قدس؛ پاکستان در یک هفته اخیر شاهد تحولات گوناگون و بعضاً پرشتابی بوده است. درست یک هفته پیش و در روز چهارشنبه، وزارت خارجه ایالات متحده آمریکا اعلام کرد بنابر فرمان اجرایی مرتبط با سلاح‌های کشتار جمعی و وسایل مرتبط با آن‌ها، برنامه موشکی پاکستان و نهادهای مربوط به آن را مورد تحریم قرار داده است. اگر چه پاکستان پیش از این هم با چنین تحریم‌هایی مواجه بوده است، اما این نخستین باری بود که یک نهاد دولتی (مجتمع توسعه ملی) پاکستان توسط آمریکایی‌ها تحریم می‌شد.آغاز مذاکرات میان دولت و نمایندگان حزب مخالف، تحریک انصاف، تحول مهم دیگری بود که در صدر اخبار سیاسی هفته گذشته پاکستان جای گرفت. از زمان برگزاری انتخابات سراسری در پاکستان، این نخستین باری است که نمایندگان دو طرف به شکلی رسمی با یکدیگر مذاکره می‌کنند.
به نظر می‌رسد این مذاکرات با نتایج مثبتی نیز همراه شده است، کما اینکه صدور رأی پرونده فساد عمران خان و همسرش برای مدتی نامعلوم به تعویق افتاد و از سوی دیگر، تاریخ ۲ ژانویه سال آینده میلادی برای ادامه مذاکرات میان دولت و مخالفان تعیین شد.سفر غیرمنتظره «محمد صادق» نماینده ویژه جدید پاکستان به کابل و دیدار او با مقامات طالبان را می‌توان سومین رخداد قابل توجه این کشور در هفته گذشته تلقی کرد. بسیاری انجام این سفر را به ذوب شدن یخ‌های روابط میان اسلام‌آباد و کابل تعبیر کردند.
مقامات طالبان هم با استقبال از این حرکت، آن را در راستای تلاش‌های مشترک برای تسریع در حل مشکلات امنیتی و سیاسی، مصون ماندن روابط دو کشور از آسیب‌ها و در نهایت تضمین ثبات و توسعه منطقه ارزیابی کردند. بررسی مجموعه تحولات هفته گذشته در یک بستر فراگیر و یکپارچه، ما را به این سمت و سو سوق می‌دهد که از چرخشی آشکار در رویکردها و مواضع دولت اسلام‌آباد در برخی حوزه‌های مهم داخلی و خارجی سخن بگوییم. گشودن باب مراوده و گفت‌وگو با طالبان افغانستان را شاید ممکن بود از انتخاب «محمد صادق» به عنوان نماینده ویژه جدید در افغانستان پیش‌بینی کرد، اما مذاکرات دولت و مخالفان، تحولی تا حدی دور از انتظار بود.اکنون سؤال اساسی این است چه عوامل و یا انگیزه‌هایی در چرخش مواضع دولت در عرصه داخلی و خارجی تأثیرگذار بوده‌اند؟بدون تردید تشدید درگیری‌ها و تنش‌های سیاسی در ماه‌های اخیر و آشفتگی شرایط اقتصادی کشور سهمی غیرقابل انکار در این مورد داشته‌اند.
در عین حال برخی، تحولات خاورمیانه و به‌خصوص سوریه و از هم پاشیدگی سریع دولت و ارتش آن در مواجهه با مخالفان را در اراده هیئت حاکمه و نظامیان پاکستان برای کاهش تنش سیاسی در این کشور بسیار تأثیرگذار دانسته‌اند. درواقع سقوط سریع و ناگهانی دولت بشار اسد این تجربه گرانسنگ را در اختیار سیاستمداران و نظامیان قرار داد که نقش نارضایتی عمومی مردم از نظام و یا روندهای سیاسی را جدی‌تر بگیرند.
در کنار این موضوعات، از نقش وحدت‌بخش تحریم‌ها و اعمال فشار ایالات متحده بر پاکستان هم نمی‌توان به‌سادگی عبور کرد. اعلام تحریم موشکی پاکستان از سوی کاخ‌سفید با واکنش گسترده و هماهنگ همه گروه‌ها و جناح‌های سیاسی از جمله حزب تحریک انصاف مواجه شد. این در شرایطی بود که خلیلزاد، نماینده ویژه سابق آمریکا در افغانستان با انتشار پیامی، این موضوع را با تحولات داخلی پاکستان پیوند زده و دولت پاکستان را مستحق تحریم می‌داند. وی در این پیام تفرقه‌افکنانه، از فرارسیدن زمان تغییر در پاکستان می‌نویسد. در این شرایط واکنش یکپارچه مردم پاکستان به تحریم آمریکایی‌ها، بدون شک حاوی پیامی روشن برای واشنگتن است
نظر شما