ماراتن نفسگیر در بازار ارز در اولین هفته از فصل زمستان به اوج خود رسید. در شرایطی که پیش‌تر نیز پیش‌بینی می‌شد قیمت‌ها در نیمه دوم سال و همزمان با نزدیک شدن به سال نوی میلادی افزایش پیدا کند، اما این میزان افزایش با تشدید انتظارات تورمی، رشد قیمت انواع ارز را در بازار سرعت بخشید. 

بازار ارز این روزها تحت‌تأثیر تحولات منطقه و ریسک‌های سیاسی و اخبار غیراقتصادی است، تا جایی که دلار در بازار آزاد به کانال ۸۰ هزار تومان صعود کرده است، این افزایش قیمت دلار بر بازار سکه و طلا نیز تأثیر گذاشت و باعث افزایش قیمت آنها شد. به گفته کارشناسان چندین عامل از جمله عوامل برون‌زا، تصمیمات داخلی، تقاضای فصلی، نیاز تجار و صادرکنندگان و شوک‌های حامل‌های انرژی بر افزایش قیمت ارز تأثیرگذار بودند.

 تصمیم دولت به افزایش نرخ ارز نیما و نزدیک کردن آن به نرخ بازار شاید یکی از مهمترین سیگنال‌هاب منفی به بازار ارز برای رشد نرخ دلار در بازار آزاد باشد. در راستای این تصمیم، نرخ ارز نیما که شش ماه پیش حدود ۴۲ هزار تومان بوده، با انتقال نرخ ارز نیما به بازار توافقی در حال حاضر به بالای ۶۴ هزار تومان رسیده که در این راستا برخی کارشناسان افزایش نرخ ارز نیما را دلیل مهمی برای رشد نرخ دلار در بازار آزاد عنوان می کنند. قیمت دلار نیمایی امروز دوشنبه ۱۰دی ۱۴۰۳، در سمت فروش ۶۶ هزار و ۶۹۲ تومان است. قیمت دلار نیمایی (اسکناس) در سمت خرید هم ۶۶ هزار و ۹۲ تومان است. همچنین قیمت حواله دلار نیمایی در سمت خرید ۶۴ هزار و ۵۲۹ تومان و در سمت فروش ۶۳ هزار و ۹۴۸ تومان اعلام شده است.

فعالان بازار معتقدند که کاهش تقاضا برای ارز، در کنار مداخلات بازارساز، عامل کلیدی در کاهش قیمت‌ها بوده است. دلالان نیز انتظار دارند که این روند ادامه یافته و قیمت دلار به زیر ۷۰ هزار تومان نزول کند. بازاریان بر این باورند که به دلیل مداخله‌های پیشین، قیمت دلار حتی با نوسانات شدید، باز هم به حالت قبلی بازمی‌گردد.

در مورد تناسب قیمت دلار نیمایی با قیمت دلار آزاد و تاثیر آنها بر همدیگر با حسین مقدسی، کارشناس ارز و بازار سرمایه گفت‌وگو کردیم که در ادامه می‌خوانید.

حباب ارزی خطرناک است

حسین مقدسی، کارشناس ارز و بازار سرمایه در مورد افزایش قیمت ارز نیمایی به خبرنگار ما گفت: در سال‌های گذشته، حتی ماه‌های گذشته سیاست‌گذار تلاش می‌کرد که نرخ ارز را کنترل کند. بعضی از کارشناسان به این باور هستند که دولت نمی‌تواند نرخ ارز را کنترل کند؛ اما به نظر من سیاست دولت در مورد کنترل نرخ ارز تغییر کرده و می‌خواهد که دلار در بازار آزاد معامله شود و منابعی که در دست دارد را صرف سرکوب آن نکند و همین باعث شده که نرخ ارز بیشتر شود.

