرار می‌گیرند.
سازمان تأمین اجتماعی برای محاسبه سابقه پرداخت حق‌بیمه در مشاغل سخت و زیان‌آور، از فرمولی استفاده می‌کند که بر اساس آن، سابقه کار سخت و زیان‌آور ضرب در ۱.۵ و با سابقه کار عادی جمع می‌شود. بر این اساس اگر فردی ۲۰ سال در شغل خبرنگاری فعالیت کرده باشد، می‌تواند پس از ثبت درخواست در سامانه مشاغل سخت و زیان‌آور از بازنشستگی این مشاغل استفاده کند.
محل اختلاف آنجاست که بر اساس قانون، افرادی که دارای عنوان شغلی خبرنگار هستند، بازنشستگی سخت و زیان‌آورشان مورد تأیید قرار می‌گیرد؛ ولی افرادی که خبرنگار هستند و مصادیق آن برایشان قید شده، باید در کمیته‌های بدوی و تجدیدنظر اداره کار مورد بررسی قرار بگیرند. اگر چه به لحاظ فعالیت خبری هیچ تفاوتی با افراد با عنوان شغلی خبرنگار نداشته باشند.
باید کمیته‌ها درباره مصادیق الف به علم برسند
بابایی، مدیرکل وقت اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی خراسان رضوی مهر ماه امسال در گفت‌وگو با قدس خراسان در این باره گفت: «در تبصره ماده ۱۱ عنوان شده مصادیق خبرنگاری با تأیید کمیته‌های بدوی انجام شود و با توجه به اینکه در حوزه رسانه؛ عکاس خبرنگار، دبیر سرویس، معاون سردبیر و عناوین مختلف اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و ادب و هنر وجود دارد، این افراد جزو مصادیق گروه الف قرار می‌گیرند که باید کمیته درباره سخت و زیان‌آوری شغلشان به علم برسد».
نکته آنجاست که در سال ۸۷ به ماده ۸ قانون مشاغل سخت و زیان‌آور اصلاحیه‌ای الحاق شده که در بندهای الف و ب این ماده قانونی ردیفی اضافه می‌شود و بر اساس آن، به موجب تصویب نامه ۲۰۷۲۵۸ت ۳۸۷۳۷ه مورخ ۱۰/۱۱/ ۱۳۸۷ حضور معاون اداره کل مطبوعات و خبرگزاری‌های داخلی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در میان اعضای کمیته بدوی و مدیرکل مطبوعات و خبرگزاری‌های داخلی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی «برای تعیین مصادیق خبرنگاری» در میان اعضای کمیته تجدیدنظر به عنوان نفر ششم اضافه شده و طبق این تصویب‌نامه همه افراد این کمیته‌ها صاحب رأی هستند.
عناوین مطرح شده برای تعیین مصادیق خبرنگاری در آیین‌نامه جدید، در استان ما حضور ندارند
بابایی، مدیرکل وقت اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی بر این مسئله تأکید و اضافه کرد: «در اصلاح آیین‌نامه اجرایی قانون تأمین اجتماعی مورخ ۱۳۸۷/۱۱/۱۰ برای اعضای کمیته بدوی، حضور معاون اداره کل مطبوعات و خبرگزاری‌های داخلی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و در قسمت اعضای کمیته تجدیدنظر نیز مدیرکل مطبوعات و خبرگزاری‌های داخلی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای تعیین مصادیق خبرنگاری و مباحث مرتبط با این حرفه را اضافه و اصلاح کرده که در استان ما این عناوین وجود نداشته و در چارت سازمانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی قرار دارند. با این حال ما مدیر کل استان را دعوت کردیم که در این جلسه برای ایراد دفاع حضور داشته باشد».
اما نکته قابل توجه این است که در پرونده خبرنگاران مشهدی، مدیرکل اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی استان به عنوان فرد مطلع به کمیته‌ها دعوت شد و حق رأی ندارد و هنگام رأی‌گیری از جلسه بیرون رفت. از طرفی اگرچه این عناوین در استان ما وجود ندارد؛ اما اداره کار برای رعایت انصاف می‌توانست از مدیرکل و معاون وزارت فرهنگ و ارشاد برای حضور در این دو کمیته دعوت کند که با پیگیری روزنامه قدس مشخص شد فرد ششم هیئت بدوی و تجدیدنظر از وزارت ارشاد برای حضور در این دو کمیته به مشهد دعوت نشده است.
