زغال‌سنگ به‌عنوان یکی از منابع انرژی اولیه، در گذشته نقش عمده‌ای در تأمین برق و حرارت در بسیاری از کشورهای جهان داشته است. این منبع انرژی به‌دلیل ویژگی‌هایی مانند هزینه کم، دسترسی آسان و قابلیت استفاده در تولید برق، به‌ویژه در نیروگاه‌های حرارتی، سال‌ها به‌عنوان یک گزینه مناسب برای تأمین انرژی شناخته می‌شد. با این حال، به‌دلیل مشکلات زیست‌محیطی و تولید گازهای گلخانه‌ای، روند جهانی به‌سمت استفاده از انرژی‌های پاک و تجدیدپذیر تغییر یافته است.
با این حال، زغال‌سنگ هنوز در بسیاری از کشورهای در حال توسعه و برخی اقتصادهای پیشرفته به‌عنوان یک منبع انرژی قابل‌اعتماد برای تأمین نیازهای انرژی استفاده می‌شود. این منبع انرژی به‌ویژه در مواقعی که ناترازی یا کمبود ظرفیت تولید انرژی در شبکه‌های برق احساس می‌شود، می‌تواند به‌عنوان یک راه‌حل موقت یا اضطراری در نظر گرفته شود.
در ایران، ذخایر عظیم زغال‌سنگ، به‌ویژه در شهرستان طبس که ۷۶ درصد از ذخایر کشور را در خود جای داده است، به‌طور بالقوه می‌تواند نقشی کلیدی در تأمین انرژی کشور ایفا کند. با این حال، علی‌رغم ظرفیت‌های بالا، تنها درصد کمی از این منابع به‌طور مؤثر استخراج و استفاده می‌شود. استفاده از این منابع غنی می‌تواند کمک شایانی به رفع ناترازی انرژی کشور کند، در حالی که صرفه‌جویی در هزینه‌ها و کاهش وابستگی به واردات انرژی را به‌دنبال خواهد داشت.
رئیس مجلس شورای اسلامی، محمدباقر قالیباف، نیز در سخنانی بر لزوم استفاده از زغال‌سنگ برای رفع ناترازی انرژی در کشور تأکید کرده است. با توجه به ذخایر بالای این منبع انرژی در کشور، نباید اجازه داد که این منابع بالقوه هدر برود. قالیباف تأکید دارد که بهره‌برداری از زغال‌سنگ نه‌تنها می‌تواند به تأمین انرژی در مواقع بحرانی کمک کند، بلکه به‌عنوان یک راه‌حل موقت در برابر کمبود تولید برق و گاز، نقشی حیاتی ایفا خواهد کرد. این اظهارات رئیس مجلس نشان‌دهنده اهمیت توجه به منابع داخلی و استفاده بهینه از ظرفیت‌های موجود برای کاهش وابستگی به منابع خارجی و رفع مشکلات ناترازی انرژی است.
در همین راستا، با جعفر قادری، رئیس کمیسیون ویژه جهش و رونق تولید و نظارت بر اجرای اصل ۴۴ قانون اساسی و نایب رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی، مصاحبه‌ای داشتیم تا دیدگاه‌های وی را درباره لزوم بهره‌برداری از منابع داخلی زغال‌سنگ برای رفع ناترازی انرژی جویا شویم.
نایب رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس می‌گوید: کشور ما در حال حاضر با مشکلات زیادی در زمینه تأمین پایدار انرژی مواجه است، به‌ویژه در فصل‌های سرد سال که ناترازی انرژی به‌شدت خود را نشان می‌دهد. در فصل زمستان، مصرف گاز خانگی به‌طور چشم‌گیری افزایش می‌یابد و در نتیجه فشار زیادی به شبکه‌های گاز کشور وارد می‌شود. این موضوع منجر به کاهش فشار گاز در خطوط انتقال به نیروگاه‌ها می‌شود و به‌طور مستقیم تأثیر منفی بر تولید برق و سایر خدمات انرژی‌بر کشور دارد. در چنین شرایطی، برای تأمین برق مورد نیاز کشور، مجبور می‌شویم به روش‌هایی نظیر قطع برق صنایع و حتی خانه‌ها و ادارات روی بیاوریم. این بحران‌ها نه‌تنها به نارضایتی عمومی می‌انجامد، بلکه بر روند فعالیت‌های اقتصادی کشور نیز تأثیر منفی می‌گذارد.
وی ادامه می‌دهد: یکی از بزرگترین مشکلاتی که در این زمینه وجود دارد، وابستگی بیش‌ازحد کشور به گاز به‌عنوان سوخت اصلی برای تولید برق است. در حالی که ایران یکی از بزرگترین تولیدکنندگان گاز طبیعی در جهان است، ولی در شرایط ناترازی، این منبع انرژی کافی نمی‌تواند نیازهای فزاینده مصرف برق را برآورده کند. این وابستگی به گاز در زمان‌های خاصی که فشار به شبکه گاز افزایش می‌یابد، مشکلات زیادی ایجاد می‌کند. این شرایط بحرانی در حالی است که کشور از ظرفیت‌های متنوع دیگری برخوردار است که به‌طور کامل از آن‌ها بهره‌برداری نمی‌شود. از جمله این منابع می‌توان به انرژی‌های هسته‌ای، خورشیدی و زغال‌سنگ اشاره کرد که می‌توانند به‌طور قابل‌توجهی در کاهش وابستگی به گاز و متنوع‌سازی سبد سوختی نیروگاه‌ها نقش مهمی ایفا کنند.
