در مورد نزاع میان اوکراین و روسیه هر چند دولت ترامپ به سرعت دست به کار شده و با برگزاری نشستی در ریاض با مقامات کرملین تلاش کرد نسخه این دعوا را بپیچد اما ابتکار کاخ سفید حتی از سوی اتحادیه اروپا به عنوان نزدیک‌ترین شریک واشنگتن هم پذیرفته نشده و آینده کار معلوم نیست. در موضوع فلسطین هم اگرچه آتش‌بس نیم‌بندی برقرار است ولی رژیم خونخوار صهیونیست به دنبال بهانه برای آغاز دوباره نسل‌کشی در غزه می‌گردد.
شروع خوب ترامپ!
در این میان در رابطه با جمهوری اسلامی هم دولت جدید ایالات متحده سیاست دوپهلو و البته جالبی را در پیش گرفته است. دونالد ترامپ ۱۷ بهمن ماه در حالی که شامگاه همین روز پای یادداشتی با عنوان «احیای سیاست فشار حداکثری» علیه جمهوری اسلامی را امضا زده بود، در نشست خبری با بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر رژیم صهیونیستی اظهاراتی بر زبان راند که بسیاری را نسبت به تغییر سیاست واشنگتن در قبال تهران خوشبین کرد. او با اعلام آمادگی برای دیدار و گفت‌وگو با مسعود پزشکیان، خطاب به خبرنگاران گفت: «حاضرم به توافق خوبی با ایران برسم. من خواستار صلح هستم. تنها خواست من، جلوگیری از دستیابی آن‌ها به سلاح هسته‌ای است. هیچ محدودیتی اعمال نخواهد شد، فقط نباید سلاح هسته‌ای داشته باشند».
رئیس جمهور ایالات متحده در حالی طی اظهارات خود مدعی شد تنها خواهان این است که ایران سلاح هسته‌ای نداشته باشد اما چند روز بعد رئیس مجلس ابعادی از نیات وی در ارتباط با کشورمان را برملا کرد. محمدباقر قالیباف ۲۰ بهمن ماه در بیان رویکرد خصمانه آمریکا با اشاره به متن بخشنامه ترامپ درباره ایران گفت: «دستور را بخوانید، ببینید چی نوشته؛ موضوع دیگر هسته‌ای نیست. گفته هسته‌ای، موشکی و سلاح‌های نامتقارن و نامتعارف. معنی‌اش خلع سلاح کردن جمهوری اسلامی است. یعنی این آمده از قبل یک متنی را گذاشته
یک طرفه. تازه آن وقتی که یک طرفه نبود، پاره کرد، رفت. بعد تازه می‌گوید من دوست ندارم این‌ها را اجرا کنم، ولی این‌ها را خودت داوطلبانه بپذیر. اگر نپذیری بعد این طوری، خوب معلوم است...».
افشای نیات واقعی دونالد
افشاگری قالیباف درباره نوع خواسته و زیاده‌خواهی‌های کاخ سفید در حالی بود که در این وانفسا که جمهوری اسلامی به دلیل تجربه گذشته هر گونه مذاکره با دولت ترامپ را رد کرده و رهبر معظم انقلاب نیز بر آن تأکید داشتند، رئیس جمهور آمریکا برای تغییر دادن فضای بن‌بست در مذاکره و احتمالاً برای سنجیدن مزه دهان مقامات ایرانی و حتی انداختن توپ در زمین ما، چهارشنبه گذشته در مصاحبه با رسانه آمریکایی فاکس بیزنس ادعای تازه‌ای درباره تهران پیش کشید. دونالد در این باره گفت: به رهبر ایران پیام دادم و گفتم امیدوارم مذاکره کنید زیرا برای ایران بهتر خواهد بود، نمی‌توانیم اجازه سلاح هسته‌ای دیگری را بدهیم.
