بر اساس اطلاعات ارائه‌شده توسط علی بیت‌اللهی، رئیس بخش زلزله‌شناسی مهندسی و خطرپذیری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، نقشه پهنه‌بندی خطر زلزله ایران به چهار زون با سطوح خطر مختلف تقسیم‌بندی شده است.
این گزارش با استناد به آمار مرکز آمار ایران (سال ۱۳۹۵) و ویرایش چهارم آیین‌نامه ۲۸۰۰، به بررسی توزیع جمعیت و واحدهای مسکونی در مناطق با خطر زلزله بالا و بسیار بالا پرداخته است.
این تحلیل نشان می‌دهد که بیش از ۸۴ درصد از جمعیت ایران در مناطق با خطر زلزله بالا و بسیار بالا ساکن هستند و تعداد قابل توجهی از واحدهای مسکونی بدون اسکلت‌های مقاوم در برابر زلزله‌های شدید هستند.
پهنه‌بندی خطر زلزله در ایران
بر اساس نقشه پهنه‌بندی خطر زلزله ایران، کشور به چهار زون با سطوح خطر مختلف تقسیم شده است:
زون با خطر بسیار بالا: ۹.۱ درصد مساحت کشور را شامل می‌شود.
زون با خطر بالا: ۶۶.۷ درصد مساحت کشور را در بر می‌گیرد.
زون با خطر متوسط: ۱۹.۸ درصد مساحت کشور را تشکیل می‌دهد.
زون با خطر پایین: تنها ۴.۵ درصد مساحت کشور را شامل می‌شود.
توزیع جمعیت در مناطق پرخطر
بر اساس آمار سال ۱۳۹۵ مرکز آمار ایران، توزیع جمعیت در مناطق با سطوح خطر مختلف زلزله به شرح زیر است:
زون با خطر بسیار بالا: ۲۲,۰۱۲,۸۴۲ نفر (۲۷.۸ درصد جمعیت کشور) در این مناطق ساکن هستند که شامل ۱۹,۲۵۴,۶۳۱ نفر جمعیت شهری و ۲,۷۵۸,۲۱۱ نفر جمعیت روستایی می‌شود.
زون با خطر بالا: ۴۴,۶۶۵,۱۳۰ نفر (۵۶.۴ درصد جمعیت کشور) در این مناطق زندگی می‌کنند که شامل ۲۹,۹۳۸,۹۵۱ نفر جمعیت شهری و ۱۴,۷۲۶,۱۷۹ نفر جمعیت روستایی است.
زون با خطر متوسط: ۱۱,۵۴۵,۸۸۴ نفر (۱۴.۶ درصد جمعیت کشور) در این مناطق سکونت دارند که شامل ۸,۸۰۵,۵۳۴ نفر جمعیت شهری و ۲,۷۴۰,۳۵۰ نفر جمعیت روستایی است.
زون با خطر پایین: ۹۱۳,۵۴۳ نفر (۱.۲ درصد جمعیت کشور) در این مناطق ساکن هستند که شامل ۷۱۱,۷۷۹ نفر جمعیت شهری و ۲۰۱,۷۶۴ نفر جمعیت روستایی است.
نکته قابل توجه این است که بیش از ۸۴ درصد جمعیت ایران در مناطق با خطر زلزله بالا و بسیار بالا ساکن هستند. این در حالی است که تنها ۹.۱ درصد از مساحت کشور در زون با خطر بسیار بالا قرار دارد، اما حدود ۲۸ درصد جمعیت کشور در این مناطق زندگی می‌کنند. این موضوع نشان‌دهنده ریسک بالای زلزله در ایران است.
واحدهای مسکونی در مناطق پرخطر
بر اساس آمار سال ۱۳۹۵، توزیع واحدهای مسکونی در مناطق با سطوح خطر مختلف زلزله به شرح زیر است:
زون با خطر بسیار بالا: ۶,۰۴۶,۴۹۷ واحد مسکونی شهری و ۷۶۷,۳۲۹ واحد مسکونی روستایی وجود دارد که حدود ۱,۴۰۰,۰۰۰ واحد مسکونی بدون اسکلت هستند.
زون با خطر بالا: ۸,۵۷۵,۸۲۱ واحد مسکونی شهری و ۳,۸۲۵,۱۵۰ واحد مسکونی روستایی وجود دارد که حدود ۶,۵۰۰,۰۰۰ واحد مسکونی بدون اسکلت هستند.
زون با خطر متوسط: ۲,۵۳۲,۰۱۳ واحد مسکونی شهری و ۶۸۸,۰۸۸ واحد مسکونی روستایی وجود دارد که حدود ۱,۵۵۰,۰۰۰ واحد مسکونی بدون اسکلت هستند.
زون با خطر پایین: ۱۷۸,۴۶۰ واحد مسکونی شهری و ۴۱,۲۳۳ واحد مسکونی روستایی وجود دارد که حدود ۱۲۰,۰۰۰ واحد مسکونی بدون اسکلت هستند.
در کل کشور، ۹,۶۱۸,۶۱۱ واحد مسکونی (۴۲ درصد از کل واحدهای مسکونی) فاقد اسکلت هستند. از این تعداد، ۶,۰۲۷,۶۸۱ واحد مسکونی بدون اسکلت شهری و ۳,۵۹۰,۹۸۰ واحد مسکونی بدون اسکلت روستایی هستند.
نکته نگران‌کننده این است که حدود ۸ میلیون واحد مسکونی بدون اسکلت در مناطق با خطر زلزله بالا و بسیار بالا واقع شده‌اند که حدود ۳۵ درصد کل واحدهای مسکونی کشور را تشکیل می‌دهند. این واحدها به دلیل نداشتن استحکام کافی، در برابر زلزله‌های شدید آسیب‌پذیر هستند.
در این گزارش همچنین به تأثیر فرونشست زمین بر افزایش ریسک لرزه‌ای اشاره شده است.
فرونشست زمین موجب ایجاد شکاف و ترک‌خوردگی در پی و دیوارهای ساختمان‌ها می‌شود و این امر مقاومت ساختمان‌ها را در برابر زلزله کاهش می‌دهد.
گفتنی است که در مناطق با نرخ بالای فرونشست، ریسک لرزه‌ای به مراتب بیشتر خواهد بود.
نظر شما