وی در ادامه افزود: ما در زمان ریاست آقای همتی در بانک مرکزی هم شاهد نواسانات ارزی بودیم و افرادی که به دنبال سودجویی در این بازار بودند ضررهای زیادی را متحمل شدند. این نوسانات باعث شد تا بازار با ریسک مواجه شود. با روند کنونی ممکن است که دوباره افزایش قیمت را در بازار داشته باشیم. این احتمال هم وجود دارد تا زمان تحلیف ترامپ به عنوان رئیس جمهور آمریکا روند صعودی را طی کنیم و بعد از آن سیاست‌گذار تلاش کند تا نرخ ارز را کنترل کند که این امر بیشتر واکنش احساسی خواهد بود تا اقتصادی! هم اکنون قیمت واقعی ارز در کانال ۷۰ الی ۸۰ هزار تومن است ولی در سال آینده با افزایش تورم این نرخ بالاتر خواهد رفت.

این کارشناس بازار معتقد است که رشد ارز مقطعی بوده و در همین رابطه بیان داشت: اگر بیشتر از این قیمت دلار رشد کند، به طور کلی آن را حباب مقطعی در نظر می‌گیریم که بسیار خطرناک است. خرید دلار و نگهداری آن برای قیمت‌های بالای ۸۰ هزارتومان حالت حبابی دارد و هر مقدار در کوتاه مدت این قیمت افزایش داشته باشد ممکن است ریزش شدیدی را نیز به همراه  داشته باشد. در شرایط کنونی قیمت زیر ۸۰هزارتومان از تعادل نسبی برخوردار است.

ارز نیما همچنان رانت زا

مقدسی در مورد اینکه افزایش نرخ نیمایی، برای کنترل نرخ آزاد ارز می‌تواند کمک کننده باشد یا خیر اظهار داشت: در گذشته اتفاقی که می‌افتاد این بود که خیلی‌ها ارز را از دولت با نرخ ارزان می‌خریدند و در بازار آزاد گران‌تر می‌فروختند وسودی هنگفتی را به جیب‌ می‌زدند، همچنین این موضوع زمینه‌ای برای رانت‌های بزرگ را فراهم می‌کرد. وقتی نرخ ارز نیمایی بیشتر شود سودجویی و رانت افراد فرصت طلب هم از بین می‌رود. به نظر من این یک سیاست اقتصادی کشور است و بیشتر از اینکه نرخ ارز در بازار آزاد را کنترل کند برای بودجه کشور کمک کننده است. مسئله دیگر این است که در شرایطی که نرخ ارز نیمایی و آزاد به همدیگر نردیک شود، تجار یا تولید کننده به دولت مراجعه نمی‌کند و مستقیما از بازار آزاد خرید انجام می‌شود که ممکن است عرضه و تقاضا را ایجاد کند.     

این کارشناس ارز و سرمایه معتقد است که نرخ ارز باید در کانال ۷۰ هزارتومان ثبات نسبی را داشته باشد و گفت: اگر نرخ دلار افزایش غیر قابل پیش بینی داشته باشد؛ بعد از یک مدتی ریزش ۳۰-۴۰درصدی را خواهیم داشت. اما ممکن است در یک یا یکسال‌و نیم نرخ دلار به در کانال ۷۰هزارتومان ثبات نسبی را خواهد داشت. بازهم اگر دولت در این بازه قیمتی نرخ را کنترل نکند به همان اندازه که در دیگر کالاها تورم ایجاد می‌شود به همان اندازه در قیمت دلار نیز می‌توان تورم داشت.

مقدسی در پایان بیان داشت: عامل اصلی افزایش قیمت دلار این است که ما چاپ پول داریم؛ قطعا زمانی که نقدینگی از یک حدی زیادتر شود باعث تورم و گرانی می‌شود. بنابراین بین کالاها، تورم و نرخ ارز یک رابطه مستقیم وجود دارد. شاید در کوتاه مدت تورم بر روی نرخ ارز تاثیر زیادی نداشته باشد اما در بلند مدت ممکن است جهش داشته باشد. طبعا اگر قدرت سرکوب یا تغییر سیاست را نداشته باشد اتفاقات اخیر رخ می‌دهد و دلار به یک تعادل می‌رسد.

خدابخش حکیمی- خبرنگار تحریریه جوان قدس