ادعای تازه ترامپ هم البته به سرعت با واکنش مقامات جمهوری اسلامی مواجه شد. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای شنبه در دیدار سران قوا، در این باره آب پاکی را روی دست خیال‌پردازان حاکم بر کاخ سفید ریخته و فرمودند: بعضی دولت‌ها و شخصیت‌های قلدر خارجی اصرار به مذاکره می‌کنند در حالی که هدف آن‌ها از مذاکره حل مسائل نیست بلکه از مذاکره به دنبال تحکّم و تحمیل مسائل مورد نظرشان هستند. مسئله آن‌ها هم فقط مسئله هسته‌ای نیست که قطعاً این موارد از طرف ایران پذیرفته و برآورده نمی‌شود.
اسب تروای مذاکره
اکنون و در شرایطی که پوتین برای خروج از جنگ اوکراین علاقه خود در زمینه میانجی‌گری میان ایران و آمریکا را اعلام داشته، با این حال رخدادهای اخیر از وجود بن‌بستی بزرگ میان تهران و دولت دوم ترامپ حکایت دارد. در این مقطع به نظر بررسی چشم‌انداز روابط جمهوری اسلامی و غرب خالی از لطف نیست.
اکبر منتجبی، فعال اصلاح‌طلب در گفت‌وگو با قدس در این زمینه با تأکید بر اینکه چرا باید زمانی که محتوای مذاکرات به زیان کشور است به سراغ آن برویم، معتقد است: در حالی که هیچ اعتمادی به دولت ترامپ نیست نباید وقت و سرنوشت کشور تنها به مذاکره گره خورده و تلف شده و این گونه امید واهی در جامعه ایجاد کنیم که در نهایت به سیل ناامیدی در میان مردم منجر شود. وی با اشاره به خطرات محتمل در صورت ورود به مذاکراتی با محتوای زیان‌بار برای کشور گفت: طبیعتاً در هر مذاکره‌ای باید امتیاز برد-برد وجود داشته باشد. اگر طرف غربی به بردی دست یابد و ما به زیان برسیم، این اقدام ابلهانه است. نمی‌توانیم در مذاکره‌ای با غرب، داشته‌ها و امتیازات مثبت خود را بدهیم و در قبالش هیچ چیز دریافت نکنیم.
این تحلیلگر سیاسی با گریزی به سخنان اخیر رهبر معظم انقلاب در خصوص عدم ورود به «چرخه معیوب» مذاکرات، گفت: طرف آمریکایی در تلاش است با بسته‌بندی‌های شیک و جملات جذاب، ایران را به مذاکره دعوت کند ولی این بسته‌بندی‌ها ظاهری، فریبنده و گمراه‌کننده است. اما همان طور که رهبر معظم انقلاب فرمودند ایران وارد این چرخه نخواهد شد. مذاکره‌ای که مصلحت و منافع ایران در آن لحاظ نشده باشد و شرافت و عزت کشور در آن حفظ نشود، تحت هیچ شرایطی پذیرفته نیست. منتجبی با اشاره به بن‌بست موجود در مذاکرات تهران و غرب، تصریح کرد: برای خروج از این وضعیت، آمریکا باید قدم نخست را بردارد. ارسال نامه یا پیشنهاد مذاکره به هیچ عنوان یک گام جدید محسوب نمی‌شود. در گذشته به ویژه در دوره اوباما نامه‌هایی ارسال و آمادگی برای مذاکره اعلام شده بود. امتیاز زمانی است که تحریم‌ها برداشته شوند. آمریکا باید به برجام بازگردد و تحریم‌ها را لغو کند. مذاکره با آمریکا باید در چارچوب برد-برد باشد، نه باخت-باخت. ایران نباید تنها تعهد بدهد، بلکه طرف آمریکایی نیز باید تعهداتی را بپذیرد .
همان شیوه نخ‌نمای قدیمی
حسین کنعانی‌مقدم، فعال سیاسی اصول‌گرا نیز با اشاره به شرایط جاری و چشم‌انداز پیش روی روابط ایران و آمریکا عنوان کرد: نباید از یاد برد ترامپ در دوره اول ریاست جمهوری خود نیز همین رفتار را در برابر جمهوری اسلامی در پیش گرفت و ادعا کرد ایران باید با آمریکا وارد جنگ یا صلح شود، اما نه تنها موفق نشد بلکه رهبر معظم انقلاب در آن دوره تأکید کردند نه جنگی و نه صلحی با آمریکا صورت نخواهد گرفت.
