سوانح نخستین عامل مرگ و میر هموطنانمان در کشور محسوب می‌شود. به طوری که سالانه ۲۰ هزار نفر در تصادفات جان خود را از دست می‌دهند و بیشتر تصادفات در ایام تعطیل و ساعت‌های اولیه صبح و غروب اتفاق می‌افتد و نقش آموزش در کاهش تصادفات رانندگی بسیار حائز اهمیت است. آمار فوت ۲۰ هزار نفری وضعیت خوبی نیست و امید می‌رود نوروز ۱۴۰۴ با حضور تمامی دستگاه‌های مختلف شاهد کاهش تصادفات باشیم.
اورژانس جاده‌ای در نقاط حادثه‌خیز
سخنگوی سازمان اورژانس کشور در گفت‌وگو با قدس با بیان اینکه در اقصی نقاط حادثه‌خیز کشور از مناطق شمالی گرفته تا سیستان و بلوچستان، قم، خوزستان، خراسان رضوی و... پایگاه‌های اورژانس جاده‌ای احداث و فعال است، می‌گوید: بر اساس استاندارد جهانی فاصله پایگاه‌های اورژانس جاده‌ای ۲۰ کیلومتر است و باید هر ۲۰ کیلومتر یک پایگاه داشته باشیم تا در صورت وقوع حادثه به نزدیک‌ترین محل دسترسی داشته باشیم.
بابک یکتاپرست ادامه می‌دهد: اما در ایران بر اساس ارزیابی وضعیت جاده‌ها پایگاه ایجاد می‌شود، یعنی پایگاه‌های جاده‌ای بر اساس مأموریت‌ها و تشخیص نقاط حادثه‌خیز هر جاده ایجاد شده است تا نیروهای اورژانس نزدیک‌ترین مکان برای رسیدن به محل حادثه را داشته باشند، در واقع در سریع‌ترین زمان ممکن به مصدومان دسترسی داشته باشند. افزون بر این موضوع در یک سری زمان‌های خاص مانند ایام نوروز، اربعین و به طور کلی ایامی که مسافرت‌ها بیشتر می‌شود، علاوه بر پایگاه‌های جاده‌ای با استقرار خودروهای سیار در جاده‌ها و نقاط حادثه‌خیز بر سرعت امدادرسانی می‌افزاییم.
برخلاف مناطق شهری که پایگاه‌های اورژانس به هم نزدیک هستند فاصله میان پایگاه‌های جاده‌ای معمولاً ۲۰ کیلومتر است یعنی اگر به یک پایگاه مأموریتی بخورد و آمبولانسی از یک پایگاه اعزام شود و دوباره در همان منطقه تصادفی دیگر اتفاق بیفتد، آمبولانس سر صحنه مأموریت و عازم رسیدگی به تصادف اولی شده است و این رسیدگی یعنی نیروهای اورژانس عازم صحنه تصادف شده تا مصدومان را به مرکز درمانی نزدیک‌ترین شهر برسانند و باید فاصله‌ای ۷۰ تا ۸۰ کیلومتری را طی کنند و پس از تحویل بیمار به بیمارستان همین فاصله را برگردند، در واقع در مدتی که آمبولانس عازم مأموریت شده، پایگاه خالی است و خالی بودن پایگاه اورژانس جاده‌ای یکی از مشکلات اساسی مأموریت‌های جاده‌ای محسوب می‌شود.
ضرورت افزایش تعداد آمبولانس
وقتی جاده‌ها پرترافیک هستند یعنی اوج سفرهای نوروزی، پوشش حوادث جاده‌ای کار ساده‌ای نیست، از این رو ضرورت دارد تعداد آمبولانس‌ها افزایش یابد تا به سطح استاندارد برسد. همچنین باید تعداد پایگاه جاده‌ای به سطح استاندارد برسد زیرا ما اکنون هزار و ۹۰۰ پایگاه اورژانس جاده‌ای در سراسر کشور داریم، در موارد خاص هم برای اینکه این کمبود پایگاه‌ها را جبران کنیم از سازوکارهای کمکی همچون اجرای طرح امداد سلامت نوروزی - استقرار تیم‌های کمکی در پایگاه‌های اورژانس جاده‌ای - استفاده می‌کنیم.