حضور فرد ششم تأثیر بسزایی در تأیید بند الف در حوزه مصادیق خبرنگاری دارد
اینکه چرا این اتفاق افتاده، باید دلایل زیادی داشته باشد. یکی از آن‌ها می‌تواند این باشد که به طور حتم رأی نفر ششم به نفع خبرنگار، مثبت خواهد بود و این مسئله چندان به نفع دولت به معنای عام نیست. دلیل دیگر آن نیز، تبصره‌های پس از این ماده قانونی است که در تبصره یک آن قید شده: «جلسات کمیته‌های بدوی و تجدیدنظر استانی در سازمان کار و امور اجتماعی استان تشکیل و با حضور چهار نفر از اعضای اصلی یا علی‌البدل رسمیت می‌یابد و تصمیمات جلسه با اکثریت آرای حاضرین معتبر و لازم‌الاجراست». با توجه به این ماده تبصره، اداره کار به خود اجازه می‌دهد حضور نفر ششم را هیچ‌گاه الزامی نداند چون جلسه با چهار نفر نیز رسمیت دارد. البته براساس پرونده برخی خبرنگاران در این اداره، مشخص شده در تمامی جلسات هر پنج نفر حاضر هستند و اینکه تنها نفر ششم هیچ‌گاه حضور ندارد، شائبه تسامح نسبت به قانون را پررنگ‌تر می‌کند.
براساس ماده ۸ قانون مشاغل سخت و زیان‌آور «کمیته‌های بدوی و تجدیدنظر استانی هر کدام با پنج عضو اصلی و پنج عضو علی‌البدل به شرح زیر برای مدت سه سال منصوب می‌شوند و انتصاب مجدد آنان بلامانع است که طبق بند الف، اعضای کمیته بدوی مرکب از ۱. معاون روابط کار سازمان کار و امور اجتماعی استان یا نماینده وی به عنوان رئیس جلسه ۲ـ معاون امور بیمه‌ای اداره کل تأمین اجتماعی استان یا نماینده وی ۳ـ کارشناس مسئول بهداشت حرفه‌ای معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی ذی‌ربط ۴ـ نماینده کارگران حسب معرفی تشکل حائز اکثریت استان بنا به تشخیص سازمان کار و امور اجتماعی استان ۵ـ نماینده کارفرمایان حسب معرفی کانون انجمن‌های صنفی کارفرمایی استان ۶. معاون اداره کل مطبوعات و خبرگزاری‌های داخلی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای تعیین مصادیق خبرنگاری و مباحث مرتبط با این حرفه و طبق بند ب اعضای کمیته تجدیدنظر استان؛ ۱ـ رئیس سازمان کار و امور اجتماعی استان به عنوان رئیس کمیته ۲ـ مدیر کل تأمین اجتماعی استان ۳ـ معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی‌درمانی ذی‌ربط ۴ـ نماینده کارگران حسب معرفی تشکل حائز اکثریت استان بنا به تشخیص سازمان کار و امور اجتماعی استان ۵. نماینده کارفرمایان با معرفی کانون انجمن‌های صنفی کارفرمایی استان ۶. مدیر کل مطبوعات و خبرگزاری‌های داخلی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای تعیین مصادیق خبرنگاری و مباحث مرتبط با این حرفه هستند». اگر چه کمیته با چهار نفر نیز می‌تواند تشکیل شود و کار خود را پیگیری کند؛ اما بی‌شک حضور نفر ششم آن هم از درون وزارت ارشاد می‌تواند تأثیر بسزایی در تأیید بند الف در حوزه مصادیق خبرنگاری در چنین پرونده‌هایی داشته باشد.