قادری خاطرنشان می‌کند: یکی از منابع انرژی که در حال حاضر در کشور به‌طور کامل بهره‌برداری نمی‌شود، زغال‌سنگ است. ایران در منطقه طبس یکی از ذخایر بزرگ زغال‌سنگ جهان را داراست، اما تنها درصد کمی از این منابع در صنعت انرژی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این در حالی است که استفاده از زغال‌سنگ در نیروگاه‌ها می‌تواند به‌ویژه در فصل‌های سرد سال که مصرف گاز افزایش می‌یابد، راه‌حلی موثر برای تأمین برق کشور باشد. استفاده از زغال‌سنگ در نیروگاه‌ها به‌عنوان یک منبع سوختی قابل‌اعتماد و ارزان‌قیمت می‌تواند بخش بزرگی از نیازهای برق کشور را تأمین کند و فشار زیادی از روی شبکه گاز بردارد. این موضوع به‌ویژه در شرایطی که محدودیت‌های گازی در زمستان وجود دارد، می‌تواند نقشی حیاتی در تأمین انرژی کشور ایفا کند.
وی ادامه می‌دهد: البته استفاده از زغال‌سنگ در نیروگاه‌ها نیازمند توجه ویژه به مسائل زیست‌محیطی است. سوخت زغال‌سنگ به‌طور طبیعی باعث تولید آلاینده‌های مختلفی می‌شود که می‌تواند بر کیفیت هوا تأثیر بگذارد. برای کاهش این تأثیرات منفی، باید از فناوری‌های پیشرفته‌تری در تولید برق از زغال‌سنگ استفاده کرد که بتوانند میزان آلودگی را به حداقل برسانند. این فناوری‌ها می‌توانند به‌طور مؤثر گازهای گلخانه‌ای و سایر آلاینده‌ها را جذب کنند و به همین ترتیب استفاده از زغال‌سنگ را به‌عنوان یک گزینه انرژی پاک‌تر و مؤثرتر تبدیل کنند.
نایب رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس خاطرنشان می‌کند: در کنار زغال‌سنگ، یکی دیگر از گزینه‌های مهم برای تأمین پایدار انرژی کشور، انرژی هسته‌ای است. استفاده از نیروگاه‌های هسته‌ای می‌تواند به‌طور چشم‌گیری وابستگی کشور به منابع انرژی فسیلی را کاهش دهد و در عین حال ظرفیت تولید برق کشور را افزایش دهد. ایران در حال حاضر به‌دنبال توسعه صنعت هسته‌ای خود است، اما این نوع نیروگاه‌ها به‌دلیل هزینه‌های بالا، پیچیدگی‌های فنی و زمان‌بر بودن فرآیند ساخت، در کوتاه‌مدت قابل‌استفاده در مقیاس وسیع نیستند. با این حال، در بلندمدت، نیروگاه‌های هسته‌ای می‌توانند بخش بزرگی از نیازهای انرژی کشور را تأمین کرده و به‌ویژه در فصل‌های سرد سال که مصرف برق به‌شدت افزایش می‌یابد، نقشی حیاتی ایفا کنند. همچنین، این نوع نیروگاه‌ها برخلاف زغال‌سنگ و سایر سوخت‌های فسیلی، تولید گازهای گلخانه‌ای نخواهند داشت و بنابراین در راستای اهداف کاهش آلودگی و تغییرات اقلیمی نیز مؤثر خواهند بود.
وی ادامه می‌دهد: با این‌حال، باید به یاد داشت که استفاده از نیروگاه‌های هسته‌ای در حال حاضر به‌عنوان یک راه‌حل فوری برای رفع ناترازی انرژی در کشور قابل‌استفاده نیست و نیاز به زمان زیادی برای ایجاد زیرساخت‌ها، آموزش نیروی متخصص و تأمین امنیت دارد. در این شرایط، استفاده از زغال‌سنگ به‌عنوان یک گزینه انتقالی و موقت می‌تواند به حل فوری مشکلات ناترازی انرژی در کشور کمک کند. به‌ویژه اینکه این منابع در دسترس هستند و بهره‌برداری از آن‌ها نیاز به هزینه‌های سنگین و زمان‌بر ندارد.
قادری خاطرنشان می‌کند: در نتیجه، استفاده از زغال‌سنگ و انرژی هسته‌ای می‌تواند به‌عنوان بخشی از راه‌حل‌های بلندمدت و میان‌مدت برای حل مشکلات ناترازی انرژی کشور به‌ویژه در فصل‌های سرد سال باشد. البته، در این میان توجه به مسائل زیست‌محیطی و تلاش برای دستیابی به فناوری‌های پاک‌تر برای کاهش آلایندگی‌ها باید در اولویت قرار گیرد.
وی در پایان افزود: به طور خلاصه ؛ با توجه به وابستگی شدید به گاز، تنوع منابع انرژی ضروری است. انرژی هسته‌ای آینده‌ای پایدار را وعده می‌دهد، اما به دلیل زمان‌بر بودن، در کوتاه‌مدت نمی‌تواند نیازها را برطرف کند. زغال‌سنگ به‌عنوان منبع سریع و در دسترس می‌تواند در تأمین انرژی و رفع ناترازی در فصول سرد، به‌ویژه در زمان محدودیت گاز، کمک کند.
نظر شما