یکتاپرست با اشاره به اینکه در فروردین ۱۴۰۴ راه‌اندازی پویش «نه به تصادفات» از سوی وزارت بهداشت پیشنهاد شده است و همه نهادهای مسئول درگیر هستند، می‌افزاید: سازمان اورژانس کشور نیز در کنار سایر نهادها تمهیداتی اندیشیده است و امید می‌رود با همکاری رسانه‌ها این مهم فرهنگ‌سازی شود تا در حد امکان از وقوع تصادفات پیشگیری و بار ترافیکی را در جاده‌های پرتردد - جاده‌های مناطق شمالی کشور- کنترل کنیم. سخنگوی سازمان اورژانس کشور ادامه می‌دهد: اگرچه بخش قابل توجهی از تصادف و حوادث ترافیکی در ایام نوروز به حوادث جاده‌ای برمی‌گردد، اما بخش عمده‌ای از آن نیز متوجه رفتار راننده خودرو است. به عنوان نمونه وقتی راننده خودرو می‌داند جاده باریک است، یا پیچ و خم زیاد دارد و یا اینکه ممکن است نخستین باری باشد در این جاده رانندگی می‌کند و مسیر را نمی‌شناسد نباید با سرعت غیرمتعارف حرکت کند؛ چراکه سرعت بالا یکی از مهم‌ترین عوامل تصادفات جاده‌ای است و هنگامی که چنین تصادفاتی رخ می‌دهد شدت عارضه آن قدر بالاست که جبران آن غیرممکن می‌شود، یعنی عارضه‌ای که بر جا می‌گذارد بسیار وخیم است به طوری که حتی اگر منجر به فوت سرنشینان خودروها نشود ممکن است موجب ایجاد معلولیت تا پایان عمر شود که افزون بر تبعات خانوادگی، تبعات اجتماعی و اقتصادی متعددی نیز دارد. بنابراین هزینه روانی تصادفات در بلندمدت به مراتب بیشتر از هزینه‌های اقتصادی آن است. به عنوان نمونه اگر در سانحه تصادفی پدری که نان‌آور خانواده بوده دچار معلولیت شود، به فردی خدمت‌گیرنده تبدیل می‌شود که جنبه‌های مختلف خانواده و جامعه را درگیر خواهد کرد.
فوت ۵۰ درصد مصدومان جاده‌ای
یکتاپرست در پاسخ به این پرسش که آیا درست است ۵۰ درصد افراد سانحه‌دیده به دلیل کمبود پایگاه‌های اورژانس جاده‌ای – به ویژه کمبود آمبولانس و دیر رسیدن نیروهای اورژانس در محل حادثه- پیش از رسیدن به بیمارستان فوت می‌کنند، می‌گوید: ما آمار دقیقی از افراد سانحه‌دیده‌ای که پیش از رسیدن به بیمارستان فوت می‌کنند نداریم و اطلاعی از منبع این آمار در دست نیست و تاکنون بررسی دقیقی انجام نشده که دلیل فوت افراد سانحه‌دیده پیش از رسیدن به بیمارستان کمبود امکانات در بخش اورژانس و یا شدت عارضه است. با وجود آنکه کمبود امکانات در بخش اورژانس به ویژه اورژانس جاده‌ای قابل انکار نیست اما واقعیت این است که شدت تصادفات نیز سهم قابل توجهی در آمار متوفیان سوانح رانندگی دارد.