پیگیری روزنامه قدس برای استفساریه ماده ۸ از معاونت حقوقی ریاست جمهوری تاکنون بی‌نتیجه مانده است
پیگیری‌های روزنامه قدس از مشهد و تهران در راستای دریافت استفساریه از معاونت حقوقی ریاست جمهوری برای این ماده قانونی و به گونه‌ای، سهل‌انگاری اداره کار استان برای دعوت نکردن نفر ششم در هیئت بدوی و تجدیدنظر که صاحب رأی نیز هست، تاکنون بی‌نتیجه مانده است. با این حال خبرنگار قدس در حاشیه جلسه هیئت دولت در آذر ماه طی گفت‌وگو با وزیر کار درباره دعوت نکردن مدیرکل و معاون مطبوعاتی وزارت ارشاد در کمیته‌های بدوی و تجدیدنظر پرونده‌های خبرنگاران استان گفت و پاسخ شنید: «من این‌گونه ریز و با جزئیات که مطرح کردید، در این مورد اطلاعی ندارم؛ اما قاعدتاً بر اساس قانون، ما از مقامات وزارت ارشاد که باید در کمیته‌ها حضور داشته باشند، دعوت می‌کنیم».
اما گویا آقای وزیر اطلاع ندارند در استان خراسان رضوی، هیچ‌گاه نفر ششم مندرج در بندهای الف و ب ماده ۸ برای حضور در کمیته‌های بدوی و تجدیدنظر دعوت نمی‌شود؛ فردی که به دلیل ذاتی سمت شغلی‌اش، در صورت حضور در استان و با اشرافی که در پرونده فعالیت خبرنگاران دارد، رأی مثبت به پرونده‌های تعیین مصادیق خبرنگاری برای تأیید بازنشستگی سخت و زیان‌آور خواهد داد.
به نظر می‌رسد؛ نقص قانون در این ماده، منجر به تفسیر سلیقه‌ای اداره کار در این زمینه شده و راهکار موجود می‌تواند اصلاح این بند باشد که اداره کار موظف به دعوت رسمی از همه اعضای کمیته‌های بدوی و تجدیدنظر شود تا دست‌کم رعایت انصاف در این زمینه، در حق خبرنگاران خراسان رضوی اتفاق بیفتد.
قرار گرفتن خبرنگاری ذیل مشاغل سخت و زیان‌آور، نشان‌دهنده اهمیت حمایت از افرادی است که در خط مقدم اطلاع‌رسانی و ارتقای آگاهی عمومی قرار دارند و به دلیل مواجهه با شرایط پرخطر، مانند پوشش اخبار بحران‌ها، جنگ‌ها و حوادث ناگوار، بارها در شرایط سخت جسمی و روانی قرار می‌گیرند.
سازمان تأمین اجتماعی برای محاسبه سابقه پرداخت حق‌بیمه در مشاغل سخت و زیان‌آور، از فرمولی استفاده می‌کند که بر اساس آن، سابقه کار سخت و زیان‌آور ضرب در ۱.۵ و با سابقه کار عادی جمع می‌شود. بر این اساس اگر فردی ۲۰ سال در شغل خبرنگاری فعالیت کرده باشد، می‌تواند پس از ثبت درخواست در سامانه مشاغل سخت و زیان‌آور از بازنشستگی این مشاغل استفاده کند.
محل اختلاف آنجاست که بر اساس قانون، افرادی که دارای عنوان شغلی خبرنگار هستند، بازنشستگی سخت و زیان‌آورشان مورد تأیید قرار می‌گیرد؛ ولی افرادی که خبرنگار هستند و مصادیق آن برایشان قید شده، باید در کمیته‌های بدوی و تجدیدنظر اداره کار مورد بررسی قرار بگیرند. اگر چه به لحاظ فعالیت خبری هیچ تفاوتی با افراد با عنوان شغلی خبرنگار نداشته باشند.
باید کمیته‌ها درباره مصادیق الف به علم برسند
بابایی، مدیرکل وقت اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی خراسان رضوی مهر ماه امسال در گفت‌وگو با قدس خراسان در این باره گفت: «در تبصره ماده ۱۱ عنوان شده مصادیق خبرنگاری با تأیید کمیته‌های بدوی انجام شود و با توجه به اینکه در حوزه رسانه؛ عکاس خبرنگار، دبیر سرویس، معاون سردبیر و عناوین مختلف اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و ادب و هنر وجود دارد، این افراد جزو مصادیق گروه الف قرار می‌گیرند که باید کمیته درباره سخت و زیان‌آوری شغلشان به علم برسد».
