نشست معرفی دایره‌المعارف «ایران در عصر امامان» و پیوند آن با سریال «سلمان فارسی» با حضور احسان ناظم‌بکایی نویسنده کتاب و مدیر روابط عمومی سریال سلمان فارسی به همت دانشگاه علامه طباطبائی شامگاه جمعه، ۲۴ اسفند در بخش دانشگاهی نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم برگزار شد.

ناظم‌بکایی در این نشست که حالت پرسش و پاسخ میان او و حاضران در جمع صورت گرفت با بیان آن که از شعر، داستان و نمایش نمی‌توان به سمت تاریخ و نگارش آن رفت، گفت: هنر تعزیه برای ما تاریخ را نمی‌نویسد، اما به این نکته باید توجه داشت که عکس این مسیر صادق است و این تاریخ است که می‌تواند خوراک تولیدات هنری و ادبی پیرامون روایت‌های اسلامی و ائمه(ع) را در اختیار هنرمندان و نویسندگان ما قرار دهد.

وی در پاسخ به پرسش صحت اطلاق ساخت خندق در نبرد «خندق» و تولید منجنیق به مسلمانان توسط سلمان فارسی گفت: اعراب در آن زمان افرادی تاجر بودند و به نقاط مختلف سفر کرده و با خندق و ساخت آن آشنا بودند. شاید بتوان گفت که سلمان فارسی تنها پیشنهاد ساخت خندق در شمال کوفه را به آنها یادآوری کرده است.

این نویسنده درباره ساخت منجنیق و پرتاب گوی‌های آتشین نیز گفت: این مسئله نیز در نبردهای پیشین بیزانس وجود داشته و اعراب نسبت به آن اشراف داشتند و نمی‌توان چنین مواردی را به پسر ۱۵ ساله‌ای که به سبب مشقات دوران نوجوانی از ایران گریخته بود و به آغوش نبی مکرم اسلام(ص) پناه آورده بود به شکل تام و تمام نسبت داد.

ناظم‌بکایی با بیان آنکه سرگشتگی سلمان وقتی به آرامش حقیقی رسید که او با آداب رسول‌الله و ساحل اسدالله آشنا و همنشین شد، افزود: رابطه سلمان فارسی و علی بن ابی طالب(ع) بسیار عمیق‌تر از آن چیزی است که هنوز بتوانیم به درک و عظمت آن دست یابیم. به عنوان مثال برای نخستین بار در تاریخ اسلام پیشنهاد فرمانداری مدائن در دوره حکومت عمربن‌خطاب به یک غیر عرب، آن هم ایرانی به نام سلمان فارسی ارائه شد.

وی افزود: استاد محمود مهدوی‌دامغانی با اشاره به این پیشنهاد می‌گفت این نشانه‌ای از آن است که حضرت علی(ع) با فرستادن سلمان به مدائن و تیسفون می‌خواهد به افراد آنجا بگوید دوستداران و همراهان ایرانی من چنین افرادی هستند و من نیز با چنین افرادی نشست و برخاست دارم.

ناظم‌بکایی درباره پرسش مبنی بر روایت‌های تاریخ و محل تولد سلمان فارسی گفت: سلمان را حدودا متولد سال ۵۳۰، ۵۴۰ زرتشتی می‌دانند. درباره محل تولد سلمان روایتی او را اهل جی، روایتی اهل کازرون و روایتی او را اهل رامهرمزر خوانده‌اند و در سریال سلمان برای برطرف ساختن این تشکیک‌ها مادر او را اهل رامهرمز و پدرش را از اهالی جی معرفی کردیم.

این نویسنده و پژوهشگر درباره پرسشی پیرامون رابطه حضرت علی(ع) با ایرانیان ضمن تاکید بر آنکه مولای متقیان ایرانیان را به شکل ویژه دوست داشت و با آنها آمیخته بود، گفت: بعد از شهادت حضرت، آشوری‌ها در متون خود این را نوشته‌اند که در شب بیست‌ویکم رمضان «علی» که از فارس بود، ترور شد و معاویه بدون هیچ‌گونه رقیبی به سلطنت رسید. این نشان می‌دهد از نظر آشوری‌ها و از نظر بیزانسی‌ها، علی‌بن‌ابیطالب(ع) حتی ادامه حکومت‌سازی ایرانیان شناخته می‌شود.

ناظم‌بکایی در پایان سخنان گفت با انتقاد از آن که برخی از ما شیعیان؛ تنها شیعیان تصویری هستم گفت: ما تنها از امام حسین(ع)، روز عاشورا؛ از امام رضا(ع)، تنها مشهد و ضامن آهو؛ از حضرت علی(ع)، تنها در خیبر، اطعام یتیمان و ضربت خوردن در محراب را می‌دانیم. در حالی که معارف تاریخی و لزوم مطالعه در این عرصه به عنوان مسلمان شیعه برای شناخت ائمه اطهار(ع) بر تمامی ما واجب است. اما از این واجب بسیار شانه خالی کرده‌ایم و به چند تصویر بسنده کرده‌ایم.