وی ادامه می‌دهد: به طور حتم هر چه تعداد پایگاه‌ها بیشتر و تعداد آمبولانس‌ها به استانداردهای موجود نزدیک‌تر باشد مسلماً خدمات امدادرسانی به نحو بهتری انجام خواهد شد زیرا اگر آمبولانس یک پایگاه جاده‌ای در مأموریت باشد و حادثه تصادف دیگری در همان منطقه اتفاق بیفتد، بهترین شرایط این است که از نزدیک‌ترین پایگاه آمبولانس اعزام شود و فاصله ۲۰ کیلومتری پایگاه اورژانس تا محل سانحه تصادف می‌شود ۴۰ کیلومتر و نیروهای اورژانس از لحظه اعزام دو برابر زمان پیش‌بینی شده به محل حادثه می‌رسند اما این دیر رسیدن به معنای اهمال‌کاری نیروهای اورژانس نیست و فاصله مکانی بیشتر موجب صرف زمان طولانی‌تر شده است.
کمبود نیروی انسانی
سخنگوی سازمان اورژانس کشور آمبولانس‌های فرسوده و کمبود نیروی انسانی را از دیگر مشکلات اورژانس کشور برمی‌شمارد و می‌گوید: ممکن است کمبود نیروی انسانی و آمبولانس در مناطق شهری چندان مشهود نباشد اما در جاده‌ها اگر پایگاه‌های اورژانس نیروی انسانی و آمبولانس نداشته باشند تا در صورت وقوع تصادف خود را به سر صحنه حادثه برسانند چقدر زمانبر خواهد بود بنابراین هر چه ناوگان اورژانس به‌روزتر، تجهیزات کامل‌تر و تعداد پایگاه‌های اورژانس جاده‌ای بیشتر باشد به طور حتم این امکانات در کاهش عوارض ناشی از حوادث جاده‌ای مؤثرتر خواهد بود.
یکتاپرست با بیان اینکه هنوز به لحاظ تعداد پایگاه‌های اورژانس از استانداردهای تعیین شده عقب‌تر هستیم، می‌افزاید: ساخت و تجهیز هر پایگاه نیازمند ۶ نیروی انسانی و یک یا دو دستگاه آمبولانس است.
عامل ۵۳درصد تصادفات رانندگی
وی با تأکید بر اینکه در وضعیت موجود که این مشکلات وجود دارد مهم‌ترین نکته‌ای که می‌تواند از وقوع حوادث جاده‌ای پیشگیری کند رعایت نکات ایمنی در رانندگی است، اضافه می‌کند: به گفته دکتر علیرضا رئیسی، معاون بهداشت وزیر بهداشت ۵۳ درصد تصادفات رانندگی مربوط به خطای انسانی و فرهنگ رانندگی و بقیه مربوط به خودرو و جاده است.
این مسئول در پاسخ به این پرسش که کمبود پایگاه‌ها در کدام مناطق کشور بیشتر است، می‌گوید: ما امکانات و تجهیزات را بر اساس آمایش سرزمینی و به طور عادلانه در مناطق مختلف کشور توزیع کرده‌ایم. به عنوان نمونه اینکه می‌گوییم ما باید در کل کشور ۵ هزار پایگاه اورژانس داشته باشیم و اکنون ۳ هزار و ۴۰۰ پایگاه داریم این گونه نیست که در یکی از استان‌های کم‌برخوردار تعداد این کمبودها ۹۰ درصد و در تهران ۱۰ درصد باشد. اما بحث حادثه‌خیز بودن در تخصیص نیروی انسانی، تجهیزات، آمبولانس، عوارض ترافیکی و نقاط حادثه‌خیز مطرح است؛ چراکه باید در این نقاط تعداد بیشتری پایگاه وجود داشته باشد.
یکتاپرست می‌افزاید: از مجموع ۳ هزار و ۴۰۰ پایگاه اورژانس هزار و ۹۰۰ پایگاه جاده‌ای، هزار و ۴۰۰ پایگاه شهری و ۵۲ پایگاه هوایی در حال فعالیت هستند که هر ساله ۶ میلیون مأموریت انجام می‌دهند و حدود ۷۰۰ هزار حادثه ترافیکی را شاهد هستیم.