نکته آنجاست که در سال ۸۷ به ماده ۸ قانون مشاغل سخت و زیان‌آور اصلاحیه‌ای الحاق شده که در بندهای الف و ب این ماده قانونی ردیفی اضافه می‌شود و بر اساس آن، به موجب تصویب نامه ۲۰۷۲۵۸ت ۳۸۷۳۷ه مورخ ۱۰/۱۱/ ۱۳۸۷ حضور معاون اداره کل مطبوعات و خبرگزاری‌های داخلی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در میان اعضای کمیته بدوی و مدیرکل مطبوعات و خبرگزاری‌های داخلی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی «برای تعیین مصادیق خبرنگاری» در میان اعضای کمیته تجدیدنظر به عنوان نفر ششم اضافه شده و طبق این تصویب‌نامه همه افراد این کمیته‌ها صاحب رأی هستند.
عناوین مطرح شده برای تعیین مصادیق خبرنگاری در آیین‌نامه جدید، در استان ما حضور ندارند
بابایی، مدیرکل وقت اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی بر این مسئله تأکید و اضافه کرد: «در اصلاح آیین‌نامه اجرایی قانون تأمین اجتماعی مورخ ۱۳۸۷/۱۱/۱۰ برای اعضای کمیته بدوی، حضور معاون اداره کل مطبوعات و خبرگزاری‌های داخلی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و در قسمت اعضای کمیته تجدیدنظر نیز مدیرکل مطبوعات و خبرگزاری‌های داخلی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای تعیین مصادیق خبرنگاری و مباحث مرتبط با این حرفه را اضافه و اصلاح کرده که در استان ما این عناوین وجود نداشته و در چارت سازمانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی قرار دارند. با این حال ما مدیر کل استان را دعوت کردیم که در این جلسه برای ایراد دفاع حضور داشته باشد».
اما نکته قابل توجه این است که در پرونده خبرنگاران مشهدی، مدیرکل اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی استان به عنوان فرد مطلع به کمیته‌ها دعوت شد و حق رأی ندارد و هنگام رأی‌گیری از جلسه بیرون رفت. از طرفی اگرچه این عناوین در استان ما وجود ندارد؛ اما اداره کار برای رعایت انصاف می‌توانست از مدیرکل و معاون وزارت فرهنگ و ارشاد برای حضور در این دو کمیته دعوت کند که با پیگیری روزنامه قدس مشخص شد فرد ششم هیئت بدوی و تجدیدنظر از وزارت ارشاد برای حضور در این دو کمیته به مشهد دعوت نشده است.
حضور فرد ششم تأثیر بسزایی در تأیید بند الف در حوزه مصادیق خبرنگاری دارد
اینکه چرا این اتفاق افتاده، باید دلایل زیادی داشته باشد. یکی از آن‌ها می‌تواند این باشد که به طور حتم رأی نفر ششم به نفع خبرنگار، مثبت خواهد بود و این مسئله چندان به نفع دولت به معنای عام نیست. دلیل دیگر آن نیز، تبصره‌های پس از این ماده قانونی است که در تبصره یک آن قید شده: «جلسات کمیته‌های بدوی و تجدیدنظر استانی در سازمان کار و امور اجتماعی استان تشکیل و با حضور چهار نفر از اعضای اصلی یا علی‌البدل رسمیت می‌یابد و تصمیمات جلسه با اکثریت آرای حاضرین معتبر و لازم‌الاجراست». با توجه به این ماده تبصره، اداره کار به خود اجازه می‌دهد حضور نفر ششم را هیچ‌گاه الزامی نداند چون جلسه با چهار نفر نیز رسمیت دارد. البته براساس پرونده برخی خبرنگاران در این اداره، مشخص شده در تمامی جلسات هر پنج نفر حاضر هستند و اینکه تنها نفر ششم هیچ‌گاه حضور ندارد، شائبه تسامح نسبت به قانون را پررنگ‌تر می‌کند.
