قشر مردم با درآمد متوسط رو به پایین، بیشترین میزان استفاده از حمل و نقل ریلی و جاده‌ای را به خود اختصاص داده‌اند. از آنجایی که تردد در حوزه حمل و نقل هوایی بسیار کمتر از سایر ناوگان‌ها است، مسئولین باید تدابیر لازم را برای حفظ و افزایش تعداد مسافران بیاندیشند تا به صنعت گردشگری آسیبی وارد نشود. اما امروزه با وجود نوسان شدید قیمت ارز و کاهش ارزش پول ملی، برخی نگرانی‌ها برای میزان افزایش قیمت بلیت‌های مسافری ایجاد شده‌است.
مقایسه میزان سفرها از ۱۴۰۱تا ۱۴۰۳
کارشناس حوزه اقتصاد در گفتگو با قدس گفت: در ۳سال گذشته، افزایش خوبی را در تعداد ناوگان حمل و نقل و مسافرت‌های نوروزی شاهد بودیم. به طور مثال در سال ۱۴۰۲، حدود ۵۷ میلیون سفر و در نوروز ۱۴۰۱، حدود ۵۰ میلیون و ۶۳۳ هزار اقامت ثبت شده‌است. از اسفند ۱۴۰۱ تا ۱۵فروردین۱۴۰۲ حدود ۱۵میلیون اقامت ثبت شده که نسبت به سال ۱۴۰۱، ۱۷ درصد رشد را شامل می‌شود. همچنین در نوروز سال ۱۴۰۳(از ۲۵ اسفند ۱۴۰۲تا ۱۵ فروردین ۱۴۰۳) ۶۳ میلیون و ۶۴۷ هزار اقامت شبانه ثبت شده که نسبت به مدت مشابه در سال گذشته، ۵ درصد رشد داشته‌است.
سید امین طباطبایی تشریح کرد: ناوگان ریلی در این حوزه نقش مهمی را ایفا کرده‌است. بیشترین تردد در سفرهای نوروزی به حوزه حمل و نقل جاده‌ای اختصاص یافته که آمار آن به عدد ۵ میلیون و ۲۷۸ هزار می‌رسد. تعداد سفرهای انجام شده با ناوگان ریلی حدود یک چهارم سفرهای جاده‌ای است و عدد یک میلیون و ۲۸۳هزار برای آن گزارش شد. تردد در حوزه حمل و نقل هوایی نیز بسیار کمتر از سایر ناوگان‌هاست؛ لذا حوزه ریلی و حوزه جاده‌ای از اهمیت ویژه‌ای در جابجایی مسافران برخورداراند.
سفر راهی برای ترویج فرهنگ
این کارشناس حوزه اقتصاد در تشریح دلایل اهمیت افزایش تعداد سفرها گفت: این مسئله را باید با توجه به وضعیت موجود بررسی کنیم. یکی از این نکات مهم، اهمیت برخی سفرها است. سفرهایی که نقش بسیار مهمی در تقویت پیوندهای خانوادگی و اجتماعی را ایفا می‌کنند و در گسترش و تعمیق فرهنگ ایرانی اسلامی ما در بین آحاد جامعه مخصوصا جوانان، تاثیر گذار هستند؛ چرا که اقشار مختلف جامعه مخصوصا جوانان و نوجوانان با فرهنگ غنی کشور، آداب و رسوم، فرهنگ و رفتارهای اجتماعی در اقلیم‌های مختلف جامعه ما آشنا شده و در نهایت برای افزایش اعتماد به نفس ملی نقش بسیار مهمی را ایفا می‌کنند. سومین نکته بعد از تعمیق پیوندهای خانوادگی اجتماعی و افزایش شناخت آحاد مردم با فرهنگ و آداب و رسوم، تأثیر افزایش گردشگران و مسافرت‌های نوروزی است. از آنجایی که صنعت گردشگری ما یکی از صنایع مهم در بخش‌های اقتصادی است و می‌تواند اشتغال آفرینی بسیار گسترده‌ای داشته باشد و همچنین در افزایش درآمدهای عمومی تاثیرگذار بوده و اهمیت سفرهای نوروزی را پررنگ‌تر می‌کند.
هزینه‌های مسافرت کنترل شوند
او در بیان راهکارهای برطرف کردن مشکلات این حوزه اظهار کرد: مسئله مهم در این حوزه شناسایی عوامل کاهش تعداد سفرهای نوروزی است. افزایش تورم و هزینه‌های مسافرت، یکی از عوامل تاثیرگذاردر زمینه حمل و نقل است. یکی ازبخش های هزینه مسافرت، هزینه عمومی هر خانواده یا شخص است که با توجه به متغیر بودن نیازهای افراد، نمی‌توان آن را یکی از عناصر اصلی دانست، اما در مورد یک سری هزینه‌ها از جمله هزینه حمل و نقل و اقامت می‌توان کمی تلطیف کرد.
