حجتالاسلام والمسلمین سید حسن سبزواری؛ معاون فرهنگی بنیاد بینالمللی امامت به جلوههایی از ارتباط امام جواد(ع) با امام زمان(عج) پرداخت و گفت: امام جواد(ع)، نهمین امام شیعیان نقش محوری در تاریخ تشیع و زمینهسازی برای اعتقادات مهدوی داشتهاند. آن حضرت به عنوان جوانترین امام در دوران امامت، تلاشهایی برای تقویت باورهای شیعیان نسبت به امام غائب و مدیریت جامعه شیعه در شرایط سخت عصر عباسی داشتند و ارتباط ایشان با حضرت ولی عصر(عج) را میتوان در ابعاد مختلف تاریخی، اعتقادی و معرفتی بررسی کرد.
وی به نقش امام جواد(ع) در تثبیت اصل امامت در سنین کودکی اشاره و تصریح کرد: یکی از زمینههای مهم ارتباط حضرت جواد(ع) با امام زمان(عج)، مسئله امامت در کودکی است. ایشان در سن هفت یا هشت سالگی به امامت رسیدند، امری که در تاریخ شیعه بیسابقه بود و چالشی بزرگ برای جامعه شیعه محسوب میشد. این موضوع نه تنها آزمونی برای شیعه بود، بلکه زمینهساز پذیرش امامت امام زمان(عج) در سنین کودکی توسط شیعیان نیز شد.
وی اضافه کرد: بر اساس روایت امام علی بن موسیالرضا(ع) که درباره ولادت امام جواد(ع) فرمودند؛ «مَا وُلِدَ مَوْلُودٌ أَعْظَمَ بَرَکَةً عَلَی شِیعَتِنَا مِنْهُ»؛ هیچ مولودی برای شیعیان ما پر برکتتر از این مولود نبوده است» میتوان یکی از برکات را همین موضوع دانست که این مولود در سن هفت سالگی به امامت میرسد و زمینهساز پذیرش امامت حضرت ولیعصر(عج) برای شیعیان خواهد شد.
سبزواری بیان کرد: بر این اساس آغاز امامت امام جواد(ع) باعث شد مخالفان شبهات زیادی درباره امکان امامت یک کودک مطرح کنند؛ البته میتوان با استناد به نصوص قرآنی مانند داستان حضرت عیسی(ع) که در گهواره سخن گفت و به مقام نبوت رسید: «قَالَ إِنِّی عَبْدُ اللَّهِ آتَانِیَ الْکِتَابَ وَجَعَلَنِی نَبِیًّا» (مریم/ ۳۰) این شبهات را پاسخ داد و امام هم با استنادات قرآنی، زمینهای برای فهم امامت امام زمان(عج) را در پنج سالگی فراهم کردند.
معاون فرهنگی بیناد بینالمللی امامت با اشاره به اهمیت غیبت و مدیریت جامعه شیعی، اظهار کرد: یکی از نکات کلیدی در امامت حضرت جواد(ع)، آمادگی جامعه شیعه برای درک شرایط غیبت بود. امام جواد(ع) به دلیل محدودیتهای شدیدی که از سوی دستگاه خلافت عباسی بر ایشان تحمیل میشد، امکان ارتباط مستقیم با شیعیان نداشتند و بسیاری از امور را از طریق وکلا و نمایندگان خود مدیریت میکردند.
وی افزود: این شیوه، شباهت زیادی به نظام نیابت در دوران غیبت صغری داشت. امام جواد(ع) از طریق شبکه وکالت، با شیعیان در ارتباط بودند و به این ترتیب، جامعه شیعه به تدریج با مفهوم مدیریت غیرمستقیم امام معصوم آشنا شد.
سبزواری با اشاره به معرفی و تأکید بر اندیشه مهدویت از سوی امام جواد(ع)، ادامه داد: با نگاهی به گفتار امام جواد(ع) میتوان دریافت که آن حضرت همچون سایر امامان شیعه، نقش مهمی در تبیین و گسترش اندیشه مهدویت ایفا کردند. ایشان در سخنان خود به موضوع ظهور منجی، ضرورت انتظار، و اهمیت ارتباط با امام غائب اشاره داشتند.
استاد حوزه علمیه با اشاره به برخی روایات ایشان درباره مهدویت، گفت: از جمله این روایات، معرفی امام زمان(عج) به عنوان منجی عالم بشریت است؛ امام جواد(ع) در بیانات خود، همواره به معرفی جایگاه امام مهدی(عج) و نقش او در برپایی عدل جهانی پرداختهاند. در روایتی آمده است: «القائم منا هو المهدی الّذی یجب أن ینتظر فی غیبته ویطاع فی ظهور»؛ قائم از ما همان مهدی است که انتظار او در غیبتش واجب و اطاعت از او در ظهورش لازم است و موضوع دیگر مورد اشاره در روایات، تأکید بر ضرورت انتظار و آمادگی برای ظهور است؛ امام جواد(ع) در حدیثی فرمودند: «أفضل أعمال شیعتنا انتظار الفرج»؛ برترین اعمال شیعیان ما، انتظار فرج است.
سبزواری با اشاره به احادیث خاص امام جواد(ع) درباره امام زمان(عج)، تصریح کرد: از امام جواد(ع) روایاتی نقل شده که مستقیما به حضرت مهدی(عج) اشاره دارد. یکی از این احادیث چنین است: «الإمام بعدی ابنی علی، أمره أمری وقوله قولی وطاعته طاعتی. والإمام بعده ابنه الحسن، أمره أمر أبیه وقوله قوله وطاعته طاعته. ثم یکون خَلَف الحسن، هو القائم بالحق المهدی، المنتظر لأمر الله»؛ امام پس از من فرزندم علی است؛ فرمان او فرمان من، سخن او سخن من، و اطاعت از او اطاعت از من است. امام بعد از او فرزندش حسن است؛ فرمان او فرمان پدرش، سخن او سخن او، و اطاعت از او اطاعت از اوست. سپس جانشین حسن، همان قائم به حق مهدی، منتظر فرمان خدا خواهد بود.
پژوهشگر امامت با بیان اینکه با نگاه اجمالی به زندگانی پر برکت حضرت امام جواد(ع) در دوران کوتاه امامت خود، درمییابیم که آن حضرت نقش مهمی در زمینهسازی برای اعتقاد به امام زمان(عج) ایفا کردند، ادامه داد: مدیریت غیرمستقیم امور شیعیان، مبارزه با شبهات، معرفی مفهوم انتظار و ارائه احادیث روشنگرانه درباره مهدی موعود(عج) سبب شد تا جامعه شیعه برای پذیرش غیبت و ظهور آماده شود. از این رو، میتوان گفت امام جواد(ع) یکی از پیشگامان تثبیت و ترویج باور به مهدویت و آمادهسازی جامعه برای غیبت امام زمان بودهاند.
وی در خاتمه تاکید کرد: این نقش تاریخی نشاندهنده جایگاه ویژه ایشان در پیوند اعتقادی شیعه با امام دوازدهم است.
نظر شما