وی در پاسخ به این پرسش که پایگاه‌های اورژانس جاده‌ای در کدام استان‌ها و مناطق کشور مجهز به آمبولانس‌های کددار (آمبولانس آی‌سی‌یو/ سی‌سی‌یو) است، اظهار می‌دارد: طبق سیاست‌های سازمان اورژانس کشور، امکانات و تجهیزات اورژانس به طور یکسان در همه مناطق کشور توزیع می‌شود و این گونه نیست که به تهران، مشهد، شیراز، تبریز، اصفهان و سایر کلانشهرها ۱۰ دستگاه آمبولانس (آی‌سی‌یو/ سی‌سی‌یو) اختصاص یابد اما به زاهدان، کرمان، گلستان و کاشان فقط دو دستگاه آمبولانس کددار تحویل شود. سیاست این است که اگر امکاناتی وجود دارد باید همه جا یکنواخت توزیع شود و یکی از افتخارات ما عدالت در خدمت است یعنی همان خدمتی که هموطن ما در مرز میرجاوه می‌گیرد، عین همان خدمت را در بوشهر و تهران می‌گیرد.
وضعیت اورژانس هوایی
سخنگوی سازمان اورژانس کشور تصریح می‌کند: آمبولانس‌های کددار مجهز به دستگاه نوار قلب و همچنین سیستم تفسیر نوار قلب هستند که امکان ارسال نوار قلب بیمار مشکوک به مشکل قلبی برای متخصص قلب و عروق مقیم در نزدیک‌ترین بیمارستان نیز وجود دارد تا متخصص تشخیص دهد آیا بیمار مورد نظر نیازمند احیای قلبی است یا انتقال به مرکز درمانی برای انجام آنژیوگرافی. حالا این آمبولانس‌ها فراهم است اما مسئله اینجاست بیمارستان‌ها و مراکز درمانی برخی از شهرهای کشور متخصص قلب مقیم ندارند و عمل این آمبولانس کاربردی برای آن‌ها ندارد بنابراین به هر منطقه از کشور که امکان استفاده از این آمبولانس‌ها وجود داشته باشد تحویل شده است.
وی در پاسخ به این پرسش که پایگاه‌های اورژانس هوایی بیشتر در کدام استان‌ها و مناطق کشور مستقر است، می‌گوید: ما ۵۲ پایگاه بالگرد و یک پایگاه بال ثابت داریم به این ترتیب در همه نقاط کشور در صورت نیاز این خدمت ارائه می‌شود و این یکی از موارد عدالت خدمت توزیع عادلانه پایگاه‌های اورژانس هوایی است؛ چراکه تعداد بیشتر این پایگاه‌ها در دورترین نقاط محروم و مناطق مرزی است زیرا مأموریت‌های اورژانس این مناطق به دلیل کمبود امکانات و نبود تجهیزات پزشکی در منطقه باید خیلی سریع انجام شود به عنوان نمونه مناطق محرومی که وسط کوه‌های اشراق در منطقه لرستان – منطقه‌ای سخت‌گذر- واقع شده و اعزام آمبولانس به مناطق مذکور امکان‌پذیر نیست اورژانس هوایی بیشترین کاربرد را دارد. در واقع افراد ساکن مناطق محروم و کم‌برخوردار، هموطنان ساکن در مناطق سخت‌گذر، عشایر و به ویژه عشایر مناطق دور از دسترس، بیشترین خدمات بالگرد اورژانس هوایی را دریافت می‌کنند. به این ترتیب خدمات اورژانس با توجه به وضعیت و نیاز منطقه ارائه می‌شود و آنچه برای ما حائز اهمیت است اینکه کیفیت این خدمات در همه مناطق کشور یکسان باشد.
نظر شما