یکی از چالش‌های اصلی بازار مسکن در کشور، وجود تعداد قابل توجهی از خانه‌های خالی است که به دلایل مختلف از چرخه عرضه خارج شده‌اند. در شرایطی که بسیاری از مردم با مشکلات جدی در تأمین مسکن روبه‌رو هستند، شناسایی و بهره‌برداری از این واحدها می‌تواند راه‌حلی موثر برای کاهش فشار بر بازار مسکن باشد. 

در گفتگویی که با علیرضا نثاری، نماینده مجلس شورای اسلامی داشتیم، ایشان بر اهمیت تکمیل سامانه املاک و اسکان به‌عنوان یکی از ابزارهای کلیدی در مدیریت بازار مسکن تأکید کردند. وی همچنین اتصال این سامانه به پایگاه‌های داده‌ای نظیر سامانه خانوار را ضروری دانست و خاطرنشان کرد که با بهره‌گیری از اطلاعات جامع و به‌روز، امکان اجرای سیاست‌های مالیاتی همچون مالیات بر خانه‌های خالی به‌طور دقیق‌تری فراهم می‌شود. این نماینده مجلس همچنین نقش نظارتی مجلس شورای اسلامی در پیگیری اجرای قوانین مرتبط و الزام دولت به تسریع در تکمیل این سامانه‌ها را حائز اهمیت دانست و بر ضرورت همکاری میان نهادهای مختلف برای کاهش مشکلات بازار مسکن تأکید کرد.

فلانی، می‌گوید: مشکل خانه‌های خالی سال‌هاست که به عنوان یکی از چالش‌های اساسی در بازار مسکن کشور شناخته می‌شود. با وجود تقاضای بالا برای مسکن، تعداد قابل توجهی از واحدهای مسکونی خالی و بدون استفاده مانده‌اند. این خانه‌ها به دلایل مختلف از چرخه عرضه خارج شده‌اند و در حالی که بسیاری از مردم با مشکلات جدی در تأمین مسکن روبرو هستند، این واحدها به‌صورت غیرمولد باقی مانده‌اند.

وی خاطرنشان کرد: سامانه املاک و اسکان به عنوان یک راه‌حل کلیدی برای رفع این چالش طراحی شده است. این سامانه به دولت و نهادهای اجرایی این امکان را می‌دهد که با شناسایی دقیق خانه‌های خالی، از ظرفیت‌های موجود در بازار استفاده کنند و با افزایش عرضه، به تعادل بهتر در بازار مسکن کمک کنند.

این نماینده مجلس افزود: یکی از مهم‌ترین مزایای این سامانه، شفاف‌سازی مالکیت و سکونت است. این سامانه به طور مستقیم به داده‌های مختلف دسترسی دارد و با شناسایی واحدهای مسکونی که مدت زیادی خالی مانده‌اند، امکان اجرای سیاست‌های قانونی، به ویژه مالیات بر خانه‌های خالی، را فراهم می‌کند. اعمال مالیات بر خانه‌های خالی یکی از ابزارهای مؤثر برای وادار کردن مالکان به عرضه واحدهای خود به بازار است. با این سیاست، مالکان انگیزه بیشتری برای فروش یا اجاره واحدهای خود پیدا می‌کنند که در نهایت به افزایش عرضه مسکن و کاهش فشار بر قیمت‌ها منجر می‌شود.

وی تأکید کرد: در بسیاری از مناطق شهری که ساخت‌وساز جدید به دلیل محدودیت زمین دشوار و هزینه‌بر است، استفاده از خانه‌های خالی می‌تواند یک راه‌حل کارآمد و سریع باشد. برخلاف ساخت واحدهای جدید که نیاز به سرمایه‌گذاری سنگین و زمان طولانی دارد، بهره‌برداری از خانه‌های خالی به سرعت می‌تواند عرضه مسکن را افزایش دهد. به ویژه در شهرهای بزرگ که قیمت زمین بالا است و امکان توسعه محدود، شناسایی و عرضه خانه‌های خالی به بازار، یکی از راه‌حل‌های عملی برای رفع بحران مسکن به شمار می‌رود. سامانه املاک و اسکان در این زمینه نقشی حیاتی ایفا می‌کند و می‌تواند با استفاده از داده‌های دقیق، خانه‌های خالی را به بازار بازگرداند.

این نماینده مجلس ادامه داد: اما برای اینکه این سامانه بتواند به طور کامل به اهداف خود دست یابد، تکمیل اطلاعات و اتصال آن به سایر پایگاه‌های داده حیاتی است. سامانه خانوار که اطلاعات دقیق در مورد تعداد اعضای خانواده، محل سکونت، و تغییرات ساختاری خانوارها را در بر دارد، یکی از پایگاه‌های کلیدی برای موفقیت سامانه املاک و اسکان است. اتصال این دو سامانه به یکدیگر، امکان شناسایی دقیق‌تر خانه‌های خالی و جلوگیری از هرگونه انحراف اطلاعاتی را فراهم می‌کند. بدون این اتصال، اطلاعات ناقص باقی می‌ماند و در نتیجه بسیاری از خانه‌های خالی شناسایی نمی‌شوند.

وی خاطرنشان کرد: در این میان، وزارت کشور به عنوان متولی سازمان ثبت احوال، نقشی کلیدی در تسریع روند اتصال سامانه‌ها دارد. سازمان ثبت احوال مسئول جمع‌آوری و به‌روزرسانی اطلاعات خانوار است و باید با اجرای قوانین مرتبط و همکاری با دیگر نهادها، داده‌های خانوارها را به سامانه املاک و اسکان متصل کند. این اقدام نه تنها به شفافیت بیشتر بازار مسکن کمک می‌کند، بلکه از انحرافات احتمالی در اطلاعات جلوگیری کرده و امکان اعمال صحیح مالیات بر خانه‌های خالی را فراهم می‌کند.

وی افزود: علاوه بر این، نقش مجلس شورای اسلامی در نظارت و پیگیری اجرای قوانین مرتبط با سامانه املاک و اسکان بسیار حیاتی است. ماده ۱۶۹ مکرر قانون مالیات‌های مستقیم به صراحت بر لزوم شناسایی خانه‌های خالی و اعمال مالیات بر آن‌ها تأکید دارد. بدون تکمیل سامانه املاک و اسکان و اتصال آن به دیگر پایگاه‌های داده، اجرای این قانون با مشکلات جدی مواجه خواهد شد. نمایندگان مجلس می‌توانند از وزیر کشور بخواهند که گزارشی از پیشرفت اتصال سامانه‌ها ارائه دهد و از اجرای صحیح قوانین اطمینان حاصل کنند.

وی گفت: تکمیل سامانه املاک و اسکان و اتصال آن به سامانه خانوار، نه تنها به دولت امکان می‌دهد تا سیاست‌های مالیاتی مرتبط با خانه‌های خالی را به طور دقیق‌تری اعمال کند، بلکه می‌تواند به دولت اجازه دهد معافیت‌های مالیاتی و حمایت‌های اقتصادی را به خانواده‌های مستحق اختصاص دهد. با اطلاعات دقیق از تعداد اعضای خانوار و وضعیت سکونت آن‌ها، دولت می‌تواند تصمیمات بهتری برای مدیریت منابع مسکن و اعطای معافیت‌های مالیاتی اتخاذ کند. به این ترتیب، شفافیت در داده‌ها نه تنها به مدیریت بهتر بازار مسکن کمک می‌کند، بلکه از سوءاستفاده‌های احتمالی نیز جلوگیری خواهد کرد.