طباطبایی ضمن تاکید به اهمیت حمل و نقل عمومی افزود: از آنجایی که اکثرا خانواده‌های با درآمد متوسط روبه پایین از حمل و نقل عمومی استفاده می‌کنند، ایجاد توازن بین هزینه‌های این ناوگان‌ها مخصوصا در حوزه حمل و نقل ریلی و جاده‌ای نیز می‌تواند گزینه مناسبی برای برطرف کردن مشکلات شمرده شود. همچنین با توجه به افزایش ۲۵ درصدی هزینه‌های حمل و نقل عمومی در نوروز ۱۴۰۲ و ازآنجایی که بیشتر اقشار متوسط رو به پایین از حمل و نقل عمومی استفاده می‌کنند، مسافرت کردن برای آنها به یک قابلیت لوکس بدل می‌شود. بسیاری از اقشار متوسط به پایین ما از انجام مسافرت کناره‌گیری کرده‌اند؛ لذا باید هزینه‌های مرتبط با این حوزه کنترل شود.
حمل و نقل شخصی الگوی متفاوت سفر
صرفه نظر کردن از مسافرت با حمل و نقل عمومی، می‌تواند سومین اقدام در جهت کاهش هزینه‌ها باشد. کارشناس حوزه اقتصاد درباره این موضوع بیان کرد: استفاده از حمل و نقل شخصی نیز یکی از الگوهای سفر متفاوت و تاثیر گذار در کاهش هزینه‌های سفر است. با این اقدام، از عوارض اقتصادی کاسته می‌شود. با توجه به اینکه مبالغی در قالب یارانه سوخت به اشخاص تعلق گرفته، مدیریت سوخت مصرفی در رفع الودگی هوا و کاهش هزینه‌های سفر و تامین یارانه سوخت توسط دولت نیز موثر خواهد بود.
وی افزود: مسئله چهارم درباره ناوگان مسافرتی، به کاهش درآمد رستوران‌ها، هتل‌ها و مواردی از این قبیل مرتبط است. با کاهش تعداد مسافران، به صنعت گردشگری لطمه وارد خواهد شد و همچنین تغییر الگوی مسافرت در بلند مدت، به صنعت حمل و نقل عمومی نیز آسیب وارد می‌کند. افزایش هزینه‌های حمل و نقل عمومی بر فرهنگ عمومی تاثیرگذار است که به دنبال آن کاهش مسافرت و در نتیجه کاهش تعاملات اجتماعی رخ خواهد داد.
افزایش هزینه بلیت چاره کار نیست!
امین طباطبایی پیشنهاداتی به مسئولان این حوزه داشت. او گفت: دولتمردان می‌توانند به جای افزایش افزایش هزینه‌های حمل و نقل عمومی در ایام نوروز، راهکارهای جایگزینی را طراحی کنند؛ به گونه‌ای که ضمن افزایش سفرها و مدیریت هزینه‌های مرتبط، بسته‌ها و امکانات ویژه‌ای را مخصوصا برای سفرهای خانوادگی با وسایل نقلیه شخصی در نظر بگیرند. همچنین می‌توان با نوسازی ناوگان عمومی امکان حضور بیشتر مردم در سفرها را افزایش داد. با توجه به اینکه بخشی از سرمایه کشور از طریق صنعت گردشگری تامین می‌شود، کمک سایر بخش‌ها به ترویج سفرهای نوروزی در بهبود عملکرد ناوگان، به منتفع شدن سایر بخش‌ها نیز منجر خواهد شد. به طور مثال فرض کنید اگر شرکت رستوران‌های بین راهی و یک ناوگان اتوبوسرانی با مشارکت هم برنامه‌ریزی‌هایی در زمینه جابجایی مسافران به صورت خصوصی ترتیب دهند، علاوه بر تامین سود مورد نیاز خودشان، به بهبود وضعیت صنعت گردشگری نیز کمک کرده‌اند.
کارشناس حوزه اقتصاد در اشاره به وظایف دولت تشریح کرد: به نظر می‌رسد که افزایش هزینه‌های حمل و نقل عمومی در ایام نوروز ۱۴۰۴ یک سیاست درست نیست و فشار سنگینی را به مردم به خصوص اقشار متوسط به پایین که عمده مخاطبین و متقاضیان حمل و نقل عمومی در حوزه مسافرت‌های نوروزی هستند، داشته و آسیب جدی به آنها وارد می‌کند. دولت باید برای مدیریت این قضیه از راه‌حل‌های جایگزین استفاده کند تا بتواند به صورت همزمان هزینه‌های خود و ناوگان را کاهش داده و سود ناوگان حمل و نقل عمومی افزایش یابد و به دنبال آن از بروز آسیب جدی به اقشار مختلف جامعه جلوگیری خواهد شد و تعداد سفرهای نوروزی نیز گسترش خواهند یافت.
زهرا جوانشیر _خبرنگار تحریریه جوان قدس
نظر شما