این کارشناس مسائل سیاسی تصریح کرد: این بار نیز به نظر می‌رسد ترامپ با همان شیوه نخ‌نما شده قدیمی وارد جنگ روانی با ایران شده و تلاش دارد با قلدری خواسته‌های خود را به ایران تحمیل کند. در پوشش مذاکره، اما رهبر معظم انقلاب با بیانات خود پرونده این جنگ روانی را بستند. کنعانی مقدم افزود: ترامپ به دنبال تئوری فشار حداکثری از بیرون و شورش از درون است. او با فشارهای اقتصادی، تحریم‌ها و تهدیدها می‌خواهد مردم ایران را هدف قرار دهد و از این طریق آن‌ها را وارد اعتراض‌ها کند اما ملت ایران در بلوغ سیاسی قرار دارد و به خوبی می‌داند تحمیل صلح و جنگ تحمیلی هر دو یک نتیجه دارند و باید مقاومت کرده و در برابر زیاده‌خواهی‌های غرب ایستاد.
وی با مقایسه وضعیت کنونی ایران با دوران امام حسین(ع) افزود: در پیام یزید به امام حسین(ع) گفته شد یا تسلیم شو یا کشته خواهی شد. امروز ترامپ نیز می‌گوید ایران باید صلح تحمیلی را بپذیرد یا وارد جنگ شود. امام حسین(ع) در برابر انتخاب صلح و ذلت، گفت: هیهات منا الذله. رهبر معظم انقلاب نیز به آمریکا همین پیام را دادند. اگر مذاکره آمریکا در خصوص مذاکرات هسته‌ای است، رهبر معظم انقلاب یک دیپلماسی فعال با کشورهای همسایه مانند چین و روسیه را بیان کردند و بر اساس مصلحت و اقتدار کشور، هوشمندانه در حال پیشبرد امور هستند.
این کارشناس سیاسی معتقد است: آمریکا به بهانه مسائل هسته‌ای می‌خواهد خواسته‌های خود را مطرح کند، اما جمهوری اسلامی قدرت بازدارنده دارد. آمریکا به خوبی می‌داند اگر دست به اقدام احمقانه‌ای بزند، تمام منطقه به آتش کشیده می‌شود و ایران قادر خواهد بود تمام مراکز نظامی و پایگاه‌های آمریکا و اسرائیل را هدف قرار دهد.
در نهایت با توجه به مطالب گفته شده و با اشاره به اظهارات اخیر دونالد ترامپ درباره مذاکره، قطعاً آمریکا به دنبال کاهش تنش با ایران نیست، بلکه از تحریم و فشار اقتصادی به عنوان ابزاری برای تحمیل خواسته‌های خود استفاده می‌کند. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای اما با موضعی هوشمندانه توپ را به زمین ترامپ انداخت. با این حال تحولات اخیر علاوه بر رو کردن ژست مذاکره دولت ترامپ، ضرورت تمرکز بر تقویت بنیان‌های داخلی و خوداتکایی کشور برای عبور از مشکلات و تحریم‌های دشمنان را به مسئولان گوشزد می‌کند؛ اتفاق‌هایی که قطعاً چشم‌انداز روابط ایران و غرب را تحت تأثیر قرار خواهد داد.
۲۰ اسفند ۱۴۰۳ - ۰۸:۴۶
کد خبر: ۱۰۵۴۹۱۵
هنگامی که دونالد ترامپ سرمست از پیروزی و بازگشت دوباره به کاخ سفید وعده حل سریع برخی چالش‌های جهانی از جمله اوکراین و غزه و همچنین مناسبات میان آمریکا و ایران را می‌داد، شاید فکرش را هم نمی‌کرد که همه چیز بر خلاف نیات او پیش برود.
زمان مطالعه: ۶ دقیقه
نظر شما