در آستانه طلوع ماه میهمانی خدا، نسیم شعبان پیام‌آور رحمتی بی‌کران است. ماهی که پیامبر(ص) آن را «ماه من» خواند و اکنون سه روز پایانی آن، فرصتی زرین است برای شست‌وشوی جان با اشک توبه و آینه‌ای برای بازتاب نور رمضان.

حجت‌الاسلام محمدباقر ساعی‌ور، استاد سطوح عالی حوزه و دانشگاه در گفت‌وگو با ما با استناد به حدیثی ناب از امام رضا(ع) در عیون اخبارالرضا(ع) نقشه راهی معنوی ترسیم می‌کند. از ادا کردن امانت‌ها و زدودن کینه‌ها تا تکثیر استغفار با دعای «اللَّهُمَّ إِن لَمْ تَکُنْ غَفَرْتَ...» و روزه‌ای که ثواب دو ماه را می‌آورد.

توصیه‌های امام رضا(ع) برای روزهای پایانی شعبان

حجت‌الاسلام ساعی‌ور درباره اعمال روزهای پایانی ماه شعبان به روایتی معتبر نقل شده در عیون اخبارالرضا(ع) و بحارالانوار از امام رضا(ع) اشاره می‌کند که در آن، حضرت به اباصلت هروی توصیه‌های ارزشمندی می‌فرمایند و می‌گوید: امام رضا(ع) در این روایت می‌فرمایند: «ای اباصلت! بیشتر ماه شعبان گذشته و این آخرین جمعه آن است. پس در باقیمانده این ماه، کوتاهی‌های گذشته را جبران کن. بر تو باد به انجام کارهایی که به حال تو مفید است: دعا، استغفار و تلاوت قرآن را زیاد و از گناهان خود توبه کن تا ماه رمضان را با قلبی پاک و خالص آغاز کنی». این روایت نشان‌دهنده آن است که روزهای پایانی شعبان، فرصتی طلایی برای جبران گذشته و آماده‌سازی روح برای ماه رمضان است. ایشان می‌فرمایند: «بسیار بگو: خدایا اگر در گذشته ماه شعبان ما را نیامرزیده‌ای، در باقیمانده آن ما را ببخش». این دعا نشان‌دهنده اهمیت طلب آمرزش در این ایام است.

این استاد حوزه و دانشگاه توضیح می‌دهد: امام رضا(ع) در این روایت به چند نکته کلیدی برای روزهای آخر شعبان اشاره می‌کنند. ابتدا توجه و جبران کوتاهی‌هاست. در این روزها باید به فکر جبران کوتاهی‌هایی باشیم که در طول ماه شعبان داشته‌ایم. این جبران می‌تواند با انجام اعمال نیک، توبه از گناهان و افزایش عبادات محقق شود. همین‌طور باید به دعا و استغفار هم توجه ویژه‌ای داشته باشیم، چرا که استغفار موجب پاک‌سازی روح و آماده‌سازی آن برای ماه رمضان می‌شود.

وی در ادامه بیان می‌کند: امام رضا(ع) در این روایت توصیه فرمود: «تلاوت قرآن را زیاد و از گناهان خود توبه کن تا ماه رمضان را با قلبی پاک آغاز کنی». تلاوت قرآن نه تنها موجب آرامش روح می‌شود، بلکه ما را با مفاهیم و آموزه‌های الهی آشنا می‌کند. در ادامه، حضرت توصیه فرمود هر امانتی که بر گردنت است، ادا کن. تمام کینه‌هایی که در دلت نسبت به مؤمنان داری، از دل بیرون کن. هر گناهی که به آن مبتلا هستی از آن دست بکش و تقوای خدا پیشه کن، در آشکار و پنهان بر خدا توکل کن و... در روزهای باقیمانده این ماه بسیار بگو: اللَّهُمَّ إِنْ لَمْ تَکُنْ غَفَرْتَ لَنَا فِیمَا مَضَی مِنْ شَعْبَانَ فَاغْفِرْ لَنَا فِیمَا بَقِیَ مِنْهُ؛ خداوندا اگر در روزهای گذشته شعبان ما را نیامرزیدی، پس در روزهای باقیمانده بیامرز.

ثواب روزه سه روز پایانی شعبان

حجت‌الاسلام ساعی‌ور در ادامه به روایتی از امام صادق(ع) اشاره می‌کند که فرمودند: «هر کس سه روز آخر ماه شعبان را روزه بگیرد و آن را به ماه رمضان پیوند دهد، خداوند ثواب روزه دو ماه پی‌درپی را برای او می‌نویسد». این روایت نشان‌دهنده اهمیت ویژه این سه روز است. روزه‌داری در این ایام نه تنها سبب تقویت روحیه معنوی می‌شود، بلکه پلی برای ورود به ماه رمضان است. امام صادق(ع) در این روایت به ما یادآوری می‌کنند چگونه می‌توانیم از فرصت‌های باقیمانده استفاده کنیم و با اعمالی ساده، پاداش‌های بزرگ بدست آوریم. این سه روز، فرصتی است برای تمرین روزه‌داری و آماده‌سازی بدن و روح برای ماه رمضان. روزه‌داری در این ایام، علاوه بر ثواب فراوان، سبب می‌شود بدن ما نیز برای روزه‌های طولانی‌تر ماه رمضان آماده شود.

مناجات شعبانیه؛ دعایی برای روزهای پایانی شعبان

این کارشناس دینی به مناجات شعبانیه اشاره کرده و می‌گوید: مناجات شعبانیه یکی از زیباترین و پرمعناترین دعاهای ماست. این دعا شامل تمام آن چیزی است که می‌خواهیم به خدا بگوییم. اگر تاکنون این دعا را نخوانده‌اید، این روزها فرصت مناسبی است تا با خواندن آن، روح خود را برای ماه رمضان آماده کنید. مناجات شعبانیه دعایی است که در آن با خداوند به شیواترین شکل ممکن سخن می‌گوییم و از او طلب آمرزش و رحمت می‌کنیم. خواندن این دعا در روزهای پایانی شعبان سبب می‌شود با قلبی آرام و آماده، وارد ماه رمضان شویم. این دعا، بیانگر عشق و اشتیاق بنده به سوی خداست و خواندن آن، روح را به پرواز درمی‌آورد.

حجت الاسلام ساعی‌ور تأکید می‌کند: روزهای پایانی ماه شعبان فرصتی است برای جبران کاستی‌ها و آماده‌سازی روح برای ماه رمضان. با روزه‌داری، دعا، استغفار و تلاوت قرآن می‌توانیم از این فرصت طلایی نهایت استفاده را ببریم و با قلبی پاک و آماده وارد میهمانی خدا شویم. این روزها، لحظاتی هستند که باید با تمام وجود از آن‌ها بهره برد و با انجام اعمال نیک، خود را برای ماه رمضان آماده کرد. امیدواریم با بهره‌گیری از توصیه‌های ائمه معصومین(ع) و انجام اعمالی که در این روزها سفارش شده، بتوانیم با قلبی پاک و آماده وارد ماه مبارک رمضان شویم و از برکات بی‌کران آن بهره‌ ببریم.