براساس ماده ۸ قانون مشاغل سخت و زیان‌آور «کمیته‌های بدوی و تجدیدنظر استانی هر کدام با پنج عضو اصلی و پنج عضو علی‌البدل به شرح زیر برای مدت سه سال منصوب می‌شوند و انتصاب مجدد آنان بلامانع است که طبق بند الف، اعضای کمیته بدوی مرکب از ۱. معاون روابط کار سازمان کار و امور اجتماعی استان یا نماینده وی به عنوان رئیس جلسه ۲ـ معاون امور بیمه‌ای اداره کل تأمین اجتماعی استان یا نماینده وی ۳ـ کارشناس مسئول بهداشت حرفه‌ای معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی ذی‌ربط ۴ـ نماینده کارگران حسب معرفی تشکل حائز اکثریت استان بنا به تشخیص سازمان کار و امور اجتماعی استان ۵ـ نماینده کارفرمایان حسب معرفی کانون انجمن‌های صنفی کارفرمایی استان ۶. معاون اداره کل مطبوعات و خبرگزاری‌های داخلی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای تعیین مصادیق خبرنگاری و مباحث مرتبط با این حرفه و طبق بند ب اعضای کمیته تجدیدنظر استان؛ ۱ـ رئیس سازمان کار و امور اجتماعی استان به عنوان رئیس کمیته ۲ـ مدیر کل تأمین اجتماعی استان ۳ـ معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی‌درمانی ذی‌ربط ۴ـ نماینده کارگران حسب معرفی تشکل حائز اکثریت استان بنا به تشخیص سازمان کار و امور اجتماعی استان ۵. نماینده کارفرمایان با معرفی کانون انجمن‌های صنفی کارفرمایی استان ۶. مدیر کل مطبوعات و خبرگزاری‌های داخلی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای تعیین مصادیق خبرنگاری و مباحث مرتبط با این حرفه هستند». اگر چه کمیته با چهار نفر نیز می‌تواند تشکیل شود و کار خود را پیگیری کند؛ اما بی‌شک حضور نفر ششم آن هم از درون وزارت ارشاد می‌تواند تأثیر بسزایی در تأیید بند الف در حوزه مصادیق خبرنگاری در چنین پرونده‌هایی داشته باشد.
پیگیری روزنامه قدس برای استفساریه ماده ۸ از معاونت حقوقی ریاست جمهوری تاکنون بی‌نتیجه مانده است
پیگیری‌های روزنامه قدس از مشهد و تهران در راستای دریافت استفساریه از معاونت حقوقی ریاست جمهوری برای این ماده قانونی و به گونه‌ای، سهل‌انگاری اداره کار استان برای دعوت نکردن نفر ششم در هیئت بدوی و تجدیدنظر که صاحب رأی نیز هست، تاکنون بی‌نتیجه مانده است. با این حال خبرنگار قدس در حاشیه جلسه هیئت دولت در آذر ماه طی گفت‌وگو با وزیر کار درباره دعوت نکردن مدیرکل و معاون مطبوعاتی وزارت ارشاد در کمیته‌های بدوی و تجدیدنظر پرونده‌های خبرنگاران استان گفت و پاسخ شنید: «من این‌گونه ریز و با جزئیات که مطرح کردید، در این مورد اطلاعی ندارم؛ اما قاعدتاً بر اساس قانون، ما از مقامات وزارت ارشاد که باید در کمیته‌ها حضور داشته باشند، دعوت می‌کنیم».
اما گویا آقای وزیر اطلاع ندارند در استان خراسان رضوی، هیچ‌گاه نفر ششم مندرج در بندهای الف و ب ماده ۸ برای حضور در کمیته‌های بدوی و تجدیدنظر دعوت نمی‌شود؛ فردی که به دلیل ذاتی سمت شغلی‌اش، در صورت حضور در استان و با اشرافی که در پرونده فعالیت خبرنگاران دارد، رأی مثبت به پرونده‌های تعیین مصادیق خبرنگاری برای تأیید بازنشستگی سخت و زیان‌آور خواهد داد.
به نظر می‌رسد؛ نقص قانون در این ماده، منجر به تفسیر سلیقه‌ای اداره کار در این زمینه شده و راهکار موجود می‌تواند اصلاح این بند باشد که اداره کار موظف به دعوت رسمی از همه اعضای کمیته‌های بدوی و تجدیدنظر شود تا دست‌کم رعایت انصاف در این زمینه، در حق خبرنگاران خراسان رضوی اتفاق بیفتد.
نظر شما